Hét boek voor bedrijven, stichtingen en overheid


VAN VERWONDERING OVER GEDRAG IN OPENBARE RUIMTE NAAR GEDEELDE WAARDEN

column nr: 11

Terwijl ik de rotonde die de entree vormt van de PC Hooftlaan wil verlaten, steekt een vrouw over. Nou ja, oversteken? Het is maar net wat je eronder verstaat. Invulling gevend aan goed burgerschap stop ik natuurlijk. Iemand laten oversteken kent geen tijd, toch?

Maar dan de definitie van oversteken voor de overstekende oversteker … !

Zichtbaar alle aandacht voor de mobiele telefoon. In de andere hand een gevulde boodschappentas. De voeten worden, als bijzaak, rustig aan vooruit geplaatst. Uiteindelijk lukt het de voetgangster de overkant van de zebra te bereiken. Ik heb geen idee of ze het zelf wel in de gaten heeft. Mijn geduld is natuurlijk allang op, maar met een op hol geslagen ergernis bewijs ik de samenleving geen enkele dienst. Toeteren doen we in echt extreme gevallen. Pas bij de inschatting dat het soelaas biedt. Dus ik heb mijn primaire reactie omgebogen naar verwondering. Vervolg rustig mijn weg.

Mooi is het, dat je hetgeen waardoor je in negatieve zin gegrepen wordt, zó kan omzetten naar functioneel gedrag. Eigenlijk kan ik ook nog genieten van de verwondering. Ik kan de humor zien, die leidt tot de vaststelling dat ‘acceptatie van wat er is een groot goed is’. Dit ook met de hoop dat iemand over deze theatrale act nog zal denken ‘oeps, wat liet ik daar eigenlijk een medeburger barsten’.

Maar het is toch wat, dat mensen lak kunnen hebben aan wat er om hen heen gebeurt! Het roept vragen op. Want hoe gaat dat dan op het werk, thuis en bij de vereniging? Het antwoord daarop hoeven we niet te hebben, want het zou een incident kunnen zijn. Ja, dat is waar! Het hele gedrag deed dat laatste echter geenszins vermoeden. Dat deze burger niet de enige is die zo oversteekt weten we ook. Mij schiet dan spontaan overstekende jongeren te binnen van enkele weken ervoor op de PC Hooftlaan. Zij gebruikten hun voorrang met de zebra bijna als tijdelijke verblijfplaats. Daar sta je dan!

Natuurlijk mogen we niet vergeten dat veel burgers bedanken voor het krijgen van voorrang, vriendelijk knikken en dankbaarheid kunnen tonen. Dat geeft weer aanzienlijk acceptatie van ‘het alleen op de wereld-gedrag’ bij het oversteken. We moeten goed blijven omgaan met de afspiegeling van de samenleving die je overal waarneemt. Zo is het ook wel weer!

Nog een voorbeeld waarbij men de eigen maat neemt en geen enkele moeite lijkt te doen om de maat die burgerschap toebehoort in overweging te nemen.

Ongeveer honderdvijftig meter verderop speelt met regel-maat bij de geld-auto-maat aan de Mesdaglaan het volgende af. Ineens begrijp ik waarom er mensen zijn die met groot gemak de auto als maat nemen en deze op de stoep laten ronken…. Men neemt ‘de eigen maat’, met hun stoepgebruik om de automaat dichtbij te kunnen naderen, als basis en niet ‘het burgerschap’. Geldgebrek-paniek of een fysieke beperking zal er toch niet zijn, vermoed ik. Daardoor ontgaat het mij waarom die betreffende automobilisten te beroerd zijn hun auto te parkeren.

Laat ik zeggen dat er een verschil in persoonlijke waarden is te constateren. Hoe veranderen we dat verschil naar gedeelde waarden? Meestal is dat door vragen te stellen en de andere(n) te vragen om uitleg. Mogelijk ontstaat er een onverwachte verwondering over de weerstand die je oproept. De reactie zou echter weleens niet bol kunnen staan van schoonheid, maar een ‘ontploffing’ teweeg kunnen brengen. Het kan dus juist ook aanspraak maken op een verbeten opvatting, met boe-geroep als gevolg. Dit is een onbedoeld effect in plaats van een gewenste reflectieve benadering van het eigen gedrag. Het siert de mens die zijn eigen gedrag wil overdenken.

Maar nooit getreurd! Want, iedere negatieve roering biedt nieuwe kansen voor waardevolle onderlinge communicatie. Ergens zit in eenieder toch een positieve ingang naar een verhelderende glimlach. Het goede vragen stellen is het proberen waard. Ondanks de kans op ‘de kous op de kop’ moet je blijven uitnodigen tot een onverminderd onderzoekende opstelling naar gedeelde waarden.

Dat laatste is het: zien te komen ‘van proberen naar voortdurend blijven uitnodigen’. Wat zijn dan de gedeelde waarden? Als we die gevonden hebben, dan is de brug geslagen om uit te wisselen vanuit wat ons verbindt. Vlot geschetst zien we in de bovenstaande voorbeelden van ‘ons de maat nemende burgers’ dat zij zich naar anderen bijvoorbeeld niet wendbaar, niet attent, niet wederkerig, niet esthetisch, niet medelevend, niet opmerkzaam, niet vanuit gemeenschapszin en niet vanuit wijsheid opstellen. We zien meer onverschilligheid, zelfzuchtigheid en geïsoleerd gedrag. De bedankende burgers toonden daarentegen onder andere vriendelijkheid, dankbaarheid, zorgvuldigheid, waardering en vitaliteit. Er ontstaat dan contact dat het léven in zich heeft!

Is dat laatste dan aan te wakkeren bij de ‘ons de maat nemende burgers’? Het genoemde duidelijke verschil in waarden maakt dat het best lastig is te voorkomen dat er een mening letterlijk tegenover de ander wordt gezet. Je ervaart dan dat je niet zomaar in contact bent.

Dat betekent dat we op zoek moeten naar het wederzijdse, door net die vraag te stellen die de ander positief verwondert. Met het effect van ‘Jeetje, hoe kom jij op zo’n goede vraag die zelfs ik wel wil beantwoorden? Jij bent vast architect in woorden! Wat goed, dat je mij mijn gedrag vergeeft, begripvol bent en mij niet als betweter de maat neemt. Ik wil dat van je leren, dan heb ik er thuis en met mijn vrienden ook nog wat aan!’

Uitproberen als waarde om elkaar te gunnen een burger-maat te zijn! Liever zo wat stoeien dan vechten over wie de maat neemt.

 


Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗

◄ klik voor Publicatieschema columnisten

voorliggende column is tot nu toe gelezen door: 160 lezers

André Bruijn

André Bruijn

André Bruijn | Columnist periode 09-2019 tm 05-2023 | Bruijn Management & Ontwikkeling | Organisatieadviseur | Integriteitscoach | Auteur | Gitarist | (Levens)kunstliefhebber

2 Reacties

  1. André Bruijn
    28 januari 2020 at 11:17

    Zeker Marja, het goede jong blijven voeden! Een spreekwoord als ‘Jong geleerd is oud gedaan’ geeft daaraan uitstekend richting.

  2. Marja Gerkema
    28 januari 2020 at 09:00

    Vaak geldt: jong geleerd is oud gedaan. En daar zit vaak de kneep. Ga maar eens vragen bij het onderwijs….