Kopij voor de column van de CU is niet ontvangen. Wellicht volgende week wel. Gelukkig is Groenlinks ruim op tijd en kunnen we de column van Adri plaatsen.
Redactie


column nr: 11

Deze column schrijf ik in de week van Prinsjesdag, de miljoenennota en de algemene beschouwingen. Kijkend en luisterend naar al dit politieke geweld, vliegen de termen om je oren van allerlei regelingen, toeslagen, subsidies, uitkeringen, belastingen enzovoort. Wat is onze samenleving toch ingewikkeld gemaakt. Vaak niet meer te volgen, laat staan dat je je weg erin kunt vinden als je er gebruik van moet maken.

Veel werkende mensen in de uitvoerende beroepen klagen al jaren over te hoge werkdruk, onmogelijke administratieve eisen, flexcontracten, te lage lonen. De gevolgen zijn ernstig, veel ziekteverzuim, stress en burn-out-klachten, moeilijk te vullen vacatures. Mensen die hun werk graag doen, mensen in de zorg, bij de politie, in het onderwijs enzovoort. Tijdens de Algemene beschouwingen werd hiervoor door diverse (oppositie) partijen aandacht en meer geld gevraagd, maar de regering is niet van plan om hier veel gehoor aan te geven.

Kan dat allemaal niet wat eenvoudiger en prettiger?

Ongeveer 100 jaar geleden is men al gestart om een Basisinkomen te verwezenlijken. Sinds de jaren 60 zijn er wereldwijd talloze proefprojecten gestart, in rijke én armere landen, met zowel conservatieve, liberale en progressieve regeringen. De projecten waren verschillend qua opzet, ideologie, financiering en uitvoering, maar hadden vrijwel zonder uitzondering goede resultaten wat betreft het welbevinden van mensen.

Het dokters- en ziekenhuisbezoek verminderde gemiddeld met ca. 10%, problemen in gezinnen werden minder, minder verslavingen, kleine criminaliteit nam af, mensen gingen werk doen waar ze zich goed bij voelden, grepen de kans om een studie te doen, konden tijd vrijmaken als hun naasten mantelzorg nodig hadden en/of voor ander vrijwilligerswerk, hun creativiteit gestalte geven. Dankzij de bestaanszekerheid van het basisinkomen durfden de mensen een eigen bedrijf op te starten, kon men gemakkelijker een huis kopen. De meeste mensen gingen niet minder werken maar hadden wel minder zorgen en stress, leefden gezonder en werden gelukkiger. Het aantal “bullshit’ banen (werk waarvan de mensen zelf vinden dat het niets toevoegt aan de maatschappij – nu al 20% van alle werkenden in Nederland!) werd minder.

Maar natuurlijk blijven er mensen die helemaal niet willen werken – dat zie je ook in veel proeven terug. Ik denk niet dat daar veel aan te veranderen is: zij kiezen er dan voor om alleen van de basis te leven. Het grote verschil met nu is dat zij dan geen mogelijkheid meer hebben om te profiteren van de talloze toeslagen, en er zijn ook geen ambtenaren en instanties meer nodig die hen dwingen tot participatie.

Wat mij betreft mag er nu wel eens doorgepakt worden met een landelijke invoering van een Basisinkomen voor alle Nederlanders.

Het kán gewoon, dus waarom niet? Historicus Rutger Bregman noemt het een “Utopia voor realisten”. Er zijn intussen al zoveel onderzoeken en proeven gedaan, het NIBUD heeft dit jaar becijferd dat het ook financieel gezien prima kan. Door het afschaffen van toeslagen, uitkeringen, subsidies, kinderbijslag, studiebeurzen enzovoort komen er vele miljarden euro’s vrij, er worden minder kosten gemaakt doordat er minder ambtenaren/instanties nodig zijn voor uitvoering en de (vaak beledigende) controle omdat er veel minder gemakkelijk gefraudeerd kan worden. De rest wordt – net als nu – betaald uit de belastinginkomsten van werknemers en bedrijven. Per saldo zijn we dan niet duurder uit dan nu.

Wie de cijfertjes wil bestuderen, hier de link naar het NIBUD onderzoek: Inkomenseffecten basisinkomen

Voor wie dit allemaal een beetje te abstract is, één simpel voorbeeld:

Elk huishouden (adres) ontvangt 600 euro, elke volwassen Nederlander krijgt 600 euro, voor (maximaal 2) kinderen 300 euro per kind en voor mensen die door ziekte of handicap niet kunnen werken (nu WAO) 300 euro extra, zo ook tijdelijk voor mensen die hun baan verliezen (nu WW). Alles onbelast, en wat je met je werk verdient of aan pensioen ontvangt wordt er niet afgetrokken.

En natuurlijk moet er méér gebeuren om prettiger te kunnen leven. Het enorme tekort aan goedkope woningen bijvoorbeeld, de overschakeling op hernieuwbare energiebronnen betaalbaar maken, zorgkosten omlaag en het eigen risico afschaffen, zolang er nog geen basisinkomen bestaat de studiebeurs weer invoeren…..

Vorige week zag ik in de Schakel dat het aantal mensen dat langdurig in armoede leeft alweer is gestegen. Armoede bij mensen die niet (meer) werken én bij mensen die wel een baan hebben. Door o.a. hoge vaste lasten, onbetaalbare huren en fors gestegen ziektekosten ontstaat er veel (stille) armoede. In Maassluis zijn er zelfs al ca. 2200 mensen met problematische schulden, (steeds vaker omdat de toeslagen verkeerd worden berekend en teruggevorderd worden) maar een klein percentage daarvan is bekend bij de schuldhulpverlening, de anderen worstelen in stilte.

In Nederland bestaat al sinds de jaren 80 de “Vereniging voor Basisinkomen”, op hun site kun je nog veel meer ideeën, toepassingen en geschiedenis lezen.

basisinkomen  persbericht-basisinkomen 2.0

Ook het kijken waard: de uitzending van Tegenlicht met historicus Rutger Bregman.

Ons basisinkomen volgens Rutger Bregman

 

Editor's Rating

Evenwichtig zonder amechtige hype kreten geeft Adri een heldere visie waar velen een voorbeeld aan kunnen nemen.
Adri Huisman

Adri Huisman

Adri Huisman | Adri Huisman | groen, sociaal, duurzaam | lid van GroenLinks | blij met beeldende kunst! | 5/2018 - 8/2022