Column: Fipronil en zo

Het advies van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) om vanwege het te hoge fipronilgehalte voorlopig terughoudend te zijn met het eten van eieren heeft de afgelopen week voor veel beroering gezorgd bij consumenten en pluimveehouders.

Het advies liet direct een flinke daling van de verkoop van eieren zien en leidde ook in Duitsland tot het uit de handel nemen van het Nederlandse ei en – belangrijker – tot een moeilijk te herstellen imagoschade van de pluimveesector.
Buiten het feit dat de minimale overschrijding van een zeer lage vastgestelde veiligheidsdosis meer commotie blijkt te veroorzaken dan de minimale bewegingsruimte in een overbevolkte schuur die de meeste leghennen levenslang ten deel vallen, mag je je afvragen of de NVWA er niet beter had aan gedaan wat minder rigide in haar advies te zijn. Want wanneer gebleken is dat mensen zelfs miljoenen keren de fipronildosis van de gewraakte gifeieren overleven zonder merkbare nadelige gevolgen lijkt het gezondheidsrisico van het verorberen van heel veel besmette eieren zo goed als nihil te zijn.
De veiligheidsmarges worden echter bijzonder scherp gesteld omdat men een herhaling van softenon- en DES-affaires (de stoffen bleken onverwacht schadelijk te zijn voor ongeboren vrucht) te allen tijde wil voorkomen.

Diezelfde voorzichtigheid wordt betracht bij proeven met menselijke embryo’s. Ook daar viel afgelopen week ‘breaking’ nieuws te melden. Wetenschappers slaagden er namelijk voor het eerst in om een embryo te ontdoen van een ernstige erfelijke ziekte. Een gezonde eicel werd daartoe bevrucht met het sperma van iemand met een hartafwijking (verdikte hartspier die bijvoorbeeld de meest voorkomende doodsoorzaak is bij jonge atleten), waarna een speciaal geprepareerd eiwit naar de plek van het ziekmakende gen ging en het daar doormidden knipte. De cel repareerde vervolgens in de helft van de gevallen zelf succesvol de breuk. Een prachtig resultaat natuurlijk met enorm veel perspectief maar tegelijkertijd angstaanjagend. Gelovigen zullen er een aanval op Gods schepping in zien maar ook niet-religieuzen zullen hun bedenkingen hebben. Vermoedelijk zal niemand verheugd uitkijken naar een toekomstbeeld waarin op embryoplaats.nl geboden kan worden op de sportiefste, intelligentste en knapste mens in de dop. Persoonlijk vind ik deze experimenten in potentie een groter gevaar voor de toekomst van de mensheid dan de klimaatverandering waar iedereen tegenwoordig de mond vol van heeft.

Gek genoeg laten wetenschappers bij dit laatste onderwerp hun voorzichtigheid juist varen en wordt het ene na het andere doemscenario ons voorgeschoteld, terwijl het klimaat veel te complex is voor het doen van langetermijn-voorspellingen. Anders dan uit verschillende media naar voren komt is er binnen de wetenschappelijke wereld nog wel degelijk stevige discussie gaande over de oorzaak van de opwarming van de aarde en is het nog veel te vroeg voor boude uitspraken. Zo werd ik zelf ook verrast door de tabel voor de gemiddelde jaartemperatuur in Nederland. Ondanks dat het KNMI de afgelopen 20 jaar bijna elke maand vertelde dat het warmer was dan normaal blijkt de cijferreeks toch nauwelijks een opwaartse lijn te vertonen met uitzondering van het jaar 2014.

Al met al meen ik wel een heldere rode draad te bespeuren in de 3 genoemde onderwerpen: het is verdomd gemakkelijk om de media gedachteloos na te praten. Zelf nadenken duurt toch het langst.