Column(31): Melancholie en Nostalgie

column nr: 31

MELANCHOLIE EN NOSTALGIE BIJ VOORTGAANDE VERHALEN

De media besteedden reeds aandacht aan de opheffingsuitverkoop bij Juwelier Luyendijk. Het is niet het eerste maar ook niet het laatste gedegen bedrijf dat haar deuren gaat sluiten. Reden om stil te staan bij iets wat ons allemaal treft, namelijk nostalgie en melancholie. In dit geval een traditie van 140 jaar familiebedrijf dat begon met klokken repareren voor tuinders en boeren, als een service in die tijd. Ambachtelijk vakmanschap sloeg de klok voor het verdienen van de boterham. Stel je eens voor dat je een bedrijf start dat 140 jaar de wijzers doet ronddraaien. Een gedachte om vrolijk draaierig van te worden!

1881, Wat was dat eigenlijk voor een jaar? Een schets! Het opinieweekblad De Groene Amsterdammer bestond al, als onafhankelijk baken van vrijzinnige meningsvorming op het gebied van politiek, maatschappij, cultuur en literatuur. Het eerste Nederlandse openbare telefoonnetwerk wordt in gebruik genomen. Vincent van Gogh schildert ‘Jongeman, gras snijdend met een sikkel’ (Kröller-Müller Museum). Johannes Brahms componeert zijn Pianoconcert nr. 2 Opus 83.

Leuk is dat, die blijvers! De telefoon is inmiddels van luisteren naar kijken gegaan. Vrije meningsvorming is nog steeds ‘hét gesprek’ van de dag. Voor Van Gogh gaan we nog steeds naar het museum en menig klassieke muziekliefhebber wil af en toe de oren laten wassen door enkele tientallen minuten Brahms. Een schilderij dat je raakt, is als een fonkelend juweel. Met Brahms begrijp je meteen dat klanken je kunnen inspireren tot niet meer te stoppen creativiteit voor zin in het maken en verkopen van sieraden. Het aantal keren dat bij Juwelier Luyendijk de drempel met rinkelende deurbel is overgestapt, is voor degenen die het bedrijf runden een doorgaande serenade geworden.

Dat klinkende deur-open-deur-dicht raakt nu aan zijn eindje. Maar de nostalgie en melancholie druipt ervan af. Dat is een prachtige erfenis. De winkel is voor velen een decennia lange herinnering. Van met de kinderwagen al wiegend effe binnenlopen, je trouwring laten opfleuren tot herinneringen ophalen nu de kinderen allang de deur uit zijn. Natuurlijk ook nog wat kopen om met sieraden weer een herinnering te veroorzaken van ‘Weet je nog, 20 jaar geleden, toen die juwelier er nog zat en …!’ Je ziet dat een boegbeeld voor de binnenstad met gemak nog een tijd tussen de oren blijft zitten en dat beelden en verhalen van weleer blijven prikkelen.

Hoe zit het ten aanzien van zo’n juwelierswinkel dan verder met het inspelen op nostalgie en melancholie? Zij spelen een rol bij de beleving van de tijdgeest, waaraan dus 140 jaar lang behoorlijk is gerammeld. Als goed bedrijf heeft men met de producten dus steeds op de tijdgeest weten in te spelen. Wat moet er door ons worden ingezien? Nostalgie (Griek: noostol = thuiskomst en algia = droefheid, pijn, lijden) wordt nu geassocieerd met herinneringen uit vervlogen tijden, de ‘goede oude tijd’. Het is het gevoel iets belangrijks of dierbaars te zijn kwijtgeraakt. Melancholie (Grieks: melas = zwart en cholè = gal) kenmerkt zich door een verdrietige kijk op het verleden of een onvervuld verlangen. Het wordt wel eens geassocieerd met het droevige levenslied of romantische sentimenten. Daarmee is deze term binnen de geschiedenis dubbelzinnig en heeft dan ook sinds de antieke tijd een hele tocht afgelegd.

Kortom, de woorden zijn snel gezegd maar vragen een diepere beschouwing op de veranderende betekenis ervan in de tijd. De juwelier heeft ons met onze gevoelens op sleeptouw genomen, door ons sieraden te laten ontdekken en kopen! Het eeuw-overstijgend uitstekend omgaan met klanten duldt éigenlijk geen kortstondig onbestendig gevoel van een opheffingsuitverkoop. Je voelt het in al je groeven dat er iets langdurigs uit je blikveld verdwijnt. De eigenares ziet tot het laatst ook mensen van enige tijd geleden weer binnenlopen. Mooi is dat toch, dat mensen bestaande verhalen in het bad der nostalgie of melancholie komen dompelen! Straks is het klaar en dat is raar. Dan is het leeg, maar in het hoofd nog vol. Dan tikt de klok als een stellige metronoom door en komen je er gekochte sieraden in één verhaal samen.

Van ondernemersbegrip naar een lege etalage. Wat blijft is de herinnering aan het snuffelen voor het raam of het binnen bewonderen. Met dankbaarheid en trots zal de voormalige klant passeren en de ervaren dienstverlening blijven eren. Het is weer een mooie kans de betekenis van een mooi bedrijf, waar je een gewaardeerd klant mocht zijn, tot je te laten doordringen.

Van zaken doen op zijn best naar een prettige herinnering die rest! Niet als een dubbelzinnige melancholie, maar als een nostalgische thuiskomst in vervlogen goede tijden.

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗