Column: Sociaal in de praktijk

Natuurlijk komen er steeds meer mensen bij die iets mankeren: geestelijk of lichamelijk. Dat is niet gek als we de groei van de bevolking over de afgelopen zeventig jaar bekijken. Gemiddeld is de oudste groep mensen – de baby boomers – inmiddels allemaal aan het kwakkelen.

Ze hebben eerst genoten van het steeds maar doorgroeien: er werd steeds meer mogelijk en zij profiteerden er maximaal van. In de categorie VUT, pensioen en AOW oude stijl profiteerde iedereen van voor 1951 optimaal.

De fiscale maatregelen met kortingen en de strengere wettelijk regelingen dateren van zeer recent en snijden in het vlees van iedereen die nu in de leeftijd tussen veertig en vijfenzestig is: AOW Leeftijd en dito pensioen schuiven op. Bovendien zijn de financiële plannen (verzekeringen, hypotheek, sparen etc) gebaseerd op wat twintig jaar geleden normaal was. Nu dus niet meer.

Echter niet alleen op dat front. Ook op het terrein van zorg wordt flink gesneden. Dat is dan wat er in die praktijk van een ‘sociaal’ beleid overblijft.

Jeugdzorg

De jeugdzorg loopt via de gemeente en levert voorlopig nog niet zo veel problemen op omdat veel pgb’s nog werden gecontinueerd, maar inmiddels het moment daar dat deze opnieuw moeten worden aangevraagd.

En dan komen de inmiddels beruchte keukentafelgesprekken in beeld. De gemeente kijkt met de bril van een rasechte kruidenier naar de centen die zij bereid is uit te geven. De kruideniersmentaliteit is nog nooit goed geweest om zaken te regelen,. Het bezorgt menig ouder dus binnenkort veel kopbrekens om de juiste argumentatie te vinden voor de – naar verluid – Oost-Indisch doven aan de andere kant van de tafel.

Bevorderen of bestrijden?

Onder de WMO worden dit jaar ook voor het eerst zaken geregeld door de gemeente.

• Het bevorderen van sociale samenhang, de mantelzorg, het vrijwilligerswerk en de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente, alsmede voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld.
• Het ondersteunen van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking of met chronische, psychische of psychosociale problemen, zoveel mogelijk in de eigen leefomgeving.
• Het bieden van opvang (maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beschermd wonen en verslavingszorg vallen hieronder).

Voor punt 1 heb ik de wel eens de indruk dat de ambtenaren “bevorderen”en ”bestrijden” hebben verwisseld. Voor punt 2 zie ik alleen maar “zoek het zelf uit” voorbeelden en over punt 3 lees ik mij te vaak berichten over verwarde personen op straat.

Dat is meestal niet eens de zorgverleners te verwijten. De toezichthouders en de zorgverzekeraars dát zijn de echte boosdoeners.

De zorgverlener is noodgedwongen een boekhouder geworden. Zonder geldige detailadministratie volgens de pietluttige regeltjes krijgt hij geen vergoeding. Zonder vergoeding geen inkomsten en dan valt de zorgverlener om en gaat failliet. Dat veroorzaakt broddelwerk, haastwerk en misverstanden.

Broddelwerk

Een aantal voorbeelden van wat ik in de laatste twee jaar ben tegengekomen: artsen in het ziekenhuis die door verwijzen naar de polikliniek maar daar is de cliënt niet bekend en deze wordt teruggestuurd. Afspraken met verkeerde arts en in een verkeerd ziekenhuis. Stakend ambulance personeel. Vervuilde ziekenhuiszalen Faxen die niet (op tijd) van huisarts naar apotheek gaan.

Adresbestanden die dertig jaar achterlopen zonder double check. Dossiers die niet op orde zijn. Ondersteunende staf die de zorgsector verlaat. Thuiszorg organisaties die hun personeel uitknijpen, geen budget hebben en zelf omvallen. Verwarde mensen zonder vooruitzicht op herstel die overdag op straat dolen. Farmaceutische industrie die monopolie bedrijft en prijzen opdrijft.

En nu?

Ik probeer positief te blijven, maar het valt niet mee om in de praktijk nog iets waar te nemen van de zorgzame maatschappij die door de overheid ooit was geschetst.

We zullen het binnenkort echt met elkaar moeten doen. De afbouw van het overheidsapparaat (met dank aan Ien Dales) heeft geleid tot steeds grotere afstand tussen politiek en maatschappij. De overregulering (makkelijker zullen ze het niet maken) heeft een ondoorzichtige warboel tot stand gebracht en onder de noemer van liberalisering worden overal drempels en limieten opgelegd, waardoor de gemiddelde mens van hulp verstoken raakt.

Tot slot: de afbraak van de werkgelegenheid geeft mij rode vlekken in mijn nek. Termen als “afstand tot de markt”, “sollicitatie bereidheid” en “stimulering van deelname aan het arbeidsproces door versoberde uitkeringen”. Dat zit in een andere hoek maar leidt op de duur tot toestroom van zieken in de zorgsector.

Het doet mij bijna hopen dat ik niet oud wordt.