Column APK’tje gevraagd

column nr 20

Als onderzoek in voorbereiding naar mijn afstuderen, ooit in de tijd van de dinosaurussen, schreef ik een pedagogische theorie over mijn beeld op de mensheid. Mijn docent wild enthousiast. Een erg goede docent trouwens. Zo’n man die drie uur smakelijk kon vertellen over pedagogische theorieën, waarna je de les uit stuiterde, vol nieuwe ideeën.

Met een: Dat moet je uitwerken! Kreeg ik een volle 10 voor verdediging en onderzoek naar huidig onderwijssysteem plus genoemde visie. Ja, die 10 wil ik echt nog even noemen. Want trots. Nog steeds. En die theorie uitwerken? Nee, ik ging veel liever praktisch aan de slag. En zo huppelde ik door een aantal scholen tot ik uiteindelijk besloot een bedrijf te stichten. Waarvan akte.

Hij bleef wel hangen, die zienswijze. Het is een soort afgeleide van de piramide van Maslow. Van concreet naar abstract niveau, met alle tussenlagen. Regelmatig dacht ik eraan terug, als ik het al mijmerend koppelde aan een actueel maatschappelijk thema. Integratie bijvoorbeeld. Of de mate van sociale opwaartse bewegingen. Wat niet zo best schijnt te zijn in ons land. Zeker vergeleken met Scandinavische landen. Vergeleken met Frankrijk of Zweden is de mogelijkheid om door te stromen naar hogere kringen een stuk lastiger hier. Toevallig loopt er in Maassluis een motie om daarin een stuk ondersteuning te bieden van het CDA; huiswerkbegeleiding voor kinderen uit armlastige gezinnen.

Terug naar mijn hersenspinsel. Ik stelde dat de mensheid zich in zijn evolutie steeds verder verfijnt. Waar we in de oertijd nog volop aan het overleven waren, ontwikkelden we daarna huisvesting en structuren in onze omgeving. Riolering, wegen; ja, hele steden werden uitgedokterd. Er werd sterker aanspraak gemaakt op groepsverbanden; je moest immers samenwerken om tot zulke bouwsels te komen. In de renaissance en verlichtingsperiode werd het vrije denken centraler en konden we experimenteren met het bedenken van nieuwe ideeën. De democratie werd geboren. Hee centraal en belangrijk punt in de geschiedenis waarop de hele westerse beschaving nu nog is gestoeld. Daarmee kwam de weg vrij om sociaal verder te verfijnen om dan, uiteindelijk, het Zelf, verder te ontplooien. Je ziet het terug in het spirituele zoeken. Zelfhulpboeken enzo. Psychologen die wachtlijsten hebben. Met die opleiding had je in de oertijd nooit aan de bak gekomen.

Nou, zoiets was het dus. Ik heb net nog volop in mijn kast gezocht naar de scriptie, maar vond in plaats daarvan foto’s die bevestigden wat ik al wist: ik was een prachtig kind.

Ik vind het denkbeeld van destijds nog steeds prachtig en uitwerken lijkt me geweldig, maar ik ben inmiddels wel ernstig aan het twijfelen over revisie of herziening van de theorie. Ik heb het gevoel, puur observerende van de samenleving en de wereld, dat het geheel niet zo gladjes verloopt als ik destijds dacht. Wellicht was ik te optimistisch dan wel naïef? De rode draad die ik ooit leek te zien, is nu in de knoop geraakt. Er zijn rafeltjes ontstaan. Niet elk volk ontwikkelt zich volgens eenzelfde tempo of richting. Er zijn enorme discrepanties. Ik geloof dat ik weer eens aan de bak moet. Want een vraag zonder antwoord?