Column: Wat heb jij in te brengen?

Wat op landelijk niveau gebeurt, zien we ook op lokaal niveau

---

Ons land is al 200 jaar een democratie. Dat betekent: regeren door het volk. Toch?

Vanaf 1814 bestaat in Nederland de Staten-Generaal als onze volksvertegenwoordiging en het algemeen kiesrecht is  in 1917 voor mannen en vrouwen ingevoerd.

Die kamer bestaat sinds 1956 uit 150 leden, die gekozen zijn door het volk. Sindsdien heeft het volk via de Tweede Kamer der Staten-Generaal haar grootste invloed.

Maar vinden we onze democratie wel zo democratisch?

Inspraak

Democratie is in ons land de bestuursvorm waarbij het volk indirect stemt over de wetten, omdat we direct de vertegenwoordigers kiezen die de wetten maken. Het volk is dus baas in eigen gebied en er kunnen geen maatregelen en wetten opgelegd worden als die vertegenwoordigende meerderheid van de bevolking het er niet mee eens is.

In die zin zie je dat Turkije de democratie momenteel aardig herdefinieert.

Omdat het onmogelijk is met alle mensen van een heel land over allerlei problemen te vergaderen, wordt in de praktijk de bevolking alleen maar gehoord in enkele zeer belangrijke kwesties. Dat gebeurt dan via een volksraadpleging of referendum.

Ze gaan hun eigen gang

Hoe de bekende zwijgende meerderheid denkt is niet direct bekend, maar meent men af te leiden uit peilingen die worden gehouden door de diverse bureaus. Deze bureaus stellen dat zij a-selecte steekproeven doen waardoor uitkomsten representatief zijn. Hoe betrouwbaar de uitkomsten zijn, is de vraag. Zij pretenderen in elk geval een goed beeld te geven. Het lijkt erop dat de laatste twintig jaar steeds vaker gezegd wordt over de politiek “ze gaan hun eigen gang en doen niet wat de burgers willen”.

Nieuwe partijen

De opkomst (en soms ook aftocht) van nieuwe partijen bevestigt het beeld dat er ruime onvrede is over hoe de gevestigde partijen het doen. Maar dragen die nieuw partijen werkelijk bij? ‘One issue’ partijen redden het niet lang en partijen die intern niet (!) democratisch georganiseerd zijn lijken een duiventil. Degenen die ‘meehuilen met de wolven’ zien we al snel zo een partij weer verlaten.

Impulsen vanuit een referendum

Een referendum pretendeert grote betrokkenheid van de bevolking te behalen bij een specifiek onderwerp, maar het lijkt niet de weg tot feitelijke grote ruggensteun van een achterban.

Het Oekraïne referendum is een voorbeeld van meehuilen met de wolven. Alle media deden mee aan stemmingmakerij en opinievorming. Wat daarvan het netto effect was, is niet bekend, maar ik durf te wedden dat 90% van degenen die toen een stem uitbrachten zich niet verdiept had in waarover het nu feitelijk ging. De behaalde uitslag (NEE) dwingt Rutte tot het zoeken naar een weg uit de ontstane moeilijkheid hoe hij dat in de EU moet afhandelen. Ik ben zeer benieuwd wat zijn ‘geitenpaadje richting een oplossing voor het dilemma’ gaat worden.

Het referendum is feitelijk meer een stemming-van-het-moment peiling gebleken dan een gefundeerde afweging. Datzelfde fenomeen lijkt bij de Brexit het geval.

Werkelijke betrokkenheid is er niet

Er zijn meer onderwerpen waarover ‘we’ het niet eens lijken met de regering en de Tweede Kamer. De feitelijke betrokkenheid van de gemiddelde mens bij de politiek is echter gering en toch heeft diezelfde gemiddelde mens er een mening over. Als we zouden afgaan op alle geluiden die de wereld in geslingerd worden via social media en de reacties van leken via de traditionele media, dan lijkt het alsof het volk het voortdurend oneens is met wat hun vertegenwoordigers en bestuurders tot stand brengen.

Verkiezingen

De enige inbreng die de bevolking heeft, is de persoonlijke stem bij de verkiezingen. Helaas baseren de meesten ook die weer op de gemoedsstemming van het moment of op een oppervlakkig beeld uit een kieswijzer. En daarna vergeten ze dat in Nederland bij het samenstellen van een regering altijd moet worden onderhandeld en ingeleverd, waardoor er beloften niet vallen waar te maken.

En zo is de ontevredenheid al snel weer een feit. Toch gaan we in maart weer naar de stembus. Wie dan niet stemt, heeft sowieso geen recht van spreken.