Column: Weg met het referendum

Nu het stof is neergedaald en ‘alle Nederlanders’ van hun democratisch recht gebruik hebben kunnen maken om voor of tegen het Associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne te stemmen, bekruipt mij steeds meer het gevoel dat we met zijn allen deel hebben genomen aan een soort landelijk georganiseerde flashmob. Ineens was het er en al heel snel daarna niet meer.

In dit geval was het een soort flashmob die niet spontaan kwam maar georganiseerd werd uit onvrede met iets heel anders (namelijk de macht van de Europese Unie) en die gefaciliteerd werd door de nationale overheid (die hadden tenslotte de randvoorwaarden geschapen om zoiets te kunnen laten gebeuren). En het koste ook nog eens twee miljoen euro. Dat wil zeggen, er werd door de nationale overheid twee miljoen euro ter beschikking gesteld aan voor- en tegenstanders om anderen, derden van hun gelijk te overtuigen.

Democratie is mooi. Het feit dat elke Nederlander om de zoveel tijd een keuze kan maken uit een rij partijen die allemaal (of tenminste de meeste) een partijprogramma hebben opgesteld op basis van ideeën, politieke of maatschappelijke stromingen of ideologieën is een groot goed. In een democratie misschien wel het grootste goed.
Daarmee geven wij een aantal mensen, politici, het vertrouwen en de macht om namens ons beslissingen te nemen na hierover goed te hebben nagedacht, hierover te hebben gedebatteerd en in meerderheid van stemmen dit bekrachtigd te hebben. Op deze manier heeft elke Nederlander geregeld de macht om hierin wijzigingen aan te brengen (andere partij stemmen) of juist beslissingen en handelen te bekrachtigen (stemmen op de regerende partijen).

Een prima systeem dat al heel lang in meer of mindere mate werkt. Hoewel er best kritische kanttekeningen te plaatsen zijn is er eigenlijk geen beter systeem dat meer recht doet aan de vrijheid van de burger om zijn of haar regering te kiezen.

Tijdens het referendum leek het wel alsof ‘de Nederlander’ even de weg kwijt was. Wat moet ik kiezen ja of nee? Ik vermoed dat vrijwel niemand die zijn stem heeft uitgebracht weet waarvoor of waartegen hij/zij nu eigenlijk gestemd heeft. En degene die denken dat ze dat wel weten (opgehitst door partijen voor maar vooral tegen) hebben waarschijnlijk nog de minste notie.
Laten we dat referendum maar gauw afschaffen. Het is raadgevend (dat wil zeggen dat er met de uitslag ook niets gedaan kan worden), het kost heel veel geld en na een maand weet niemand meer waarover het nu ook weer ging en zijn we al lang weer bezig met allerlei andere dingen.
Als we zo graag ons willen uitspreken, laten we dan lid worden van een politieke partij, een partij oprichten of onze invloed laten gelden bij zittende politici maar laten we hopelijk van dit soort flashmob-achtige oprispingen verschoond blijven.