Column: Des Keizers Meubelboulevard

[ Column 199 ]

Hoe komen we eigenlijk aan Pasen?  De Romeinse Keizer Constantijn de naamgever van Constantinopel [eerder heette het Byzantium, later werd het Istanboel] zag in deze stad de nieuwe hoofdstad van zijn rijk. Een groot rijk dat een eenheid moest worden.

Omdat in de verschillende landen van zijn rijk diverse verschillende goden werden aanbeden – wat zijn gezag ondermijnde – zocht hij een oplossing. Hij besloot volgens de overlevering na een visioen zich tot het christendom te bekeren. Zo kreeg hij één god die in zijn tijd veel mensen aansprak en hij verklaarde hem tot de enige god voor zijn gehele rijk, wat hij met harde hand afdwong. De inhoud van de bijbel – inclusief het paasverhaal –  is in zijn tijd vastgesteld op een concilie als gezaghebbend voor de christelijke kerk.

Daaraan voorafgaand had men eerst vastgesteld welke onderdelen er niet en welke er wel in mochten. Men moest tenslotte  een consequent en samenhangend boek kunnen hanteren. Zo deed het paasfeest als onderdeel van de christelijke traditie zijn intrede.

Maar waarom dan een tweede paasdag? Eveline Doelman, geeft op de website van Meertens Instituut daarop het volgende antwoord.

“In Nederland werden na de Reformatie alle feestdagen, die aan heiligen waren gewijd, afgeschaft. De aandacht diende gericht te zijn op de christelijke boodschap zelf: alleen de feestdagen gewijd aan de verlossings- en lijdensgeschiedenis van Christus werden gehandhaafd.

Het inrichten van een nieuwe feestkalender was ook noodzakelijk vanuit maatschappelijk en economisch oogpunt. De verscheidenheid aan regionale feestdagen en de uitspattingen waarmee openbaar feestvermaak gepaard ging, stonden – zo dacht men – een moderne, uniforme en efficiënte manier van werken in de weg.  In 1618 bepaalde de Nationale Synode dat Kerstmis, Pasen, Hemelvaartsdag en Pinksteren naast de zondag de officiële godsdienstige feestdagen werden.

Een vrije feestdag op tweede kerst-, paas- en pinksterdag en Goede Vrijdag werd wenselijk geacht (omdat het op veel plaatsen de gewoonte was), maar niet verplicht gesteld. Elke plaats kon daarin nog zijn eigen koers varen. Pas met de wet van 1815 zijn er de uniforme regels voor in de plaats gekomen.”

Conclusie

Als we dit naar het heden vertalen, zien we dat wij nog steeds juist dát doen op die tweede paasdag. Die dag heeft dus nooit direct iets met het christelijke gedachtegoed te maken gehad. Men heeft uit praktische overwegingen een aantal regionale evenementen bij elkaar geveegd en het op nationaal niveau geregeld om door uniformiteit praktische economisch te kunnen sturen.

We kunnen 17 eeuwen later constateren dat de gemiddelde mens niets meer heeft met het christendom, noch met de bijbel noch met Pasen. Des te grappiger dat velen in politiek-gevoelige discussies steeds weer de Joods-christelijke grondslag en traditie van ons land als argument tegen de invloed van de Islam aandragen.

Sta op deze tweede paasdag maar eens twee tellen daarbij stil op de meubelboulevard: … zonder die keizer liep jij daar nu niet … en had jij geen argument tegen de Islam.