Column(38): Vrijheid

column nr: 38

Wat betekent vrijheid in 2019? De grootste vrijheid die Nederland/Europa kent is de afwezigheid van oorlog en de angst daarvoor. Kleine vrijheden zitten in de samenleving, op het werk, thuis. Zijn we nog in gesprek met elkaar over vrijheid?

Objectieve media bestaan niet echt. Journalisten hebben ook een mening. Maar men wil nu vooral ophef, entertainment, we staan net als indertijd het gepeupel bij de guillotine, nu op het digitale plein te wachten op demagogen, onthoofdingen. En zo kun je dus voor extreem links of nazi/extreem rechts uitgemaakt worden en gaat je kop eraf als je je niet distantieert van andermans meningen. Dus hoe vrij zijn wij nog om onze eigen mening te durven te geven?

Mensen hebben altijd houvast nodig gehad, een verklaring voor wat men niet begrijpt. Die behoefte bestaat zolang er mensen bestaan. Norman en waarden, regels, overtuigingen en rituelen..,

Even een zijsprongetje. Weet u waar het woord vrijheid vandaan komt? Als je gaat zoeken kom je bij Freya! Juist die Germaanse godin, waar we wekelijks naar uitkijken, vrijdag, is naar haar genoemd. Het betekent eigenlijk lief of dierbaar… Ja ik was ook verbaasd (zou vrijen er ook op geënt zijn?). De mensen die je lief mocht vinden omdat ze bij jouw stam hoorden, gold niet voor buitenstaanders. What is new?

Zien en horen we elkaar echt? Alles heeft twee kanten, net als vroeger, niets is in feite verandert alleen de verschijningsvorm. Zijn we vrij om te geloven wat we willen? Om te houden van wie we willen? Ik bedoel dus echt vrij=geaccepteerd, zonder commentaar van derden?

Vroeger: je trouwt niet uit liefde maar om macht, invloed, en soms ook om de vrede te bewaren. Het was gewoon dat je een minnaar of minnares had toen en de kinderen uit die relaties, bastaards, kregen vaak gewoon erkenning, mochten het wapen van hun vader gebruiken, wél met een teken, om te laten zien dat het buitenechtelijk was, dus juridisch nada, maar misschien wel meer geliefd, wie zal het zeggen.

Dus vrijheid en liefde hebben meer met elkaar te maken dan je denkt. Later mocht je kiezen, maar dan “kon” het weer niet omdat men niet bij dezelfde kerk hoorde. U weet wel, twee geloven op een kussen etc.

Dat is tegenwoordig, althans in christelijke kringen, geen probleem meer. In de moslim wereld is dat nog heel anders. Ook huidskleur heeft lang voor “not done” gezorgd, ook nu, in andere vorm, omgekeerd, de boze witte man … pff.

Vrijheid en oorlog zijn natuurlijk ook nauw verbonden. Denk maar aan wij dit jaar allemaal herdenken. Persoonlijk krijg ik zo hier en daar een dubbel gevoel. Heerlijk dat we onze verworvenheden nu vieren met de Duitsers, onze grootste handelspartner ook nog eens. Maar triest dat we door hedendaagse strubbelingen vergeten zijn de Russen uit te nodigen. Zij hebben ook geleden en gestreden en hoe je het ook went of keert (sorry Macron): Duitsland is (wederom) het machtigste land van Europa. De bedoeling was toch VREDE? Gemiste kans vind ik persoonlijk om Putin te schofferen. Check and balances. Heb de Russen liever mee dan tegen.

WO II, wat hebben we ervan geleerd? De ouderen kennen toch zeker nog wel het gedicht van Jan Campert: Het lied der achttien dooden, Een cel is maar twee meter lang…

Je hoorde ook niet verliefd te worden op een Duitser natuurlijk, zelfs kinderen van foute ouders (NSB), werden met de nek aangekeken. Liefde en haat liggen ook dicht bij elkaar. Liefde overkomt je.

Als we even focussen op de vrouw, denk ik aan Ayaan Hirsi Ali, die pas na 9/11 de islam de rug toekeerde, die durft te zeggen dat de bewegingsvrijheid van Europese vrouwen onder druk staat door immigranten uit moslimlanden, het kostte haar een eredoctoraat wegens islamofobie. Pim Fortuyn is gedemoniseerd omdat hij zei dat je artikel 1 van de Grondwet (gelijke behandeling en discriminatieverbod) wel kon schrappen als alles onder geloofsvrijheid (ongelijke behandeling en discriminatie) allemaal wél mocht.

Stop met polariseren, stop met denken dat de mens(heid) de aarde, klimaat, universum kan veranderen. Denk maar eens aan wat er gebeurt als er een orkaan is geweest, of een tsunami, droogte, enorme regenbuien vallen. De natuur overwint men alleen door haar te gehoorzamen. De mens heeft vaak God en goden willen beïnvloeden, maar nu is ie op zijn troon gaan zitten, althans sommigen.

In de wetenschap zijn er altijd diverse meningen met even goede (tegengestelde) onderbouwingen geweest en er zijn ook altijd mensen geweest die dachten/denken dat ze meer recht van spreken hadden/hebben. De vrijheid om anders te denken en geloven dan de overheid of buren, is aan het verdwijnen. Vaak vliegen de beschuldigingen dan over en weer. Helaas wordt het geen debat waarin beiden hun mening, gefundeerd mogen uitdragen. Bij gebrek aan inhoud scheldt men maar, klimaatontkenner, xenofoob, nazi, waarom? Ze kunnen vaak de redenatie van de ander niet weerleggen. Zwakte!

Migranten zijn er ook altijd geweest. Men trok verder om zijn toekomst te verbeteren, en dat is ook in het verleden wel massaal gebeurd. Denk aan de Hunnen, die met geweld namen wat ze hebben wilden, het recht van de sterkste. Maar ook aan gezinnen die migreerden om werk en voedsel en betere toekomst mogelijkheden voor hun kinderen. Grenzen werden overgestoken, die vrijheid had men zolang men geen crimineel was en niet voor overlast zorgde.

Ook zij trokken vroeger weg. Het zij om geloofsredenen of economische, Joden bv maar ook, zoals in de grensgebieden, seizoenarbeiders. Dat is altijd zo geweest: sommigen bleven omdat ze trouwden met lokale vrouwen. Duitsers, Spanjaarden, Italianen. Dat is natuurlijke diversiteit.

Maar nu hebben we te maken met mensen die vinden dat ze zelf niet meer voor hun welvaart/welzijn hoeven te zorgen en er zijn er ook die vinden dat degenen die wel voor zichzelf kunnen/willen zorgen zich moeten schamen.

Het onderstaande gedicht van Remco Campert is me uit het hart gegrepen, en actueel.