Column(310): De rek is eruit

column nr: 310

Neem een groot elastiek van de postbode. Houd dat aan één kant vast en laat je partner aan de andere kant beginnen met trekken. Tien centimeter. Daarna nog tien. Dat kost meer kracht. Nu nog eens tien centimeter. Jouw partner mag zijn/haar eind loslaten… Dat deed zeer, hé? Een natuurkracht slaat terug.

Natuurkundig bekeken, is het makkelijk te verklaren, waarom het met zoveel kracht terug knalde naar jou. Naarmate een elastiek verder uitgerekt wordt, is steeds meer kracht nodig voor eenzelfde verdere uitrekking. Dat kan niet oneindig doorgaan. Op den duur ontstaat er een zodanige tegenkracht dat iemand wel moet loslaten. Met de bijkomende pijnlijke ervaring.

Dat is ook wat er nu aan de hand is in de wereld. Moeder Natuur slaat terug.

De moderne mens rekt vanaf de jaren negentig alles op: de economie, de uitputting en vervuiling van de natuur, de biotechniek, de normen, de logistieke wegen, maar ook de afstand die er onderling is. Die afstand was in geestelijke zin vaak veel meer dan de 1,5 meter fysieke afstand die nu van ons gevraagd wordt. We waren voor en met onszelf bezig dankzij de digitale middelen: veilig op afstand van anderen. Kijk maar naar de social media: we konden van alles roepen over anderen zonder die personen daarbij in de ogen te zien. Bovendien zat er dan ook vaak nog een x tijd tussen, want velen wilden alleen maar roeptoeteren, betweteren, zeuren, zaniken en zeiken.

Totdat de corona crisis ongenadig hard toesloeg. Bijna iedereen is nu door isolatie aan huis gebonden. Wat vinden we het moeilijk. We voelen ons eenzaam. Dat is echter helemaal niet waar. De meesten zijn niet eenzaam, slechts beperkt qua bewegingsvrijheid. En nu zien we ineens een “Mag ik dan bij jou?” beweging. Angst en onzekerheid doen velen verlangen naar geborgenheid, naar direct contact, face-to-face gesprekken. We zien de tegendraadsen en de luchthartigen juist nu elkaar fysiek opzoeken. Niet verstandig maar wel deels begrijpelijk.

Daar zijn minstens twee lessen voor ons uit te halen. We zien dat we het letterlijk en figuurlijk dichtbij huis willen zoeken. Een samenwerkingsverband als de EU verliest een groot deel van zijn waarde. Ieder land gaat voor eigen gezondheid en economie. Het komische is dat Engeland jaren over een feitelijk BREXIT deed. De rest van de landen hebben nu binnen twee weken door het coronavirus een EUXIT die tenminste duurt tot aan de zomer. Minstens.

Ondertussen voltrekt zich een shake-out (MKB, bedrijven, cultuur, enzovoort) die een omvang krijgt die niemand durft uit te spreken. Ik durf te voorspellen dat we qua welvaart (oude stijl) terugvallen naar het niveau van de jaren negentig. Dat is niet slecht. En dan is er een grote hoeveelheid gebakken lucht verdwijnt. Het geïdealiseerde globale denken heeft een flinke knauw gekregen. Het najagen van wereldwijd succes in financiële zin zal flink getemperd worden. We zullen onze welvaart (nieuwe stijl) en dus onze waarden moeten herijken. Wat is bestuurbaar? In welke bubble voelen we ons veilig? Welke samenwerkingsverbanden zijn het waard om te continueren?

Het grootste minpunt op dit moment is dat we feitelijk nog egoïstischer denken. Ieder wil zijn vrijheid, zijn welvaart, zijn gezondheid gered zien. Ondertussen gaan er nog steeds op heel de wereld veel mensen dood van de honger, oorlog of lijden onder het juk van een regiem. En ook dat levert doden op heel veel. Veel meer dan Corona.

En er gaan altijd al veel mensen ieder jaar dood. In 2018 overleden in Nederland 153.363 mensen. Dementie, longkanker, beroerte, coronaire hartziekten en hartfalen vormden de top vijf van doodsoorzaken die leiden tot de hoogste sterfte.

Dat maakt corona niet minder erg, maar we kunnen wel een stuk wijzer verdergaan. We hebben veel niet in de hand en samenwerken wordt ineens van een andere noodzakelijke orde. Gelukkig beseffen we dat er weliswaar veel wegvalt, maar dat de pijn die daaruit vloeit, kan worden overwonnen. We verdelen de pijn, helpen waar mogelijk en herbezinnen ons op wat nu feitelijk belangrijk is in het leven. Wat dat laatste betreft, ben ik er wel uit. Leven, elkaar zien, wederzijds respect, onderlinge hulp en aandacht en fatsoenlijk met elkaar omgaan. Geen grote machtsblokken, maar schaalverkleining. Minder afhankelijkheden van leveranciers en producenten buiten de landsgrenzen.

En een democratie 3.0, want 2020 maakt een einde aan onze wereld die nu nog doet denken aan A brave new world (Aldous Huxley,1932).

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗