Column(41): Zak

column nr: 41

Vorige onderwijsstaking kostte voormalig voorzitter van de Algemene Onderwijsbond (AOB) haar haar baan; door op eigen houtje een akkoord te tekenen en daarmee staking te schrappen in ruil voor een eenmalige betaling van 460 miljoen. Het zorgde voor veel ophef en niet veel later voor haar ontslag. Eenmalig? De groeten! Hoera, dacht ik, ‘de zaak’ begint wakker te worden. We gaan niet meer akkoord met lullige lapmiddelen; nee, het grove geschut komt tevoorschijn!

Intern worstel ik wel met een twijfel, hoe graag ik ook het onderwijs wat meer evenwicht gun. Kunnen we stellen dát een schep geld daadwerkelijk voor betere resultaten of gelukkigere docenten zorgt? Geen werkdruk meer, geen grote uitval van leerkrachten en een vreugdevolle toestroom van nieuwe docenten?

Stress

Er wordt werkdruk ervaren. Werkdruk is een vorm van stress. En stress is volkomen onafhankelijk van de desbetreffende situatie, maar hangt af van de perceptie van de betrokkene. Kort door de bocht: Een situatie die door de één als stressvol wordt ervaren, kan voor de ander neutraal zijn. Het hangt dus af van de manier waarop je met een situatie omgaat. Dat er sprake is van werkdruk én dat dit daadwerkelijk (meetbaar) stress oplevert, zou dus af kunnen hangen van de mens zelf. Het ervaren van stress over een langere termijn zorgt voor een kleinere weerstand tegen virusjes e.d. Dat zou dus voor meer ziekteverzuim moeten zorgen. Kijken we naar het ziekteverzuim in met name onderwijs, dan zien we inderdaad dat er meer verzuim is dan in bijvoorbeeld horeca of financiële sector.

Conclusie: Ja stress, want ziekteverzuim. Dus.

Maar ja, mindset en zo.

Mindset

Ja, dát is natuurlijk wel een dingetje. Sorry, maar zelfs de vader der stress (de dokter die het een naam gaf) zei het al: “It’s not stress that kills us. It’s our reaction to it.” We duiken er even in.

Het tegengestelde van stress is bevlogenheid. Bevlogenheid: hoe vaak komt u ze tegen? Van die ietwat vreemde mensen die hun werk oprecht leuk vinden en (voor docenten) rommelmarktjes afstruinen voor projectmaterialen of nog een puzzel? Van die mensen die het wel druk hebben, maar het óok gewoon niet kunnen laten vanuit enthousiasme? Toewijding aan hun vak, zich verbonden voelen met hun klas en school. Het is bekend dat werknemers die zich prettig voelen in hun baan, productiever zijn en minder verzuimen.

In balans

Hoe zorgen we dat bevlogenheid terugkeert en stress minder vaak gehoord wordt in de wandelgangen? Evenwicht. Ja, wie zag dát aankomen, hè! Hoge werkeisen gaan gepaard met stress. Zolang er veel energiebronnen zijn, is dat geen probleem en kan het zelfs leiden tot hogere motivatie. Een energiebron kan al zitten in zoiets simpels als een kleine blijk van steun om de dag weer aan te gaan. Iemand die waardering en erkenning voelt, zich gesteund door ‘de baas’, zal bevlogenheid aanwakkeren. Daar heb je geen enorme zak geld voor nodig.

Daarnaast vrijheid. Ik sprak deze week een docente die helemaal blij werd van mijn nieuwe dagrooster. Maar ja, zij had geen zeggenschap over de vormgeving daarvan in haar eigen lokaal. Een typisch voorbeeld van een situatie waar winst te behalen valt ‘voor de baas’. Geef mensen meer zeggenschap en vrijheid; vertrouw erop dat ze autonomie genoeg hebben om afwegingen te maken en hun werk inhoud te geven. Er wordt nu lesgegeven vanuit methodeboeken, met in de nek het gehijg van een dreigende inspectie, die bewijs van alle kerndoelen wil zien. Wat doe je dan? Je kiest een veilige koers. Innovatie gaat verloren.

Zak 

Die zak geld mogen ze wat mij betreft houden. Nou ja, deels dan. Want dat er her en der in de loop der jaren assistenten zijn wegbezuinigd en de inhoud van het werk steeds complexer is geworden, staat vast. Denk aan passend onderwijs en individueler werken. Daar zit het financiële hiaat, waarop moet worden ingegrepen.

Het zou het kabinet sieren hun waardering voor het onderwijs te laten zien door in ieder geval dát probleem te erkennen. Zolang er wordt tegengestribbeld, groeit de ontevredenheid (en de stress) alleen maar meer. Daarnaast: versoepel de regelgeving, alle administratieve lasten. Geef docenten meer ruimte. En steun. Want dát is de kern.

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗