Column(28): Het oor delen

column nr:  28

Vredesweek: Het oor delen in plaats van het oordelen 

Ook al trekt de jaarlijkse nationale Vredesweek van 19 t/m 27 september niet alle media-aandacht, altijd komen er in die week wel mensen specifiek in actie. Zo is er op de website paxvoorvrede.nl te lezen wie er voorafgaande aan de week een PAX Duif heeft ontvangen met de vraag ‘Doe je mee?’. In deze column niet zo zeer een antwoord daarop, maar een blik op hoe oordelen deel van ons (kunnen) zijn. Daarmee dan de uitnodiging naar mens en samenleving te kijken vanuit een poging oordelen (even) achterwege te laten.   

Oordelen als een mening of een gevolgtrekking doén we. Het is menselijk. Maar als je erin verzandt raakt, ontgaan je kansen voor een verdiepend gesprek en voor het oplossen van moeilijk te ontrafelen vraagstukken. Het is toch jammer wanneer we ons daardoor tekort doen? Wie wil nu níet ontkomen aan dialoog-verdovende oordelen, zou je zeggen! Bezie eens een perspectief om vanuit een oordeel, dat een gesprek doet stokken, weer tot dialoog te komen. Bijvoorbeeld door de acceptatie van de diversiteit van onze culturele waarden.

Zo was Amsterdam in de Gouden Eeuw al een Europees voorbeeld van een multiculturele samenleving. Weerstand daartegen heeft daarmee dus geen zin. Omgaan met culturele diversiteit is van een wereldse orde. Dat betekent dat we regeringsleiders en politici nodig hebben die niet bezig blijven een landelijk territorium te verdedigen. Goed, een vraag zou kunnen zijn ‘hoe behouden we nieuwsgierigheid voor het kunnen omgaan met multi-culturaliteit als een gegeven? ‘

Ik denk dan aan interesse voor elkaars taal. Als ik aan een universiteit/hogeschool jongeren met diverse culturele achtergronden zie samenscholen en ontmoeten, dan stemt mij dat vrolijk. Een smeltkroes van taaldiversiteit doet dan ruimte aanspreken voor wederzijdse verbinding! Wanneer er iets gemeenschappelijks te delen valt (of het nu werk, studie of verenigingsleven betreft), zijn er verschillen in denkwijzen te overbruggen. Het ergens samen uit willen komen, doet polarisatie verminderen. Houd deze gedachte van ‘vrolijk en spontaan ontmoeten, waar ieder respect, begrip en aandacht heeft voor de ander’ vooral vast.

Want, we zien dagelijks dat ‘ergens wat van vinden ons behoorlijk in de weg kan zitten’. Zelfs als we vrede willen en daarvoor de straat op gaan tegen een dictatoriaal leider of regime komen we in de klem! Een oordeel lijkt ons vaak te sterken in wie we (mogen/moeten) zijn. ‘Zo, dat kan maar gezegd zijn!’ ‘Weg met die vent of regering die zijn/haar vertrouwen allang verbruikt heeft!’ Mogelijk beoogt men overtuigingskracht over te brengen, waarvan men misschien hoopt dat de ander reageert met ‘Dit is klare taal, daar heb ik niets aan toe te voegen. Je hebt eigenlijk wel gelijk!’. Ook kun je gesterkt zijn door de vooronderstelling dat de ander(en) het wel zal(zullen) begrijpen. Helaas de praktijk is vaak anders.

Echter, wat kost het verzanden in een oordeel eigenlijk? ‘De zin in een gesprek’ kan zomaar overmeesterd worden door een dichtgeknepen keel. Met een oordeel is er (zonder een wederzijds luisteren) geen basis voor een dialoog, hoe goed je het ook meent? Ervan uitgaande dat er iets te winnen valt, moeten we in staat zijn daarvoor gespreksruimte te creëren, waarin het dan inspirerend vertoeven is. Net als dat er niet zomaar één goed oordeel is, is er ook niet één waarheid. Zonder moeite zien we dat ook terug in de columns van maassluis.nu. Er is niet één wijze van vrijheid of één wijze van vrede beleven. Dat is ook prachtig! Daarom heeft het zin ieder jaar extra aandacht te vragen voor de vrijheid en vrede die we dagelijks wensen.

Tot slot één boeddhistische invalshoek, namelijk vanuit ‘inzicht in de drie vergiften als perspectief voor onderlinge relaties’. Oordelen gebeurt niet zelden vanuit hebzucht. De grondslag kan zitten in het denken te weten wat juist is, een begeerte (verlangen, verslaafdheid, inhaligheid, gierigheid, gehechtheid). Dan kan er ook geoordeeld worden vanuit aversie (haat, boosaardigheid, afkeer). Bijvoorbeeld wanneer een wetenschapper tot op het bot vindt dat iedere niet-wetenschappelijke benadering geen goed doet, maar alleen de ‘feitelijke’ kennis ertoe doet. Het kan niet zo zijn dat men ‘zich’ vastbijtend in het geleerde vanuit onwetendheid (waan, dwaling, dwaasheid, verblinding) voorbijgaat aan wat men dan mogelijke (problematisch) over het hoofd ziet.

We zien hier de vergiften die binnen het boeddhisme gedefinieerd worden als de drie bronnen voor pijn. Het geeft een uitdaging en een doel. Namelijk niet het volledig doen verdwijnen van de gehechtheden aan de vergiften, maar het helder waarnemen van de emoties en gehechtheden, zonder deze te verdringen of zich er door te laten meeslepen.

Door (even) niet te oordelen maken we ruimte voor het verhaal van de ander(en). Deel het oor, zodat wat donker was, kan verwoorden tot een lichtpunt dat verbindt! Een vredige poging waard!

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗