Column(81): Zijn we nou alweer gezakt?

Ik heb deze week de bibliotheek van Maassluis, Vlaardingen én Schiedam buitensporig vaak bezocht. Ik ben enthousiast lezer, daar niet van, maar in de bieb kom ik zelden. Deze week was ik op jacht naar interessante informatieboeken voor mijn groep 6 (daar houden ze van) en voor twee kleuterklassen naar boekjes over circus en restaurant. Die laatste was een crime. Blijkbaar is de markt voor verhalen over koks erg klein.

Lezen bij de PISA
De uitslag van de PISA, internationale cijfers op gebied van onderwijskundige rendementen, liegen er niet om. Nederland is wederom gezakt op de lijst en op leesgebied zelfs van de 19e naar de 26e plaats gedaald. Tot 2015 bleven we redelijk stabiel, daarna zijn we gestaag bergafwaarts gegaan. Ruim 24% van de Nederlandse leerlingen van vijftien jaar is laaggeletterd. Daarbij komt dat de leesmotivatie ook nog eens behoorlijk laag is. 42% van de jeugd beschouwt lezen als tijdsverspilling. Overigens, even een kanttekening, want op wiskundegebied zijn we juist weer iets gestegen. Het is niet allemaal hel en verdoemenis dus.

De PISA heeft de leestoets onderverdeeld in een aantal domeinen:
1) Informatie opzoeken
2) Begrijpen
3) Evalueren en reflecteren
In de eerste twee domeinen deden we het zo slecht nog niet, alleen in het derde domein gleden de scholieren onderuit. Met andere woorden: technisch gezien kunnen leerlingen aardig lezen. Ze kunnen informatie opzoeken en verbanden leggen. Alleen het kritisch vermogen om met eigen gekleurde bril de tekst te analyseren, dát lukt niet. Ze zouden in staat moeten zijn de kwaliteit van een tekst te beoordelen en kritisch te kijken naar de inhoud en vorm van een tekst.

Argumenteren valt te leren
Gek is dat. Ik zou, gezien onze jeugd, niet het idee krijgen dat ze moeite hebben een mening te vormen. Meningen genoeg! Een dagje zónder meningen mag wat mij betreft ook best wel eens een keertje. Ik kan me wél voorstellen dat het slecht doordacht beargumenteren een mogelijke oorzaak is. Je zult in een dergelijke toets meer moeten doen dan roepen dat je het stom of juist gers vindt. Alhoewel ze tegenwoordig cool zeggen, heb ik me laten vertellen uit betrouwbare bron. Ik twijfelde tussen lauw en gaaf.

Enfin, ik speculeer maar op basis van eigen observaties in de klas. Het ontbreken van gedegen argumentatie leek me een redelijk logische oorzaak. De gebrekkige motivatie om te lezen zou een medeoorzaak kunnen zijn. ‘Tegenwoordig staat alles op het internet’ tenslotte. Waarom zou je nog een boek pakken? Of for that matter een willekeurige breuk kunnen oplossen? Bovendien, die verplichte boekjes van de leesmethode vind ik zelf ook niet echt fris en fruitig. Dat zou wel wat spannender kunnen.

Donkerbruin vermoeden
Het leesonderwijs in Nederland is enorm verkaveld. We hebben aparte vakken voor taal, spelling, technisch lezen, begrijpend lezen en als je pech hebt ook een apart vak als informatieverwerking en nieuwsbegrip. Dat maakt, en dat is gewoon een donkerbruin vermoeden, dat elk vak technisch benaderd wordt met bijpassende instructie. Je leert alle vaardigheden los van elkaar aan. Het dieper op een tekst ingaan, alle ins en outs wegend en dús leren echt kritisch te kijken naar vorm en inhoud, zou wel eens verloren kunnen gaan in de hektiek van die lappendeken.

Dan kom ik toch weer op mijn stokpaardje om e.e.a. te verenigen en zaakvakken met de leeslessen te combineren. Dat geeft ruimte in het programma en daarmee dus ruimte om eens in discussie te gaan. Wat vinden we eigenlijk van de manier waarop deze tekst geschreven is? Zijn we het eens met de schrijver? Zijn er tegenargumenten te vinden? Welke informatie missen we eigenlijk?
En inderdaad, dát soort informatie kunnen we vaak op het internet vinden.

Reageren? … Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗