button GRV 2014In de aanloop naar de verkiezing vragen wij een aantal lokale politici hun visie op de rol en invloed van de gemeente zoals die door de decentralisatie van jeugdzorg, werk en langdurige zorg naar de gemeenten wordt vereist. Peter van Baalen is momenteel fractievoorzitter van de PvdA-fractie in Maassluis. Hij geeft zijn visie op de invloed die de politieke partijen in Maassluis hebben op de invulling van die rol.

__________________________________

Onlangs waren de Maassluise fractievoorzitters op bezoek bij de nieuwe Commissaris van de Koning (CdK), Jaap Smit. De CdK was bijzonder geïnteresseerd in de visie van de fractievoorzitters op de toekomstige ontwikkeling van Maassluis. Hij gaf ons hierbij in overweging onderscheid te maken tussen gemeente en gemeenschap. Op de visies van verschillende fractievoorzitters zal ik hier niet ingaan, deze komen de laatste weken voldoende aan bod tijdens de verkiezingscampagnes. Bij het onderscheid tussen gemeente en gemeenschap wil ik hier wel even stilstaan.

WMO decentraalDe campagnes voor gemeenteraadsverkiezingen staan voor een belangrijk deel in het teken van de decentralisatie van jeugdzorg, werk en langdurige zorg naar de gemeenten. In het jargon wordt dit de 3-D-discussie genoemd. Veel landelijke en provinciale bestuurders maken zich zorgen over de vraag of kleine gemeenten de uitvoering van deze 3-D-taken wel aankunnen. Deze zouden over te weinig expertise, ervaring en ambtenarencapaciteit beschikken. Om deze reden pleiten deze bestuurders voor gemeentelijke herindelingen en het fuseren van gemeenten tot tenminste 100.000 inwoners. Deze zorg is mijns inziens maar gedeeltelijk terecht.

Het is terecht, omdat er veel kennis en ervaring van deze, voor de gemeente, nieuwe taken nodig zijn om deze op maat en efficiënt te kunnen uitvoeren. Het is niet terecht, omdat deze taken niet louter naar de gemeenten, maar vooral naar gemeenschappen worden gedecentraliseerd. Wie goed naar deze decentralisaties kijkt, en vooral naar die van de langdurige zorg, ziet al snel dat er een sterk beroep wordt gedaan gemeenschappen van mantelzorgers, wijken en buurten, familie etc.

buurtzorgEr is geen enkele reden om te veronderstellen dat 100.000+ gemeenten beter in staat zijn deze informele gemeenschappen te activeren en te faciliteren dan kleinere gemeenten. Integendeel zou ik eerder zeggen: hoe groter de gemeente, hoe kleiner de kans dat een sterk beroep kan worden gedaan op deze gemeenschappen. Gemeenschappen zijn immers geen bestuurlijke eenheden die in opdracht van Den Haag beleid gaan uitvoeren. In een nummer van Binnenlands Bestuur enkele maanden geleden gaf socioloog Imrat Verhoeven dit heel kernachtig aan: “Mensen helpen niet op verzoek van de overheid.”

Elke gemeente, maar ook vrijwel elke partij worstelt met dit dilemma. De VVD en D66 blijven hard roepen dat mensen toch in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen lot, maar missen een duidelijke visie op de vraag hoe we zorg moeten bieden aan mensen die vanwege ziekte, inkomen, eenzaamheid etc. niet in staat zijn zichzelf te redden. Ik noem dit het liberale tekort. Het CDA, de bedenker van het begrip mantelzorg, gaat er vaak te gemakkelijk vanuit dat zorg automatisch zal worden opgevangen door mantelzorgers, familie, buurt of kennissenkringen en sluiten hun ogen voor het feit dat de individualisering ook aan Maassluis niet is voorbij gegaan. De lokale partijen, VSP en Maassluis Belang, maken zich er helemaal makkelijk vanaf door zich scherp af te zetten tegen het landelijke beleid waarmee ze aangeven geen enkele verantwoordelijkheid te willen nemen voor de oplossing van grotere vraagstukken als de vergrijzing en de sterke stijging van de kosten in de zorg.

Ook mijn eigen partij, de PvdA, worstelt met het dilemma. Tijdens de begrotingsraad hebben we als PvdA Maassluis onze zorg uitgesproken over wat er met kwetsbare mensen kan gebeuren als het afscheid nemen van de verzorgingsstaat sneller gaat dan de opbouw van de participatiesamenleving, waarin iedereen meedoet en voor elkaar zorgt. De initiatieven die wethouder Pieter Kromdijk onderneemt om via de sociale structuurvisie, proefprojecten, zoals de Hooftzaak en het buurtproject in de Burgemeesterswijk, nieuwe sociale structuren op te bouwen, zijn hoopgevend. Succes is niet verzekerd, maar hopelijk ontstaan nieuwe gemeenschappen uit deze initiatieven.

De gemeente als bestuurlijke eenheid staat voor de uitdaging de drie grote decentralisaties op het terrein van langdurige zorg, werk en jeugdzorg uit te voeren. Een goede samenwerking met de gemeente Vlaardingen en Schiedam, en eventueel andere gemeenten in de regio, is hierbij van groot belang. Veel lastiger zal het zijn bestaande gemeenschappen te activeren en nieuwe te creëren om de zorg op maat te organiseren. Dit zullen we als Maassluis zelf moeten doen!

Peter van Baalen

Peter van Baalen

Peter van Baalen

Peter van Baalen | Fractievoorzitter PvdA Maasluis | Hoogleraar Information Management and Digital Organisation aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit van Amsterdam (UvA).

1 Reactie

  1. Aad Solleveld
    11 maart 2014 at 11:16

    in het overigens zeer leesbare stuk van Peter van Baalen dat op onderdelen ook zeker hout snijdt, lees ik ook het volgende.

    “De lokale partijen, VSP en Maassluis Belang, maken zich er helemaal makkelijk vanaf door zich scherp af te zetten tegen het landelijke beleid waarmee ze aangeven geen enkele verantwoordelijkheid te willen nemen voor de oplossing van grotere vraagstukken als de vergrijzing en de sterke stijging van de kosten in de zorg.

    Hier trekt de heer van Baalen een conclusie die heel erg kort door de bocht is. Een professor onwaardig zou ik bijna zeggen. Ik vraag mij af waarom de PvdA denkt dat zij de partij zijn waarvan alle heil moet komen.