column nr: 6

Op woensdagavond 11 december mochten wij aanwezig zijn bij de lichtjesavond van Crematorium De Dijck. Helaas moesten ook wij in augustus een dierbare wegbrengen. En nu zo in de donkere dagen, vlak voor de kerst, werden allen die ons zijn ontvallen herdacht met een lichtjes avond.

Ken je mij?
Tijdens deze avond werd het mooie ingetogen nummer van Trijntje Oosterhuis ten gehore gebracht: Ken je mij.

Ken je mij?
Wie ken je dan?
Weet jij mij beter dan ik?
Ken je mij?
Wie ben ik dan?
Weet jij mij beter dan ik?

Een heerlijk nummer, ik kan hem je aanraden om eens in zijn geheel te beluisteren, maar lees ook de gehele tekst en neem hem eens goed in je op. Als nabestaande krijg je vaak te horen wat je wel of niet moet doen. Dan is het goed om je eens te verplaatsen in de ander en je af te vragen: Ken je mij? Wie ken je dan? Weet jij mij beter dan ik? Ik durf te stellen dat je de ander niet kent!

Ik zal het anders omschrijven: Weet jij hoe de ander zich echt voelt, al ken je diegene misschien al jaren, al heb je zelf een dierbare verloren? Weet jij dan echt hoe een ander zich voelt? Oftewel: Ken je mij? Wie ken je dan? Ken jij diegene die altijd vrolijk is, die anderen aan het lachen maakt? Of ken jij iemand die altijd behulpzaam is, die altijd klaar staat voor een ander? Maar ken je hem dan ook? Weet jij wat die ander echt voelt?

Weet jij mij beter dan ik?
Interessante vraag. Weet jij mij beter dan ik? Weet jij beter dan ik wat ik voel, wat ik denk, wat ik meemaak? Ik betwijfel het. Natuurlijk, ook jij kan een dierbare verloren zijn, maar dat wil niet zeggen dat jij voelt wat ik voel. Je kunt je er een voorstelling van maken, dat geef ik direct toe. Ik heb ook dierbaren verloren, kon er zijn toen ons dit jaar in augustus een dierbare ontviel, weggerukt, zomaar, ik zou haast zeggen spontaan. Een heel kort ziekbed. Van de één op de andere dag weg. Letterlijk! Ik kan me indenken hoe mijn naasten zich voelen, hoewel ook dat dus wederom eigenlijk gokken blijft. De één gaat schrijven, zoals ik, de ander begint met timmeren van een konijnenhok, de volgende gaat wandelen en fietsen en weer een ander gaat na twee weken werken.

Wie heeft het nu het beste verwerkt?
Om hier dan een eerlijk antwoord op te geven: NIEMAND!  Want allemaal lopen we een keer vast. De dagelijkse beslommeringen gaan gewoon weer door, terwijl ónze wereld stilstond, de klok zijn rondjes draaide, de aarde zijn ding deed, de mensen door zijn gegaan. Natuurlijk, er waren er velen bij de uitvaart aanwezig. Maar dezelfde dag nog business as usual. Er werd nog wel nagepraat over de uitvaart, over het gemis van de overledene, wat diegene voor ons, maar ook voor anderen heeft betekent, maar het leven gaat voor velen weer gewoon door.

En dan loop je vast
Je komt op het punt dat iets of iemand je raakt met een woord, een beeld, een lied, een gedicht of iets anders, waardoor je sterke herinneringen krijgt aan je dierbare. De tranen probeer je weg te slikken, maar helaas, ze rollen als een oorverdovende waterval over je gezicht. En wie pakt jou dan even beet, bij wie mag je uithuilen, bij wie mag jij dan jouw verhaal vertellen, zonder dat een ander je vertelt wat je goed of verkeerd doet? Want in mijn ogen is er geen goed of fout, je mag het op je eigen manier verwerken. Maar vergeet nooit de naam te noemen van diegene die je mist.

Je bent niet alleen
Ook zo een mooie term in deze dagen: #jebentnietalleen. Ik kan je vertellen, dat ben je wel. Alleen met jouw verdriet en dat mag! Een ander weet van jouw verdriet, maar kent het niet. Klinkt misschien vreemd, iedereen heeft wel iemand verloren. Maar dat wil niet zeggen dat het verdriet welke jij ervaart ook zo door de ander wordt ervaren. Mijn verdriet is anders dan het verdriet van mijn vriendin, ik moest mijn schoonzus wegbrengen en vriendin nog van vroeger. We zaten namelijk bij elkaar op de tuinbouwschool en gingen toen al veel met elkaar om. Mijn zwager heeft weer ander verdriet, hij is zijn vrouw en de moeder van zijn kinderen verloren. De kinderen zijn hun moeder verloren. Mijn schoonouders zijn hun dochter verloren. Ieder heeft zijn of haar eigen verdriet om dezelfde persoon op een andere manier. Dat wil niet zeggen dat je er niet voor de ander kan zijn. We delen namelijk hetzelfde gemis, alleen ervaren we dat dus anders.

Samen herinneren
Het thema van deze avond was samen herinneren. De namen van allen die zijn overleden, waarvan nabestaanden aanwezig waren, werden genoemd. Samen “herinneren” wij hen, ook al kende ik velen natuurlijk niet. Een enkele van naam, een kennis van de familie, een collega van mijn vriendin haar werk, deze namen had ik vaker gehoord. Bij hen kwam dan de herinnering boven, maar dat blijft slechts bij naam en wat er over is verteld. En toch is het goed, dat je dus ook bij elke naam even stilstaat. Iedere naam is een persoon welke belangrijk is. En ik schrijf bewust in de tegenwoordige tijd, want iedere persoon is in ons hart, in onze gedachten, op foto’s en ga zo maar door, nog aanwezig. Niet lijfelijk, je kunt ze nooit meer aanraken, nooit meer een knuffel geven, nooit meer…

Blijf de naam noemen
Ook al is diegene niet meer “in ons midden”, zodra je zijn of haar niet meer noemt zijn zij dat letterlijk niet meer. Blijf over hen praten, al is het na jaren. Sommige mensen zeggen dat je moet stoppen over diegene te praten. Een voorbeeld: mijn (stief) vader is overleden in 2015. Nu kan je zeggen, dat is een paar jaar terug. Klopt. Het slijt roepen sommigen. Niet waar! Het word zelfs erger na verloop van tijd. Er komen steeds meer dingen waarvan ik zeg, dat zou ik hem nog willen vertellen of vragen, kon ik hem nog maar even vastpakken, even huilen op zijn schouder, zijn advies vragen.

Ook als mij dochter van school gaat met een diploma of de jongste van de basisschool naar de hogere school. Daar stond ik dan als vader en vroeg mij sterk af, zou ook hij trots zijn geweest? Nou dat weet ik wel zeker, hij was gek op de meiden. Hield zielsveel van hen, ook al was hij volgens de papieren niet hun echte opa, hij was hun opa. Ik heb het er weleens met anderen over en ook zij erkennen dat het gemis erger wordt. Ergens moet je dus, elke keer op nieuw, dit gemis een plekje zien te geven. Voor de één is dit makkelijker dan voor een ander. Er is geen situatie hetzelfde. En elke keer dat er een moment van verdriet over het verlies naar boven komt benoem ik dus bewust de namen van diegene die ik zo vreselijk mis. Ook al kent een ander hen misschien niet, dat is niet van belang. Het gaat erom dat je even je verhaal kan doen, zonder dat je direct om advies vraagt, zonder dat de ander zegt: het is voorbij, laat het los. Het is niet voorbij. Of zoals het tijdens deze lichtjes avond zo mooi werd verbeeld: Ik draag je mee tot mijn laatste adem!

Ik vraag jullie niet om jullie mening of adviezen
Hoe goed ook bedoeld. Ik deel hier mijn gevoel. Als columnist heb ik die vrijheid gekregen. Ik wil ook niet oordelen waar je goed of fout aan doet, dit is slechts mijn visie om met mijn verdriet om te gaan. Wel staan er wat mij betreft enkele essentiële vraagstukken in voor mij en mogelijk ook voor jullie die ik tot slot dan nog een keer wil benoemen:

Ken je mij?
Wie ken je dan?
Weet jij mij beter dan ik?

Bewandel je eigen pad, luister naar elkaar, respecteer elkaar. Leen soms even je schouder uit aan iemand die het nodig heeft om erop te huilen, sla een arm om de ander heen. Laat ze even bij je zijn om tot rust te komen. Zodat zij en misschien ook ik ervaren dat het verdriet er, tot in lengte van dagen, mag zijn. Laat een ieder die verdriet heeft, ook al is het dus jaren later, ook voelen dat dit verdriet en gemis er mag zijn en tot slot dan nog:

Noem de namen van hen die je ontvallen zijn!

Editor's Rating

Lichtjesavond bij Crematorium De Dijck | Ik was ook aanwezig met mijn vrouw. Wij woonden deze gelegenheid bij vanwege ons eigen verlies. Deze avond was zeker van waarde, maar werd in mijn ogen sterk ontsiert door burgemeester Haan die zijn toespraakje begon met het promoten van "Kerstfeest in de Stad op 25 december op tv en Maassluis heeft zich van zijn beste kan laten zien". Deze tekst als opstap was volkomen misplaatst en paste totaal niet in de sfeer van deze avond. Een slechte beurt van de burgervader. Gelukkig stond hij daarna (te) kort stil bij het proces van verlies. Gelukkig zet Jeroen met deze column deze gelegenheid alsnog in het volle licht ... .Jeroen HULDE & BEDANKT!!! ☼ ☼☼☼☼☼☼ redacteur Jelle Ravestein
Jeroen den Harder

Jeroen den Harder

Jeroen den Harder | per 3/2019 VRIJDAGCOLUMNIST 1x per 2 weken | Journalist en Columnist bij Pijnacker-Nootdorp.tv - Feel Good Radio | Dichter

7 Reacties

  1. Neslihan Demir
    17 december 2019 at 22:44

    Mooi geschreven.

  2. Hjalmar
    17 december 2019 at 08:54

    Bijgaand de toespraak van burgemeester Haan:

    Je bent niet alleen, dat is het motto van Kerstfeest in de Stad dat afgelopen zondag door duizenden mensen in Maassluis is gevierd. Straks, op Eerste Kerstdag, zullen waarschijnlijk meer dan een miljoen mensen de uitzending bekijken, of een dag later naar de herhaling kijken. Naast de optredens van bekende artiesten staan ook Maassluizers centraal die het moeilijk hebben, die zich eenzaam voelen; zij hebben hun verhaal verteld waardoor het gedeeld wordt met iedereen die de uitzending op NPO1 zal volgen. En ik denk dat dit belangrijk is: er rust toch nog een taboe op eenzaamheid terwijl het een groot probleem is. Meer dan een miljoen mensen in Nederland hebben ermee te maken.

    Vooral nu, als het lijkt dat iedereen blij en gelukkig is. Overal zie je lichtjes hangen, als je langs huizen loopt zie je verlichte kerstboom na verlichte kerstboom, je hoort de hele dag op de radio de bekende kerst-hits. Dan zijn deze feestdagen voor sommige mensen moeilijk, zwaar. Ouders die hun kind hebben verloren, iemand die zijn of haar partner is kwijtgeraakt na een ziekte of ongeval.

    Een van de liedjes van vanavond is The Sound of Silence, die stilte horen nabestaanden maar al te vaak. Niet alleen omdat ze soms letterlijk worden gemeden -vrienden en bekenden vinden het moeilijk om langs te komen: ‘wat moet ik dan zeggen?’ Nee, misschien nog pijnlijker is het voor nabestaanden wanneer niemand het meer over de overledene heeft. Dat elk gesprek over koetjes en kalfjes gaat, dat de naam van degene die je verloren bent, niet meer wordt uitgesproken. Alsof ze helemaal niet bestaan hebben. Soms probeer je het: ‘Goh, wat zou mijn vrouw dit mooi hebben gevonden’. Of: ‘Ik weet nog dat mijn man dit zo’n prachtig lied vond’. Maar toch stokt het gesprek dan vaak, het lijkt wel alsof je vrienden en bekenden denken dat het je te veel pijn doet om over een overledene te praten en dat je het maar beter kunt vermijden. Da’s heel begrijpelijk, maar het is ook fijn om herinneringen op te halen, om samen foto’s of filmpjes te kijken van je vriend, vriendin, man, vrouw, moeder of vader, vooral nu, wanneer de feestdagen voor de deur staan.

    Het is dan ook heel waardevol om elkaar in deze tijd te steunen met deze Lichtjestocht en extra te denken aan degenen die niet meer bij ons zijn. Om ze te danken voor wat ze voor ons hebben gedaan, ze hebben ons leven veranderd. Soms op een subtiele manier, soms hebben zij ervoor gezocht dat je leven een heel andere richting is opgegaan. Zij zijn daarom nog altijd bij ons, ze zijn een deel van wie we nu zijn.

    Vanavond staan we stil bij deze bijzondere mensen door het plaatsen van stenen om zo een hart te vormen en ze te bedanken voor hun leven. Ik dank u voor uw aandacht.

  3. 15 december 2019 at 11:53

    Dank voor de mooie reacties!

  4. tlpeter
    13 december 2019 at 16:37

    Mooie column.
    “Samen herinneren” met een doelgroep die weet wat het is om een dierbare te verliezen.
    Jammer dat een lelijke eend in de bijt, dit niet begrepen heeft. (Eend of moet het Haan zijn)

  5. Aad Rieken
    13 december 2019 at 14:33

    ”Herinneren!”

    Uit het oog, maar niet uit het Hart,
    –Samen Delen Wij Onze Smart.–

    ”Eenzamen, Samen Een!”

    Met Kerst-is er niets-mis,
    als wij de stap gaan maken.
    Waarachtig en gewis,
    het zal hun harten raken.

    (S)Amen!

  6. Marja Gerkema
    13 december 2019 at 11:04

    Een intense en prachtige column.

  7. Leny muchall
    13 december 2019 at 09:41

    Mooi en het is zoals beschreven.