We hebben in onze maatschappij behoefte aan zelfdenkende, kritische en vooral innoverende mensen! Nederland wil een kenniseconomie zijn toch?

Heerlijk, meivakantie! En helaas, zelfs aan twee weken heb ik nog niet genoeg. In elke vakantie pak ik namelijk een klusje op, in huis of lokaal. Vorige vakantie werd er een isolatiewandje in het lokaal gezet en heb ik al het lesmateriaal georganiseerd. Zo, dat ruimde lekker op! In de komende zomervakantie worden alle tafeltjes van een vers laagje wit voorzien. Natuurlijk moet de administratie en rapportage ook nog. En het liefst (hoera voor de tweede week) stort ik me op het ontwerpen van nieuwe lesprogramma’s voor de komende periode. Elke leerling, en dat zijn er nu zo’n beetje vijftig, bekijk ik onder een mentale loep om te bepalen welke doelen ik de komende weken nog wil behalen. Het liefst mik ik hoog, zodat we echt lekker even de grenzen aantikken.

Innoveren valt te leren

De laatste twee jaar kom ik op meerdere scholen in de omgeving, zowel basisscholen als middelbare scholen. Daardoor zie ik veel verschillen. De komende maanden wil ik graag met dát doel meer scholen bezoeken die niet per sé in de omgeving liggen. Het liefst zou ik naar Finland (kampioen in onderwijs!), Engeland of Duitsland willen, maar Rotterdam, Soest of Amsterdam kunnen ook prima, zolang er maar iets nieuws te leren valt. Er zijn interessante ontwikkelingen gaande momenteel en ik ben erg benieuwd naar de uitwerking van nieuwe methodes en organisatiestructuren.

Los van al dat technische geweld is het natuurlijk ook geweldig om in de keuken van een ander te koekeloeren. Er zijn prachtige ideeën. Er zijn bijvoorbeeld scholen waar thematisch gewerkt wordt. Daar ben ik zelf erg enthousiast over. Rekensommen, taallessen; alles wordt gekoppeld aan het thema.

Aangeboren procenten

Leerlingen zitten over het algemeen nog vrij veel op een stoel, terwijl leren een natuurlijk proces is. Iedereen heeft de aangeboren behoefte om kennis en vaardigheden op te doen. Rekenen bijvoorbeeld is (helaas!) geen aangeboren vaardigheid. Behalve het direct kunnen herkennen van een viertal (wat wèl in het genetisch materiaal gebakken zit), moeten we de technieken aangeleerd krijgen. Zo gaat dat al generaties lang, vanaf de Grieken en Romeinen. Jammer dat dat genenpakket in de evolutie nog niet is uitgebreid tot, laten we zeggen, de breuken en de procenten. Ik ken een aantal leerlingen die daar heel erg mee geholpen zouden zijn.

Einstein

Een schone taak voor de leerkrachten. Maar: creativiteit wordt nog weinig gewaardeerd. En dan bedoel ik niet alleen het zichtbare creatieve zoals de knip- en plakwerken. Denk ook eens aan creatief denken. Het outside the box denken. Daar moet meer aandacht voor komen en dat zien we al terug bij innoverende onderwijsinstellingen.

Natuurlijk heeft elk kind gezag nodig. Om elke discipline direct het raam uit te gooien, lijkt me ietwat overtrokken. Maar de creativiteit moet worden aangewakkerd. Elke nobelwinnaar zal je vertellen dat de beste ideeën komen op de momenten dat je jezelf de tijd en rust gunt. Juist in de momenten van verveling en leegte borrelt er iets moois op. In het weekend en de vakanties kom ik tot mijn beste ideeën. U ook? Einstein stond erom bekend urenlang met zijn voeten op tafel uit het raam te staren. Dat werd hem gegund, omdat mensen dachten dat hij één of ander geniaal idee zat uit te broeden.

Hoeveel rust wordt leerlingen tegenwoordig gegund. In hun vrije tijd zitten ze achter een beeldscherm geplakt en op school wordt er gestreden om alles op tijd af te krijgen.

Zitten en opletten

In Finland worden minder uren lesgegeven en minder gefocust op het cognitieve proces. En toch zijn de resultaten uiteindelijk beter. Mede omdat kwaliteit van lessen belangrijker zijn dan kwantiteit. Leraren hebben tijd zich goed voor te bereiden en avontuurlijke plannen te smeden. Vanaf 2020 wil Finland meer tijd in het onderwijs besteden aan de rol die je in de samenleving kan spelen, wie je bent en welke talenten je hebt. Leerlingen zouden zich meer volgens het natuurlijk proces gaan ontwikkelen en minder vastzitten aan vakken. Het lijkt me wel wat. Ik zou bijna zèlf mee willen doen.

Rondwapperen

Het lijkt me als leerling zeker geen pretje om de hele dag op een stoel te moeten zitten en lezen, schrijven en luisteren, met slechts een excuus-halfuurtje op een inspiratieloos speelplein om rond te wapperen. De variatie in werkvormen is beperkt, dankzij het methode-gebonden ‘werkboekjesdenken’. Je moet als leerkracht wel, want je geeft volle dagen les. Wanneer zou jij tot innovatie en onderzoek moeten komen? Als volwassene in de 21e eeuw is het belangrijk dat je niet alleen klakkeloos kan luisteren en overnemen. We hebben in onze maatschappij behoefte aan zelfdenkende, kritische en vooral innoverende mensen! Nederland wil een kenniseconomie zijn, toch? Onderwijs moet voorbereiden op die eisen. De kans is groot dat we in de toekomst steeds minder langdurige vaste contracten zullen krijgen. Er wordt meer flexibiliteit van mensen gevraagd. Meer aanspraak gedaan op de talenten en persoonlijkheden van iedereen. De jeugd van nu zal dus moeten specialiseren en boven het maaiveld moeten uitsteken.

Out with a bang!

Dus, leerkrachten: Maak gebruik van deze twee weken en hou grote schoonmaak in lokaal en vooral hoofd. Trek dat kikkerdril uit de sloot in de lente! Verzin een 3D gipsles gecombineerd met schrijven van een verhaal rondom het geknede karikatuur. Ja, natuurlijk gaan we dat daarna op spelling en grammatica nakijken. Zo nerdy zijn we dan wel weer. Leg voor een paar lessen knippen en plakken klaar om grip te krijgen op die ellendige breuken. Reken maar dat het dan wél blijft hangen. En hey managers en directeuren! Doe eens gek en ga je kantoor eens uit om een uurtje de klas te draaien, zodat de leerkracht tijd heeft iets uit te werken of een collega te observeren!

We hebben nog een stuk of zeven lesweken om moois te creëren. We krijgen er misschien geen nobelprijs voor. Maar: Let’s go out with a bang!

PS De komende week pak ik mijn oude liefde van thematafels weer ‘es op! Als het af is, te bewonderen op mijn facebooksite.

 

Cindy van der Houven

Cindy van der Houven

Cindy van der Houven | Pedagoog en docent | Woensdagcolumnist 1x 4 weken | Coachingbureau Cindy | Stichting Feniks |

2 Reacties

  1. Aad Rieken
    28 april 2017 at 08:58

    ”OP NAAR DE NOBELPRIJS,
    IS EEN NOBEL STREVEN.
    Om Grenzen Aan Te Tikken,
    MOET JE ER NAAR LEVEN!”

  2. bea scheurwater
    26 april 2017 at 11:48

    Beide stukken met interesse gelezen! Kinderen meer voorbereiden op hun toekomst(ige werk o.a) hun talenten voorop stellen. Elke vernieuwing hoeft zeker geen verbetering te zijn. Een leraar die bevlogen verteld inspireert meer dan de computer, je weet waar je het moet vinden, maar is dat inspireren. Er is nog veel werk aan de winkel. En dat is wel inspirerend