Column: Taal en emotie

Taal bestaat er in vele varianten. Donderdag kon je er bij de voorlichtingsavond van het Revius bijvoorbeeld een presentatie over volgen waarin onder meer gesteld werd dat met ingang van volgend schooljaar een verplichte reken- en taaltoets afgenomen zal gaan worden.

Die stond al eerder op de rol maar werd vanwege de treurige resultaten een paar jaar uitgesteld. Koren op de molen voor de taalpuristen, die al tientallen jaren roepen dat de kwaliteit van de Nederlandse taal zeer te wensen overlaat en de huidige generatie kinderen niet meer kan spellen of volledige zinnen kan produceren.

Mooi contrast van dat denkbeeld vormde afgelopen maand het Groot Dictee der Nederlandse Taal waar een 21-jarige student alle Belgische en Nederlandse ouwelui aftroefde door slechts 7 spelfouten te maken in een opstel vol pittige struikelblokken. Het Dictee heet een spelletje te zijn maar de spellingkwestie is een dermate serieuze zaak dat een jaar of 20 geleden na een verhit debat zelfs een witte variant van het officiële Groene Boekje verscheen omdat een pannekoek toch beter smaakte dan een pannenkoek.

Taal brengt nu eenmaal diepe emoties naar boven of het nu gewaagde cartoons betreft, zoals afgelopen week pijnlijk duidelijk werd, zweverige fantasieprikkelende gedichten, emotionele toespraken a la minister Timmermans afgelopen zomer of ordinaire scheldpartijen; woorden maken in de juiste volgorde geplaatst soms meer los dan je als schrijver/spreker zou verwachten. Ook overigens wanneer ze opzichtig niet in de juiste volgorde gezet zijn. Gisteren stuitte ik bijvoorbeeld op een alinea typische kantoortaal met het al wat onheilspellende kopje ‘De context van het project’:

De aanpak van SVU is er in beginsel op gericht om de sturingsbehoefte aan de hand van de 5 opvangthema’s vanuit de informatiepyramide binnen Uitvoering bottom-up in kaart te brengen vanuit de gedachte dat de verantwoordingsinformatie daaruit vanzelf tot stand komt. Zodoende is op een aantal plekken deze sturingsbehoefte in kaart gebracht en wel op het thema Veiligheid om daarmee een duidelijke vraag aan ICT  te kunnen stellen middels het opleveren van diverse vooronderzoeken. De veranderstrategie van IWOV wordt praktisch ten uitvoer gebracht middels het werken met serviceteams waarmee SVU heel dicht naast de medewerker cq de vakman gaat staan, met als doel om het vakmanschap van Uitvoering te vergroten.

De eerste keer lees je er gedachteloos overheen, vervolgens probeer je kop en staart in de woordenbrij te vinden. Wanneer dat na ettelijke pogingen juist het tegendeel bewerkstelligt ga je eerst -twijfelend aan je eigen beoordelingsvermogen – bevestiging van je onbehaaglijke gevoel zoeken bij een vriendelijke collega. Wanneer je die gekregen hebt slaat de onzekerheid definitief om in ergernis omdat de producent van deze letterdiarree nooit de moeite heeft genomen om zich serieus te verdiepen in de behoeften van zijn arme lezers.

Gelukkig heb ik komende week een weekje verlof gepland in het zuiden van Limburg. Met een goed boek, een aantal fiets- loop- en zwemtrainingen en een overnachting in het klooster moet ik er wel weer bovenop kunnen komen :-).
10/01/2015