Column(52): Van onrust naar verantwoordelijkheid nemen

column nr: 52

VAN EEN PERSPECTIEF OP ONRUST NAAR VERANTWOORDELIJK DOEN

Er is geen gebrek aan voorvallen en situaties die de gemoederen flink bezighouden en die grote impact op onze leven hebben. Voorvallen zijn bijvoorbeeld de dodelijke afloop door zinloos geweld en een politicus die de wind van voren krijgt door een dubieuze uitspraak. Situaties zijn onder andere grote veranderingen door machtsovernames, met water onderlopende steden door een stijgende waterspiegel en bosbranden door te zomers weer.

Natuurlijk gaan we aan het werk om de rust te doen wederkeren en greep op de omstandigheid te krijgen. Bij een te klaren klusje zal dat meestal wel lukken. Daarentegen bij voorvallen en situaties die om een diversiteit aan redenen een dieper verband kennen met ons huidige maatschappelijk leven of toekomst ligt dat anders. Zo poetsen we misdaad niet weg, blijft een politicus zijn criticasters hebben, doet strijd om de macht zich niet verhullen en blijven de krachten van de natuur ons de baas, En, hoe wij ons verhouden tot bossen die vlamvatten, waarmee een dreigende malaise tijdig moet worden getemperd, is een vraagstuk voor de lange adem. Uiteindelijk wil niemand die daar graag woont ontheemd raken!

Zou het helpen om voor lijfsbehoud ‘een bui te willen zien hangen’? Dat we ten aanzien van de genoemde ongemakken het historisch perspectief vanzelfsprekend(er) in beschouwing nemen? We weten heel goed dat er mensen blijven die de kont tegen de krib gooien. We zijn ook geen helderzienden als we voorspellen dat politici, door wat voor mediakanaal dan ook, ‘gevangen’ worden als een uiting zich prima leent voor nieuwsrumoer. Vroeger moest je in de klas netjes op je beurt wachten als je je vinger had opgestoken. Nu zorgt je vinger bij het minste geringste voor een mediabrand(je). Ook is bekend dat we kunnen roepen over het belang van een democratische staat, er blijven regimes en andersdenkenden die het in hun broek doen omdat ze best weten dat anderen hun terecht de les behoren te lezen. Daarom smeken ze dan maar in paniek om een sterke leider. Zo vind ik het anderszins aandoenlijk dat mensen er alles aan doen om op de mooiste plekken in de natuur te kunnen blijven wonen. Dit terwijl een uitbarstende vulkaan, een overstromende rivier of afbrekende rotspartijen ‘hun spel (kunnen) gaan spelen’. Echter, het is een mooi gegeven dat de mens schoonheid niet mijdt, ook al kent men het risico.

Zou acceptatie van ‘de natuur is de baas’ ons helpen? Zou omgaan met wat er is en er het beste van maken ons rust geven? Meestal zijn er voor vragen altijd nog betere vragen die niet ons lot tarten maar die ons in actie brengen voor een goed gemoed. Ik moet dan denken aan de moeite die is gedaan om te leren van eerdere dijkdoorbraken in Limburg. Het antwoord was ‘GO!’ omdat men zich nieuwe ellende concreet kon voorstellen. Een duidelijk bericht van de deskundigen is ‘zonder rivierverbredingen, om de watercapaciteit te vergroten, hadden we nu meer ellende gehad’. Het klinkt bemoedigend dat er wat is gedaan met ‘u (mensheid) bent gewaarschuwd’. Ik schrijf geen nieuws dat er kikkers uit de emmer zijn gesprongen ten aanzien van ‘Nederland als witwasparadijs waar criminelen even gewelddadig optreden als elders op aarde’. We weten inmiddels wel dat onze nieuwsmedia wild zijn op statistieken. Maar, met de ellendige liquidaties moet toch wel duidelijk zijn dat het geen zin heeft naast je schoenen te lopen omdat de economie weer aantrekt. Onvermijdelijk Europese samenwerking over criminaliteitsvraagstukken zal meer moeten bijdragen aan ‘omgaan met wat er is en er het beste van maken!’.

De mensheid heeft met de pandemie laten blijken dat omgaan met complexe vragen een hele toer is. We zijn er gewoon niet goed in! Men krijgt het maar niet voor elkaar nederig te zijn naar de natuur. De onrust over de pandemie in ontwikkelingslanden laat zien dat een substantieel deel van de wereldbevolking geen keuze heeft ‘er het beste van te maken’. Daar kijkt men in de spiegel waar Europa van 1350 tot 1750 in keek toen de pest heerste. Het perspectief was ‘leven met angst voor de dood’ en het geluk vinden in ‘het beste ervan maken’. Dat dat op zekere hoogte gelukt is, met een héél diepe buiging voor onze hardwerkende (voor)ouders, blijkt uit het feit dat toch onze samenleving eruit is voortgekomen. Levenskunst is dus van alle tijden. Hoe we ook omkomen door natuurgeweld of door mensen die kunstig zijn in ‘het spel der machtswellusteling’ of hoe welvaart ons ook duidelijk blijft maken dat het altijd ten koste gaat van anderen, ‘de spiegel der verantwoordelijkheid vanuit nederigheid blijft ons voorgehouden worden’.

Met al de perspectieven op onrust, schemerde ook de rust door in het aandoenlijke op de mooiste plekken te blijven wonen en het in actie zijn gekomen bij eerdere dijkdoorbraken. Om die rust en het vertrouwen in perspectieven waar je zelf verantwoordelijkheid in kunt nemen een impuls te geven, beveel ik het boekje aan van Eva Rovers aan ‘Practivisme, een handboek voor heimelijke rebellen’. Het is een bemoediging tot creativiteit en betreft huis-tuin-en-keukenactivisme voor iedereen die de wereld wil veranderen. Alle beetje helpen als je je consumentisme tempert, door bijvoorbeeld plastic verpakkingen te voorkomen en door afval te blijven scheiden. Je moet met boos en rebels zijn niet vergeten lol te hebben en vooral je punten geweldloos aandacht blijven geven. Dit geeft ook gelijk al aan dat je sociaal moet blijven en dus in de doe-modus moet blijven staan en zeker niet in de klaag-modus terecht moet komen.

Zo langzamerhand kunnen we tot een steeds beter perspectief van rust komen. Dit door te weten waar je makkelijk verantwoordelijkheid voor kunt nemen, zonder dat je omkomt in ontmoediging door aanhoudende grofheden in het menselijk gedrag. Van ieder mens is de natuurlijke levensloop: een wens verbeelden, deze kunnen/mogen uiten, vervolgens ernaar kunnen handelen en ervoor waardering kunnen ontvangen zodat de wens realiseerbaar kan worden. We zien dat het ernstig is als er al bij dit primaire proces voor ieder mens een verstoring of verbod optreedt. Dat zal natuurlijk tot weerstand zal leiden.

De kunst is vooral de menselijke creativiteit ruimte te geven om de moeilijke vraagstukken van deze tijd het hoofd te bieden. Als we anderen gedoemd zien worden tot armoede of niet meer aangesloten zijn bij de samenleving, dan roepen we evenzo weerstand op. Dat ontmoedigt diegenen tot het genoemde Practivisme, dat we juist zo nodig hebben!

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗