Column(205): Lezen en taal

column nr 205

Vorig jaar werd voor het eerst de Jongeren Boekenweek georganiseerd en daar werden toen drie jongerenschrijvers bij ingezet om jongeren te verleiden tot het lezen van boeken. Nu weet ik al zolang ik in de openbare bibliotheek werk dat er een groep is die heel moeilijk aan het lezen te krijgen is en dat zijn jongeren. En ik begrijp dat wel. Jongeren zijn heel erg druk. Druk met school, druk met vrienden, met de wereld ontdekken, met de (ontluikende) liefde, met een eerste bijbaantje en tegenwoordig ook met social media en hun telefoon. Maak daarnaast nog maar eens tijd voor het lezen van een boek, helemaal als je ook al verplicht bent tot het lezen van boeken voor je talen op school.

In al die jaren dat ik in de bibliotheek werk is er dus niet veel veranderd, behalve dan dat jongeren tegenwoordig nog meer tijd kwijt zijn met de digitale wereld en hun telefoon. En vergis je niet, daar gaat veel tijd in zitten. De aandacht die aan de telefoon besteed moet worden om ‘erbij’ te kunnen horen moet niet onderschat worden. Waar ik me kan herinneren me vroeger nog weleens heerlijk te vervelen, hangend op de bank, daar ligt de jongere van deze tijd ook op de bank maar dan gelijmd aan dat schermpje.

En die jongere dan proberen te verleiden tot het lezen van boeken.. Het lijkt me een welhaast onmogelijke opgave. Ik ben dan ook niet zozeer een voorstander van het verleiden met boeken (al moeten we dat vooral ook doen voor die jongeren die wel lezen, ja ze zijn er wel degelijk en we mogen juist hen niet vergeten) maar wel een voorstander van verleiden met taal.

Want taal, daar zijn ze allemaal mee bezig. In rapteksten, blogs en vlogs, spoken word en poëzie (heel veel jongeren schrijven gedichtjes, ze komen er niet snel mee naar buiten maar ik weet uit ervaring dat dat zo is). Wanneer je taal en jongeren op een creatieve manier aan elkaar weet te koppelen kun je ook je doel bereiken namelijk dat jongeren lezen, met taal bezig zijn en niet alleen maar met beeld (al zie je juist bij jongeren de combinatie van teksten in beeld op bijvoorbeeld Instagram, wat natuurlijk ook een prima manier is).

Wat ik maar wil zeggen is dit: jongeren zijn stuk voor stuk bezig met taal, een deel leest boeken, een ander deel stukken op internet, tijdschriften, strips, teksten, blogs of is op een andere manier bezig met taal. Als we jongeren daarin kunnen ondersteunen en enthousiasmeren, als we ze dingen kunnen bieden die ze aanspreken dan hoeft dat echt niet alleen met boeken te zijn. Het mag natuurlijk wel, als bibliothecaris blijf ik daar een groot voorstander van, maar we moeten wel realistisch blijven.