Column(24): Wie is er hier nu de baas?

column nr: 24

Wie is er hier nu de baas? Dat vraag ik mij steeds vaker af, zowel in de lokale politiek als de landelijk politiek. Kijk nu bijvoorbeeld naar het Wilgenrijk. De meerderheid in de gemeenteraad wilde dat daar minimaal 30% van de woningen sociale huur en goedkope koop zou zijn. Uiteindelijk is dit net aan 25% geworden met veel pijn en moeite, omdat er op goedkope koopwoningen en sociale huurwoningen niet zo veel valt te verdienen als op huizen van gemiddeld  een half miljoen euro.

Ontwikkelaar Lely – overigens ook de eigenaar van de grond – heeft als doel zoveel mogelijk winst maken. Het maatschappelijke belang komt met dit soort constructies te vervallen. De gemeenteraad kan wel wat eisen neerleggen maar uiteindelijk bepaalt Lely dus wat voor soort wijk er komt.  Geen positieve ontwikkeling als je het mij vraagt.

Landelijk zien we helaas ook veel voorbeelden van doorgeslagen marktwerking terug. Neem bijvoorbeeld de zorg en het openbaar vervoer. Dit zijn gewoon bedrijven geworden met als doel zoveel mogelijk winst maken. Medicijnen die al jaren bestaan kunnen zomaar ineens het dubbele gaan kosten. Met als gevolg dat zorgverzekeringen dit niet meer willen betalen of de extra kosten via hogere premies doorrekenen naar de klant. Zo betalen we dus met zijn alle de dikke winst voor de farmaceutische bedrijven. Eerlijk is dit fenoneem allerminst want andere bedrijven kunnen deze medicijnen niet produceren omdat er patent op zit.         

Bij het openbaar vervoer zien we de doorgeslagen marktwerking terug in de prijs voor een kaartje. Het openbaar vervoer in Nederland is de duurste van Europa. Dat komt omdat ook hier weer winst op gemaakt moet worden. Korte termijn belangen spelen hier ook een grote rol bij. Zo werd grond direct naast het spoor eerst verkocht voor een zacht prijsje met de afspraak dat het bijgehouden zou worden. Op korte termijn handig, want je krijgt er wat geld voor en hoeft de grond niet bij te houden. Echter op de lange termijn had ProRail deze grond weer nodig en dat kan alleen voor veel te veel geld teruggekocht worden. Leuk voor de ondernemer die dikke winst heeft gemaakt met de grond, slecht voor de portemonnee van de reiziger die hier weer voor kan opdraaien. Doorgeslagen marktwerking maakt het leven niet alleen een stuk duurder maar ook nog eens ondemocratischer. 

Neem multinationale bedrijven als Shell, Tata steal, Unilever etc. Bij alles wat deze bedrijven niet aanstaat, bedreigen zij de regering met “als u dat doet gaan wij gewoon naar het buitenland”. Vervolgens  krijgen zij het voor elkaar dat er allerlei regels niet doorgaan en betalen zij ook nog eens amper belasting. Dat is toch niet te geloven? Juist de bedrijven die makkelijk wat kunnen missen betalen het minste. En krijgen vaak zelfs ook nog eens heel veel subsidies zoals Shell.   

En dan nog de banken. In crisis tijd zijn deze gered van belastinggeld. Helaas hebben zij daar niks van geleerd want ze beleggen weer net zo als voor de crisis. Met nog steeds veel te hoge bonussen voor de top. En ja als ze weer omvallen in crisistijd: drie keer raden wie dan de rekening mag betalen…

Het derde kabinet Rutte eist zijn tol. VVD’ers kunnen in hun handjes knijpen. Zij hebben precies het land dat ze wilden hebben. Arme mensen worden steeds armer en rijke mensen steeds rijker. De overheid is een stuk kleiner geworden en marktwerking vind je overal in terug.

Ik ben daar dus helemaal klaar mee. En ik merk als ik met mensen in gesprek ben met onze huis-aan-huis acties dat ik daar niet de enige in ben. We moeten de regie terugpakken en de marktwerking in de zorg en het openbaar vervoer terug draaien. Zo kunnen we zorgen dat de zorg en het OV weer betaalbaar en efficient worden. Verder moeten we weer vooral doen waar wij politici als volksvertegenwoordigers voor gekozen zijn: besluiten nemen en afwegingen maken. Daarbij moeten we uiteraard ook het belang van grote bedrijven meenemen, maar we moeten ons niet laten chanteren want dat is bij veel politieke partijen al te vaak gebeurd in het verleden. We zullen daarom pleiten om de regie als overheid terug te pakken. Belangen van bedrijven en bewoners moeten eerlijk afgewogen worden. Als een bedrijf dreigt weg te gaan omdat die zijn zin niet krijgt dan zeggen wij: Succes ermee. Wij laten ons niet chanteren!