Column(27): Drie sterke vrouwen

column nr:

Ik mijmer over de tijd van mijn stief-, schoon- en moeder.

Op het moment dat deze column verschijnt is  de moeder van Piet net honderd geworden. Dat maakt dat jezelf ook stilstaat bij het verschijnsel tijd. Ik hoorde haar laatst zeggen: die is nog jong, 87! Tja, de meesten halen het niet. Hoe relatief is het toch. Dat de wereld oneerlijk is was al bekend. Ik heb twee broertjes gehad die de een niet gehaald hebben, mijn man werd 55.

Als je honderd bent dat heb je veel zien veranderen. Ook al is het hele digitale gedeelte aan haar voorbij gegaan. Dat is wel jammer. De vriendin van mijn vader inmiddels ook al negentig, woont in Zwitserland. Door corona konden we haar niet bezoeken. Doordat ze nogal doof is, is bellen best lastig en had appen of mailen een boel kunnen opleveren voor haar en voor ons. Maar helaas heeft ze dat niet opgepakt.

Mijn moeder had nu ook honderd geworden als ze niet op 72-jarige leeftijd was overleden. Wat zou zij genoten hebben van internet. Ze was een van de eerste mensen die een computer aanschafte, ik denk dat ze hele nachten zou surfen over Wikipedia en Google Earth. Ik denk niet dat ze veel zou appen, ze was niet zo van smalltalk.

Zij was ook altijd in voor nieuwe recepten en producten. De moeder van Piet heeft volgens hem nog nooit een paprika of aubergine gekocht, dat zijn nieuwe groenten! Ik weet nog dat mijn moeder en ik de eerste avocado kochten. Omdat het fruit was verwachten we iets zoets en dat was heel raar. Omdat wij in Indonesië hebben gewoond was buitenlands en pittig eten bij ons heel gewoon. Maar voor heel veel gezinnen is het eetpatroon in de loop der tijd heel erg veranderd. Er wordt veel meer rijst en pasta gegeten, minder vlees. Ik hoorde dat er tegenwoordig door jonge mensen haast geen witlof meer wordt gegeten, het past ook niet bij pasta en rijst. Veel jonge mensen eten haast nooit meer gekookte aardappels terwijl dat vroeger dagelijks gegeten werd.

Ik kan me nog herinneren dat de kolenboer, de melkboer en de voddenman langs kwamen.  De moeder van Piet is uit de tijd dat de straten nog bevolkt waren met paard en wagens. Zij hebben de stofzuiger, de wasmachine zien komen en later de afwasmachine. De gezinnen waren groter, het huishouden zwaarder.

Helaas voor alle drie hierboven genoemde vrouwen hebben ze nooit de kans gehad om te leren. Ze moesten als kind mee helpen in het gezin en na zes jaar school gaan werken.

Dat vrouwen mochten doorleren is echt van veel later, iets om heel dankbaar voor te zijn want ik weet dat ze dat alle drie heel erg fijn gevonden zouden hebben. Ik ben 66 jaar, toen ik om mijn 17e een vervolgstudie wilde kiezen na mijn HAVO was er nog lang niet zoveel keuze als nu. Secretaresse, leerkracht basisonderwijs, analiste, doktersassistente, tandartsassistente, kraamverzorgster, administratief medewerker dat was het wel zo een beetje. Als je kinderen kreeg gaven veel vrouwen ook toen nog hun baan op. Ik uiteindelijk ook door gebrek aan opvang. Mijn moeder is uiteindelijk weer gaan werken als administratief medewerker, de vriendin van mijn vader weer als verpleegkundige en toen ze met pensioen ging als begeleider op bergtochten bij mensen met gezondheidsklachten. Piet zijn moeder heeft altijd gewerkt ook toen de kinderen klein waren. Door haar kruidenierswinkel aan huis en de hulp van een kindermeisje is dat gelukt al zal ze weinig tijd voor haarzelf hebben gehad.

De eerste radio is van 1919, dus deze vrouwen zijn wel opgegroeid met radio, maar ik heb de eerste televisie nog meegemaakt. Ik hoorde tijdens een les een jongetje tegen zijn moeder zeggen die vertelde dat er in haar schooltijd geen computers waren: o en hoe konden ze dan op internet? Niet dus. Als je een spreekbeurt had ging je een boek lenen over dat onderwerp. Mijn moeder las de Encyclopédie stuk. Recepten haalde je uit de Libelle of uit een kookboek.

Als je ziet hoe de dagen van mijn kleindochter van acht jaar gevuld zijn dan was mijn jeugd wel heel erg saai. Ik zou zo graag weer eens een dag rond mijn achtste jaar meemaken, hoe kwam ik de dag door? Ik weet wel dat ik me op zondag erg verveelde. Alhoewel ik nog wel weet dat er soms een spannende feuilleton op de radio was. Zelfs de levens van mijn dochter en kleindochter zijn anders en daar zit 28 jaar verschil tussen. Mijn dochter is opgegroeid met TV maar de computer pas tegen de tijd dat ze naar de middelbare school ging. Zij is opgegroeid zonder eigen telefoon al had ik dat wel erg handig gevonden als ongeruste moeder.

De vraag is wat gaat er nog allemaal veranderen in hun levens, hebben zij in de toekomst tools waarvan wij nu zelfs in onze fantasie niet kunnen bevroeden dat het ooit uitgevonden werd?

Zou je tegen mijn moeder gezegd hebben, toen ze die kast van een computer kocht, dat er binnen 30 jaar een computer zou zijn die iedereen in zijn zak heeft waar je alles op kunt zoeken wat er ooit is gepubliceerd, alle boeken op kunt lezen, met de hele wereld contact hebben, bellen, foto’s maken en bewaren, door google earth alle plaatsen van de wereld zien, dat je ermee kon betalen en je financiën regelen, parkeertijd instellen en betalen, muziek en vogelgeluiden herkennen, planten determineren enzovoort, dan zou ze dat niet hebben kunnen bevatten terwijl wij er de hele dag mee rondlopen.

Drie sterke vrouwen drie verschillende levens alle drie begin vorige eeuw geboren toen het leven totaal anders was, rauwer, eenvoudiger maar ook zwaarder maar zouden ze toen minder gelukkig zijn geweest? Ik weet het niet.

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗