Column: Verkiezingen van de angst

Amerika heeft gesproken en heeft gekozen voor Trump als president. Ondanks alle verwachtingen en peilingen blijkt opnieuw (na de Brexit) dat een uitslag van een verkiezing als donderslag bij heldere hemel kan komen.

Nu kan ik veel over de verkiezingen en over Trump zeggen en over het feit dat in de aanloop naar de verkiezingen toe de term ‘met modder gooien’ een nieuwe dimensie heeft gekregen maar eerlijk gezegd zijn we in Nederland wat dat betreft natuurlijk inmiddels wel wat gewend.

Kenners zeggen te weten dat het vooral de arme blanke mannen zijn die het verschil hebben gemaakt. Ontevreden mannen die eindelijk hun kans zagen om hun ongenoegen te uiten via een stem op Trump. De opkomst was enorm hoog en die verhoging werd vooral veroorzaakt door blanke mannen die daarvoor nooit stemden omdat ze boos waren. En angstig.
Want als er één ding de ze verkiezingen heeft gedomineerd (en niet alleen deze verkiezingen maar al jaren het dagelijkse leven) dan is het angst. Jaren geleden was in de VS en toen viel me al op hoe angstig (en slecht geïnformeerd) Amerikanen waren. Angst voor alles! Voor inbrekers, terroristen, mensen met een andere religie, niet Amerikanen, mensen met een andere dan heteroseksuele geaardheid, derde wereld, het groot kapitaal, socialisten en god. Angst was ook een leidraad ’s avonds op televisie.

Wanneer je leeft in angst leef je niet in vrijheid en dat is de rare twist in de VS, men ziet zichzelf als het meest vrije volk ter aarde maar ondertussen is dit een schijnvrijheid. Trump is groot geworden op deze angst, op de mensen die het meest last hebben van en lijden aan angst. Angst dat hun kinderen wel een goede schoolopleiding kunnen volgen, angst voor hun baan, angst dat ze hun vaste lasten kunnen blijven betalen. Het overgrote deel van de Amerikanen zou gebaat zijn bij een veel ‘Europesere’ kijk op hun problemen maar gek genoeg is dat wat ze vaak verafschuwen.

Afgelopen week was in twee delen een documentaire op televisie van Michael Moore. Over de verworvenheden van de volken in allerlei Europese landen. Gratis schoolopleidingen, geen doodstraf maar juist gevangenissen waar de gevangenen aan hun terugkeer in de maatschappij konden werken, bankiers die voor een crisis hadden gezorgd werden vervolgd, quota voor mannen én vrouwen in de besturen van bedrijven en mijn persoonlijke hoogtepuntje: dat je in IJsland iets niet mag adverteren als de beste. Dat is daar wettelijk verboden. Je mag iets goed of lekker of mooi noemen maar niet het beste. Een nuancering waar ze in de VS waarschijnlijk van gruwen.

Elk land krijgt de leiders die het verdient. Ik hoop en vertrouw er op dat wij in Nederland, als Europees land, beter verdienen. Volgend voorjaar zullen we het zien.