Column (47 ): Schaamte

Klik voor info

column nr 47

Eén op de vijf Nederlanders heeft risicovolle schulden. Zegt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Anderen zeggen dat die cijfers niet spijkerhard zijn. En wat zijn risicovolle schulden eigenlijk precies? Bij stichting BOOM (Budget Op Orde Maken) kloppen wekelijks mensen aan die er zelf niet meer uit komen. Na de intake worden ze aan een schuldhulpmaatje gekoppeld. Die gaat hun problemen niet overnemen, maar hen wel helpen om de weg te vinden uit de schulden.

Dat laatste is behoorlijk ingewikkeld. Want er zijn zoveel regels en regelingen in Nederland. Zelfs professionals in de schuldhulpverlening zien soms door de vele bomen het bos niet meer. Momenteel zijn verschillende organisaties in Maassluis met elkaar in gesprek om meer inzicht te krijgen en ervoor te zorgen dat er beter wordt samengewerkt. Zaken rond geld en schulden zijn ingewikkeld, maar met hulp kom je er meestal toch wel uit.

Maar hier ligt misschien wel het grootste obstakel: om hulp vragen. Want dat doe je toch niet? Toegeven dat je er zelf niet uitkomt. Want je schaamt je ervoor dat je bent vastgelopen. Je bent bang voor het oordeel ‘eigen schuld, dikke bult’. Je bent bang voor wat er allemaal moet gebeuren. En dus kom je niet in beweging. Ondertussen groeit de stapel ongeopende rekeningen en loopt de schuld op.

De ervaring leert dat er heel veel schaamte is als het gaat om praten over geld en je financiële situatie. Als iemand ziek wordt dan vragen we naar zijn gezondheid en leven mee. En bieden hulp aan als iemand tijdelijk niet voor zichzelf kan zorgen. Maar wat als iemand zijn baan kwijtraakt of in een scheiding terecht komt? Vragen we dan bijvoorbeeld naar de financiële gevolgen en bieden we dan ook hulp aan als iemand aangeeft er zelf niet uit te komen?

Vanwege de hoge drempel die mensen ervaren om om hulp te vragen bij hun financiën, komen ze vaak pas in beeld als ze helemaal kopje onder gaan. En dan kost het meestal heel veel moeite om ze weer op het droge te krijgen. Terwijl het veel makkelijker was geweest als ze waren gekomen op het moment dat het water nog maar tot hun knieën stond.

Maar hoe doorbreek je die schaamtecultuur? Wat helpt om mensen eerder om hulp te laten vragen? Dat is de grote vraag. En een eenvoudig antwoord is er niet. Maar het begint volgens mij met er meer over praten en naar vragen. Zonder oordeel. Je zegt toch ook niet dat het iemands eigen schuld is dat hij ziek is? Waarom is dat vooroordeel als het gaat om schulden dan wel zo groot? Ik sta open voor alle suggesties om de schaamte te doorbreken. Welke ideeën hebben jullie?

Niet omdat het kan, wél omdat het moet