Column(89): Concentratieboog van een erwt

Leerkrachten herkennen het wel: het moment dat je voor de klas staat en de beste les van de week, nee van uw leven, hebt gegeven. Lege blikken. Uitgelogd. Terwijl je met bezieling staat te vertellen over de Franse revolutie of het oplossen van een breuk, zie je ogen afdwalen naar de zon buiten.

Wat is een concentratieboog eigenlijk?

De concentratieboog is het vermogen van een leerling om gedurende een bepaalde tijd gefocust te blijven op een taak of onderwerp. Simpel gezegd, hoe lang kunnen ze écht opletten voordat ze worden afgeleid door dat ene vliegje dat door de klas zoemt. Spoiler alert: die boog is niet zo lang als we soms zouden willen. Gemiddeld kunnen kinderen in de basisschoolleeftijd zich ongeveer 10 tot 20 minuten op één ding concentreren. Bij tieners kan dit iets langer zijn, maar zelfs dan blijft het beperkt. Vergelijk dat met een les van 50 minuten en je begrijpt waar het probleem zit.

Tiktokdansje

Tegenwoordig is het moeilijker dan ooit om leerlingen te helpen focussen. De wereld is snel, vol met prikkels, en het constant gebruik van smartphones heeft de concentratieboog flink ingekort. Denk maar eens aan de tientallen apps, social media, en games waar kinderen en jongeren dagelijks mee bezig zijn. Het is geen verrassing dat een schoolboek en zelfs een blije juf voor de klas niet altijd kan concurreren met TikTok-dansjes. En ten dele heeft de mate van concentratie ook zeker te maken met de heersende rust en focus in de klas zelf, de zogenaamde groepsdynamica.

Aan de EDI

Voor onderwijsland is het geen verrassing meer; de EDI (Effectief Directe Instructie) staat hoog op de agenda. Deze week kreeg ik weer een observatie. Dat kan zelfs de meest geroutineerde leerkracht nog een slapeloze nacht bezorgen. Mij dus ook. Geen beroep (behalve misschien de jeugdzorg tegenwoordig) waar zo op de vingers wordt gekeken als in het onderwijs.

EDI is een methode die wel wat overlap heeft met het Teach like a Champion. Het gaat uit van activerende technieken om de klas en elke leerling erbij te houden en daarnaast een bepaalde opbouw in structuur te bieden. Het is nog steeds klassikaal lesgeven, maar wel anders dan wat mijn generatie ‘vroeger’ gewend was.

Denk aan flitsbeurten en wisbordjes met een antwoord die omhoog moeten worden gehouden. Manieren dus om elke leerling actief na te laten denken. We laten na instructie leerlingen in tweetallen een som uitwerken en elkaar zo helpen en controleren. En als de tijd het toelaat, stellen we de sterke leerling net even die uitdagende vraag.

Vijf uur

Vanuit onderwijs wordt dus hevig gezocht naar manieren om het stel schatjes te helpen leren. En ongetwijfeld valt er altijd wat bij te leren en bij te schaven. Maar ik denk dat het nu aan ouders is om hun steentje bij te dragen. Want hoe goed een leerkracht ook is, tegen vijf uur per dag (gemiddeld) op een smartphone valt niet op te boksen. De neurologische effecten zijn enorm. Hersenen van kinderen zijn als sponsen. Ze nemen informatie razendsnel op; probeer maar eens te winnen met een potje memorie van een zesjarige. Door overmatig schermgebruik in jonge jaren wordt het vermogen om informatie door te sturen en te concentreren aangetast. Het verandert de breinstructuur. Hoe verleidelijk dus ook om tijdens het vouwen van de was of eenvoudigweg een uurtje rust in huis te hebben de telefoon te overhandigen? Het is aan te raden om er een wekker bij te houden en het aantal uren stevig te beperken. Lekker buiten spelen!

Reageren? … Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗