column nr 30

Voor de sceptici: Stel nou dat de docenten een punt hebben en de werkdruk inderdaad te groot is? Het is tenslotte niet voor niks dat nieuwkomers bijna net zo snel weer wegrennen als zij even daarvoor binnenkwamen. Het is niet voor niks dat er nergens meer docenten te krijgen zijn en we inmiddels met een flink tekort kampen. Blijkbaar willen de meeste mensen het werk niet doen, ondanks ‘al die vakantiedagen’ en (nog een klassieker) ondanks het feit dat je ‘gewoon een beetje kinderen aan het spelen zet’. Dat is nog puur het kwantiteitsprobleem.

Stel dat we eens zouden sorteren op goede/betrokken docenten en/of lessen; hoeveel houden we dan over? De helft? Minder? Meer? Een docente vertelde me: “Ik zou dolgraag oefenen met het schrijven van stukken tekst en mooie volzinnen, maar ja: de CITO. Ik kan niet anders.“ We zakken op de PISA-ranglijsten.

CITO = Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling; een Nederlandse organisatie voor het ontwikkelen en afnemen van examens en toetsen. Doel van de meet- en volgmethoden is een objectief beeld van kennis, vaardigheden en competenties.

PISA = Programme for International Student Assessment) is een grootschalig internationaal vergelijkend onderzoek.

Zijn andere landen dan beter onderwijs gaan geven en zijn wij het langzame jongetje in de klas dat de memo niet heeft gehad? Of zijn zij ongeveer gelijk blijven presteren en zijn wij aan het achteruitgaan?

Ik vind staken een duidelijk signaal. Het accent wordt in de media vaak gelegd op de looneisen, terwijl ik denk dat het de meeste onderwijs gaat om investeringen in het onderwijs. Wat doen we aan de status van het beroep? Hoe zorgen we dat meer mensen kiezen voor een baan in het onderwijs? Hoe zorgen we dat we een langetermijnvisie voor Nederlands onderwijs opstellen?”

De kritiek die op het staken wordt gegeven heeft veelal betrekking op de loonverhogingseisen. Helpt het om meer geld te pompen in de salarissen? Ik denk het niet. Ik heb in ieder geval niet de indruk dat de kwaliteit omhoog is gesprongen sinds de vorige geldzak. Geld geven is makkelijk, maar levert volgens mij niet het resultaat op waar we allemaal op hopen, namelijk een onderwijs met enthousiaste, bevlogen leraren met liefde voor hun vak. Rust in de tent en vooral: die hoge kwaliteit kunnen bieden waar je als juf/meester van droomt. Eindelijk eens tijd voor een fatsoenlijke schrijfles.

Ik hou helemaal niet van staken. Maar als we niets doen, gebeurt er in ieder geval niets. Er moet geïnvesteerd worden. Erkenning komen.”

Waar het in Nederland op een aantal vlakken aan ontbreekt, is een lange termijnvisie. Vooruit kijken. Na jarenlange verwaarlozing van het onderwijs en de zorg zien we nu de hiaten vallen in het personeelsbestand én de kwaliteit. Oh, wat is men weer geshockeerd. Wat vréselijk! Nu wil men de put dempen, terwijl het kalf al verdronken is. Te laat. Te laat. Te laat.

Ik zag gisteren de eerste verkiezingsslogan op twitter. In eerste instantie dacht ik dat het een hoax was. Een heel goedemorgen? De achterliggende gedachte, om de sociale omgang tussen mensen weer op te kalefateren, is aardig, maar de redenatie dat dit zou verbeteren door een ludieke actie is echt te belachelijk voor woorden. Ook hier. Te laat. Echt te laat voor zulke acties, die allang niet meer werken. Mensen die niet eens oogcontact met mij willen maken, gaan zéker niet positief reageren op mijn goedemorgen, dat ik overigens al steevast rondzing… behalve op maandagochtend.

Ik ga niet staken en steun het CNV. Het basisonderwijs heeft al veel geld gekregen en de stakingen hebben hun effect gehad. Het blijft een uiterst redmiddel, wat nu niet nodig is wat mij betreft. De grootte van de klassen is het niet probleem, wel de vele gedragsproblemen en leerproblemen in een klas.”

Wat betreft het onderwijs wordt er al jaren met pleisters gestrooid om breuken te behandelen. Ooit was het een prima systeem, maar als je niet voortdurend vernieuwd en verbeterd, is ook dat goede systeem op een dag zijn kracht kwijt. Als u in de jaren zeventig een prachtige broek had, mag ik toch hopen dat u inmiddels een nieuw kloffie draagt en de oude broek hebt weggedaan. Voor die meetgekte losbarstte en alles gerapporteerd en vergaderd moest worden, hadden docenten vooral tijd om zich te richten op hun leerlingen en hun lessen. Nu is meetbaarheid het doel geworden en is lesgeven ondergeschikt. Als de inspectie een school afrekent op resultaten, terwijl ze kunnen aantonen dat ze te maken hebben met kinderen op eigen leerlijnen (op lager niveau werken), dan is er iets grondig mis.

Passend? Ja als een vlag op een modderschuit! Een aantal jaar geleden is het passend onderwijs geïnstalleerd. Het was mijns inziens een verkapte besparing, want het leverde in de praktijk veel gevallen op van kinderen die (tussen mal en dwaas) dan tóch maar in hun kraag werden gevat en naar regulier onderwijs worden gesleurd, terwijl ze zelf ook wel merken dat ze op hun tenen moeten lopen en juf allang zag dat het niet zou lukken. Ik heb kinderen ongelukkig zien worden, gepest en buitengesloten, omdat ze niet alleen cognitief achterbleven, maar vaak ook sociaal-emotioneel niet meekwamen.

Bovendien werd dit nieuwe werken geïnstalleerd, zonder na te gaan of scholen praktisch in staat waren om met de vele gedrags- en leerproblemen om te gaan. Het levert niet alleen een enkeling in de klas op (inmiddels méér dan een enkeling!) die op zijn eigen niveau moet werken, het levert ook onrust op. De leerkracht moet gedragingen reguleren, die normaal gesproken thuishoren in de jeugdhulpverlening. Een gillend en krijsend kind omdat hij gefrustreerd is geraakt door zijn eigen onvermogen, dat schril afsteekt tegen de rest van de klas.

Het samenwerkingsverband polsen dan maar? “Nee hoor, dit is gewoon basiszorg. Succes, school! Zie maar hoe je het doet. Zo, die target is weer behaald. Keurig binnen het budget gebleven.”

Lekker goedkoop! Het CJG gooit er bij wijze van service een sociale training van zes lessen tegenaan. Elke halfdronken idioot kan bedenken dat je sociale problematiek niet recht breit met zes lesjes. Idem met taalproblemen. Nt2-leerlingen, waar scholen tegenwoordig ook mee dienen om te gaan, krijgen een jaar taalscholing en worden dan in het reguliere onderwijs gedropt. Zo, ga het zelf maar doen. Er is geen budget om er nog een jaar aan vast te plakken. We zien al direct dat deze leerlingen lager uitstromen.

CJG = Het centrum voor Jeugd en Gezin

NT2- leerlingen zijn leerlingen die Nederlands als tweede taal leren

Ook tweetalige kinderen, hier in de randstad stevig oververtegenwoordigd, stromen lager uit dan mogelijk is. Dan kun je een prachtig VVE-programma uitrollen, bedacht achter een bureautje, maar het levert weinig op. Ouders die de taal niet spreken en (dus) niet voorlezen, worden níét aangepakt. Bovendien: Mijn kind zit op een reguliere school, dus dat wordt dan mavo TL of misschien wel havo. En dat voor een kind dat in groep 8 zit en (op eigen leerlijn) op groep 5 niveau werkt. Zie dan de harde werkelijkheid maar duidelijk te maken als juf. In een tien-minutengesprek. Lekker efficiënt tenslotte.

VVE = Voor- en vroegschoolse educatie; het is een programma dat erop gericht is om onderwijs- of ontwikkelingsachterstand bij jonge kinderen van circa 2 tot 6 jaar te verminderen.

Ik vind dat er iets moet veranderen, maar wat… Ik overweeg ook een overstap naar het VO (voorgezet onderwijs), omdat het verschil in werkdruk en salaris zo groot is. Het hele onderwijs is achtergesteld. Staken is niet de oplossingen, maar het raakt ouders en daarmee komt wel een maatschappelijke discussie op gang.”

Al die maatregelen zijn pleisters. De kwalen die behandeld moeten worden, hebben minstens een stevig laagje gips nodig en zes weken op krukken. Kortom. De politiek zou verstandig moeten zijn en tijd en geld te investeren in een briljant nieuwe onderwijssysteem en dat pas na uitvoerig voorbereiden, introduceren. Dat kost geld, inderdaad. Maar het levert op termijn veel beter onderwijs op.

Kijk naar Finland, waar een dergelijke actie nu wederom gaande is. Hoewel ze door een grondige renovatie van het gehele onderwijs heel goed scoren in de PISA-ranglijst, zijn ze (let op!) al bezig met de nieuwe broek, zodat ze die klaar hebben liggen als de oude broek een gat in de knie krijgt. Waren ‘ze’ in Nederland ook maar eens zo verstandig! Dus: een buddysysteem om leraren onderling kwalitatief te coachen en stimuleren, minder lestijd en dus meer tijd om alternatieve werkvormen voor de lessen te ontwikkelen, meer begeleidingsbudget voor méér kinderen met speciale behoeftes. En inspectie, ga eens gewoon wat lessen bijwonen en laat die uitstroomcijfertjes eerst eens liggen. Het gaat om de lessen en de leerlingen.

Ik heb nog nooit gestaakt en ben er ook niet voor! Helaas kan een staking wel degelijke verandering brengen! Kijk naar het onderwijs en je ziet dat het anders moet op alle fronten. Daar is geld voor nodig en veel ook. Zolang het ministerie zich niet bewust is van de zwakke plekken, heeft staken weinig zin. Misschien moet het veld zelf voorstellen doen.”

Dank aan alle docenten die live of online hun mening met mij wilden delen!

Editor's Rating

relevantie en actualiteit
Cindy legt een aantal zeer pijnlijke manco's bloot die buiten het bewustzijn van de belanghebbenden, de ouders en hun kinderen (onze toekomst!) liggen. Het huidige onderwijssysteem dreigt definitief op de klippen te lopen, maar we staan erbij en kijken ernaar. Een aantal generaties leerlingen valt buiten de boot omdat het systeem niet past. Als docenten dáárvoor zouden staken, zouden ze veel meer handen op elkaar krijgen. Er is een grote herziening nodig, De huidige lapmiddelen voldoen niet. Cindy brengt dat prima onder woorden
Cindy van der Houven

Cindy van der Houven

Cindy van der Houven | Pedagoog en docent | Woensdagcolumnist 1x 4 weken | Coachingbureau Cindy | Stichting Feniks |

9 Reacties

  1. Aad Solleveld
    2 februari 2019 at 19:16

    Een docente vertelde me: “Ik zou dolgraag oefenen met het schrijven van stukken tekst en mooie volzinnen, maar ja: de CITO. Ik kan niet anders.“ We zakken op de PISA-ranglijsten.

    Is het echt nodig om om de basisschool dit te willen bereiken?

    En wat is er waar van het verhaal van de vorige staatsecretaris dat hij hield in de Waker op onze markt. Hij meldde destijds dat alle administratie niet van hem afkomt maar dat blijkbaar besturen dit willen. Docenten moeten ook nee kunnen zeggen tegen zaken die niet bijdragen aan goed onderwijs. Waarom doen ze dat niet???

    • cindy van der Houven
      3 februari 2019 at 08:31

      Toch hoor ik van scholen terug dat de inspectie vooral bezig is met alle bewijslast van een school. Papiertjes en formuliertjes. Als dat niet klopt volgens inspectie, krijg je een onvoldoende. En daar zijn scholen doodsbang voor. Het zegt alleen niks over de kwaliteit van de lessen.

  2. Gert Jan enzerink
    30 januari 2019 at 18:44

    Een heel goede column. Hulde.

  3. Bea Scheurwater
    30 januari 2019 at 12:46

    Money Money it is still a rich man´s world. Wake up, denk hieraan 15 maart a.s.

  4. John Wakker
    30 januari 2019 at 09:16

    Alsof onderwijs een wedstrijdje verPISa is. En wanneer je kijkt naar de PISA-resultaten doen wij het als land niet eens zo gek. Maar meer aandacht voor het onderwijsvak is wel gewenst. Hup Onderwijs Hup.

  5. Marja Gerkema
    30 januari 2019 at 08:31

    Het onderwijs is zwaar ziek. De jonge docenten houden er veelal binnen 5 jaar mee op, gedesillusioneerd. Oudere leerkrachten komen ziek thuis te zitten. Iedere leerkracht zag de ellende allang aankomen. Maar waarom zou je naar de werkvloer luisteren. En de kinderen zijn de dupe!!