column nr: 7

INTEGRITEIT UITDRAGEN MET EEN ‘SPIEGELENDE HOES’, MEER BEELDEN DAN WOORDEN

De Maassluise Courant van 28 november kent een correct artikel ‘Niet parkeren op de geleidelijn’. Het probleem is ‘Fietsen die geparkeerd staan op de geleidelijn kunnen voor een hoop problemen zorgen’. Er blijkt dat sinds de metro rijdt fietsers zonder enige schroom hun fiets op de ribbelroute plaatsen, die juist is bestemd voor mensen die slecht of niet zien om makkelijker naar en van de metro te kunnen lopen. De gemeente roept terecht op de in Nederland gehouden actie ‘Houdt de lijn vrij!’ in Maassluis te herhalen.

Voor nu hebben Handhaving en Toezicht de gebieden met ribbelroutes (dat woord komt vast nog in De Van Dale) opgenomen in hun toezicht om op ribbels geparkeerde fietsen te kunnen gaan voorzien van zadelhoesjes. Ik ben benieuwd naar wat daar dan op zal staan, zodat de fietssukkels moeten hoesten van die hoes en daarna een glimlach en ahah leuk, wat een creatieve manier voor bewustwording.

Wat mij intrigeert is de attitude achter dit achteloos gedrag, maar voor deze column nog meer die van een handhavende gemeente en hoe je daar vanuit een integriteitsvraagstuk naar kunt kijken. Een incidentele vergissing kan altijd, maar aan de foto in de krant is te zien dat een onjuist geplaatste fiets weer anderen helaas niet op een beter idee brengt.

Kijken vanuit integriteit

Onlangs zei iemand tegen mij: ‘Ik dacht altijd dat je integer bent of niet en nu maak jij me duidelijk dat dat toch anders ligt’. Laten we de definitie van integriteit als kapstok poneren: Integer gedrag betreft een professionele, individuele verantwoordelijkheid. Een organisatie is integer wanneer zij eerlijk en betrouwbaar is én wanneer zij zorgvuldig, consistent en uitlegbaar handelt ten aanzien van de rechten en belangen van haar stakeholders.’

Verder hangen er rondom integriteit, dat een sociaal construct (met dilemma’s) is en dat een individu dus niet zelf bepaalt, onder andere ook elementen zoals: voorbeeld gedrag, moed, moreel compas, positionering, blinde vlekken, vertrouwen, nieuw taalgebruik, verhalen en inderdaad … handhaving/borging.

Zadelhoesjes bezien vanuit integriteit

De titel van deze column verhult dat ik het werken vanuit verbeelding en minder vanuit woorden onder de aandacht wil brengen. Want, we kiezen snel vormen die uiteindelijke niet het gewenste resultaat brengen. In een publicatie dit jaar legde ik de nadruk op de noodzaak tot het aanspreken van verbeelding, omdat het meer oplossingsrichtingen brengt én daar waar het beeld en de vorm samenkomen, ontstaat er iets bijzonders. Mensen kunnen elkaar beter gaan begrijpen. Denk maar aan de stille tocht, zonder veel gepraat komen mensen vanuit dit beeld verbonden in actie. De gemeente brengt nu met de hoesjes (met een, naar ik hoop, góede opdruk) vorm en beeld samen. Het proces van verbeelding blijft zijn werk doen, terwijl de vorm (het hoesje) haar werk doet als instrument.

Ik neem een paar verbeeldende elementen en breng het in verband met bovenstaande volgorde van genoemde elementen (nu tussen haakjes) inzake integriteit:

Om kunnen gaan met emoties (voorbeeld gedrag), Je eigen idool durven zijn (moed), Besef over cultuur en tijdgeest (moreel compas), Positieve kracht om regie niet te laten stagneren (positionering), Bewustwording (blinde vlekken), Respect, begrip en aandacht in de relatie (vertrouwen), Denken in vrije ruimte (nieuw taalgebruik), Het verhaal er oprecht laten zijn (verhalen) en Verantwoordelijkheid nemen (handhaving/borging).

Met de elementen uit de definitie van integriteit op zak (eerlijkheid/betrouwbaar, zorgvuldig, consistent en uitlegbaar handelen) is er een voedingsbodem, zodat ‘Houdt de lijn niet vrij’-fietsers structureel oog gaan hebben voor mensen met een visuele handicap. We zien ook dat het een vak is om weerbaar te gaan met burgers. Maatregelen die als slim (de vorm) en ook nog leuk (het beeld) kunnen worden gezien, brengt de burger dan ook aan de keukentafel tot nuttige gesprekken. Het hoesje als ‘spiegel’ was dan een ‘oorvijg’ met een hopelijk glimlachende reactie ‘stom van mij de fiets zo neer te zetten en dank voor het spiegelen van mijn gedrag’.

Opstap naar landelijke media over integriteit, met gedragscodes en herpositionering partijen

De definitie van integriteit is ook te zien als een stelling, want een zoektocht naar of iets waar, niet waar of een beetje waar is, is aan de orde van de dag.

Het menselijk gedrag kent uitersten. Is het dan überhaupt mogelijk om uitspattingen te beteugelen. De kranten koppen dat het zelfs al een hele klus is om mensen die het voorbeeld moeten geven niet met regelmaat als kikker uit de kruiwagen te laten springen. Zonder moeite kennen we voorbeelden, zoals: een wethouder uit het zuiden die in de Randstad in aanraking met de politie komt vanwege aanstootgevend gedrag, wethouders die het veld moesten ruimen vanwege corruptieaffaires en dan recenter een burgemeester die in verlegenheid werd gebracht door salaris uit bijbanen (met spijt) aan wie het was ontgaan dat er een gedragscode bleek te zijn. Positief is dat er steeds wordt beklemtoond dat wordt gehecht aan een transparant, integer bestuur. Zo verschijnen er maatregelen als ‘wethouders die gecontroleerd gaan worden op hun integriteit’ en ‘een komend onafhankelijke adviseur integriteitskwesties voor de Tweede Kamer’.

Je kunt het zien als herpositionering van partijen, dat aan de orde van de dag is. Er wordt verwacht dat overheden de komende decennia krimpen. De beweging rondom integriteitskwesties zou zomaar een van de indicatoren daarvoor kunnen zijn.

Hoesje voor klipklare helderheid

Samengevat zetten we met eerlijk, zorgvuldig en uitlegbaar handelen alvast een stap. Dan kunnen we met het laten spreken van de kracht van beelding, om met de complexe diversiteit in emoties om te gaan, elkaar speelruimte geven om de lol in te zien van een hoesje op je fiets, na een achteloze plaatsing daarvan. Hoe mooi zou het zijn als Handhaving en Toezicht daarmee klipklare helderheid biedt vanuit een tegelijk integere en functionele rol en dan ook echt álle fietsers oog te laten hebben voor de beschikbaarheid van ribbelroutes.

Wie weet waar de hoesjes met bijpassende tekst straks goed voor zullen zijn? Wellicht zelfs als zelfspiegelend hoofddeksel voor bestuurders die effe de gedragscode vergeten waren!


André Bruijn

André Bruijn

André Bruijn | Columnist periode 09-2019 tm 05-2023 | Bruijn Management & Ontwikkeling | Organisatieadviseur | Integriteitscoach | Auteur | Gitarist | (Levens)kunstliefhebber

4 Reacties

  1. André Bruijn
    3 december 2019 at 16:21

    Ien was iemand met moreel besef, om moreel te denken en te handelen. Dan was dat voor haar en anderen met dergelijk besef, ‘simpel’ ten uitvoer te brengen.
    Als sociaal construct is er ‘een gezamenlijk uitvinden’. Je ziet de samenleving daar druk mee.

    Het ‘zwanger zijn’ doet mooi beroep op zuiverheid. Inderdaad om te onthouden!

  2. Koos Hofman
    3 december 2019 at 12:28

    Als je de definitie van de columnist letterlijk neemt is zelfs de handelwijze van Klaas Dijkhoff integer, terwijl dat gevoelsmatig zeker niet zo is.Klaas komt met de verklaring dat ca € 40.000.- wachtgeld naast z’n salaris van 120K en kostenvergoedingen van 20K voor een maand ministerschap gewoon achtergesteld loon Is. Doe mij dan de uitleg van Ien Dales maar. Recht is recht en krom is krom, dus niet een beetje recht.

    • André Bruijn
      3 december 2019 at 22:44

      Het ‘ terwijl dat gevoelsmatig zeker niet zo is’ haalde vandaag het 8 uur journaal. Klaas Dijkhoff gaf aan rekening te houden met de publieke opinie. Ik ben benieuwd waar het proces van wikken en wegen volgende week op uit komt én hoe hij zijn ‘professionele, individuele verantwoordelijkheid’ uitdrukt.

  3. Hans de Bruin
    3 december 2019 at 09:04

    Je kan het zo moeilijk mogelijk maken om integriteit te definiëren en te verklaren, maar de uitleg die Ien Dales, ooit minister van binnenlandse zaken, in 1992 aan integriteit gaf is wel het meest helder en duidelijk. “Integriteit is net als zwanger zijn, dat kan je ook niet een beetje zijn!”. Zo simpel is het na al die jaren nog steeds!