Twintig jaar geleden kwam een einde aan een traditie die reeds in 1810 werd ingevoerd: de nationale dienstplicht voor jongens die net mannen dreigden te worden.

In de loop van de tijd is de gevleugelde uitspraak ontstaan dat je pas echt een man werd gedurende de vervulling van die dienstplicht, wat mogelijk zijn oorsprong vindt rond de oorlogsjaren toen van 1946 tot 1949 zo’n 100 duizend dienstplichtigen (onvrijwillig) naar Indonesië werden gestuurd tijdens de politionele acties. Vraag is wat voor soort stoere mannen dit opleverde, want er speelden zich gruwelijke taferelen af in het verre, tropische Oosten en met klachten die wezen op een posttraumatische stressstoornis hoefde je terug in eigen land zo kort na de Tweede Wereldoorlog niet aan te komen.

Tijdens de Koude Oorlog was er nog sprake van een helder vijandsbeeld en bleef de dienstplicht een min of meer vanzelfsprekende tussenfase voor gezonde jongemannen al trachtten velen er met gefingeerde fysieke (versleten knieën, slechte ogen) of mentale (de gekkenuitslag S5 kreeg een heldenstatus) tekortkomingen of met gewone principiële bezwaren tussenuit te komen.

Vanaf de jaren negentig was de kans op een Warme Oorlog tussen Oost en West gelukkig vrijwel verkeken met als gevolg dat de zin van de dienstplicht steeds meer onder druk kwam te staan.
Zelf was ik gedurende die overgangsperiode onder de wapenen als tankchauffeur en ervaarde ik aan den lijve dat zowel het leger als ik persoonlijk bezig waren aan een kansloze missie van toen nog 14 maanden. Frustrerend voor de goedwillende beroepsmilitairen, die hun vak serieus namen en net zo voor de hoger opgeleide betweters die graag wilden weten waaróm ze nutteloze opdrachten moesten uitvoeren.
Onvermijdelijk dus dat de dienstplicht werd opgeschort op 1 mei 1997.

Afgelopen week kwam CDA-leider Sybrand van Haersma Buma echter met het opvallende voorstel voor herinvoering van de militaire dienstplicht. Om klachten over discriminatie voor te zijn zou deze plicht voor zowel jongens als meisjes moeten gaan gelden.
Hij zette zijn idee kracht bij met de volgende woorden:

“Het is fnuikend als een samenleving zijn onderlinge binding verliest. Over de lengte van de militaire dienstplicht valt te praten. Een jaar misschien. Of een half. We willen ook de optie openhouden van vervulling van de dienst bij politie en mogelijk de zorg, maar het begint bij de militaire component. Stapsgewijs, want de krijgsmacht moet het wel aankunnen.”

In de Tweede Kamer schijnt er – hoe verrassend – geen steun te zijn voor Buma’s  ‘revolutionaire’ voorstel al wil ik deze ogenschijnlijk losse flodder niet meteen afschieten. Wanneer de nadruk op het militaire aspect wordt losgelaten lijkt het me namelijk helemaal geen slecht idee als elke schoolverlater een aantal maanden verplicht wordt een aantal maanden ‘sociale diensplicht te vervullen. Organisatorisch zal het lastig zijn maar in bv. de zorg, het onderwijs en de bouw moeten er toch genoeg nuttige taken verricht kunnen worden. Zowel voor de samenleving als de betrokken persoon kan dit een meerwaarde betekenen. Ongetwijfeld zullen er ook jongeren ingezet willen worden als militair. Of als vrijwilliger bij maassluis.nu. Zolang de keuze maar vrijgelaten wordt hoeft niemand zich gefrustreerd te voelen.

Essentieel voor het draagvlak is uiteraard wel dat IEDEREEN die sociale verplichting aangaat en zich er niet met een jantje-van-leiden af kan maken door zich vrij te kopen of discutabel incapabel te verklaren.
Maar goed, ik heb een vaag vermoeden dat dit allemaal luchtfietserij is en er slechts dan een nieuwe (mannelijke) dienstplicht wordt ingevoerd als de oorlogsdreiging daar aanleiding toe geeft.

Ron v/d Berg

Ron v/d Berg

Zaterdagcolumnist (per 2016: 1x per 2 weken | ICT Beheerder | AVW atleet en vader van 3 dochters. Zie ook www.ronb1965.nl.

2 Reacties

  1. Nelly
    9 juli 2016 at 21:36

    Ik sta helemaal achter jouw idee, Ron, om onze lieve jeugd, na hun middelbare school-periode minstens een half jaar ergens te laten “dienen”, alvorens zij een zefgekozen (studie-) richting uitgaan. Vormend, denk ik!

  2. Aad Rieken
    9 juli 2016 at 08:28

    ”Mijn Dienstplicht Was (G)een Verloren Tijd!”