AA Nederland wil erkenning zorgsector

75 jaar Anonieme Alcoholisten: succesvolle zelfhulpgroep blijft groeien

DEN HAAG | In de maand waarin tijdens eindexamenfeesten weer overvloedig alcohol wordt gedronken en genormaliseerd wordt, viert de Anonieme Alcoholisten (AA.) haar 75-jarig bestaan. Dit is een mijlpaal voor de oudste zelfhulpgroep ter wereld, die gestart werd in 1935 door Bill & Bob in de Verenigde Staten. In Nederland werd de AA geïntroduceerd door Henk Krauweel, voormalig directeur van het Medisch Consultatiebureau Alcoholisme, in 1948. Sindsdien hebben miljoenen mensen wereldwijd hun herstel gevonden binnen de AA. Het aantal groepen in Nederland groeit nog steeds. De AA Nederland telt nu 200 groepen.

De AA is opgericht om mensen te ondersteunen bij het overwinnen van een alcoholverslaving en doet dit door middel van zelfhulp. De AA werkt met een Twaalf Stappen programma en heeft zich inmiddels (met circa 2,1 miljoen leden) wereldwijd verspreid. In Nederland hebben de Minnesota-klinieken het AA-programma geadopteerd.

200 AA groepen in Nederland

In Nederland consumeert volgens cijfers van het Trimbos Instituut ongeveer 9 procent van de Nederlandse bevolking (ouder dan 18 jaar) overmatig alcohol, wat neerkomt op zo’n 1,3 miljoen mensen. Zelfhulpgroepen zoals de Anonieme Alcoholisten bieden een solide toevluchtsoord voor mensen uit alle lagen van de bevolking, waar ze samenwerken aan herstel en een leven zonder de schaduw van alcoholafhankelijkheid. Hoewel sommige artsen en zorgverleners misschien sceptisch zijn over de effectiviteit van zelfhulpgroepen, hebben deze groepen zichzelf bewezen als een krachtige bron van ondersteuning voor mensen die worstelen met verslaving.

Internationaal befaamde mensen als Elton John, Anthony Hopkins en Eric Clapton hebben publiekelijk verklaard veel aan de AA te danken te hebben. In Nederland hebben Koos van Plateringen, Najib Amhali, Jack Wouterse, René van Collem, Dragan Bakema zich openlijk uitgesproken over hun strijd met alcoholisme.

Het succes van zelfhulpgroepen ligt in hun eenvoud en hun focus op de gemeenschap en samenwerking. Door zichzelf te organiseren als een groep gelijkgestemde individuen, kunnen mensen de kracht van hun collectieve wil en hun gemeenschappelijke ervaringen gebruiken om te groeien en te herstellen.

Veilige plek

“Hoewel sommige zorgverleners soms bedenkingen hebben bij zelfhulpgroepen, zijn deze groepen vaak een belangrijke aanvulling op professionele behandelingen”, aldus woordvoerder Jan Oosterhout. “Zelfhulpgroepen bieden een veilige plek, waar mensen steun kunnen vinden en kunnen werken aan hun herstel zonder financiële lasten.”

Van doorslaggevend belang in het herstel van een verslaafde zijn zijn lotgenoten, mensen die een soortgelijke persoonlijke ontwikkeling doormaken.

“De zelfhulpgroepen besparen alle zorgverzekeraars op jaarbasis miljoenen want het kost ze geen cent. Dit kan zorgen voor ontlasting van huisartsen, praktijkondersteuners, WMO-loketten en andere instanties. Door deelname aan zelfhulpgroepen kan positief gezondheidsgedrag worden gestimuleerd, wat kan leiden tot een vermindering of zelfs stoppen van medicatie.
Daarnaast biedt de AA een sociaal vangnet waardoor een terugval kan worden voorkomen en wordt de maatschappelijke draagkracht vergroot.”
Er bestaan binnen de AA geen wachtlijsten en er is (h)erkenning in het contact met lotgenoten.

Effectiviteit

De AA heeft haar effectiviteit bewezen in verschillende wetenschappelijke onderzoeken.
Een onderzoek uit 2014 van de Amerikaanse National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (NIAAA) liet zien dat mensen die deelnamen aan de AA bijna twee keer zoveel nuchterheid bereikten als degenen die geen hulp zochten. Ook bleek uit het onderzoek dat de AA even effectief was als professionele behandelingen. (Bron: Kelly, J. F., Humphreys, K., & Ferri, M. (2014). Alcoholics Anonymous and other 12-step programs for alcohol use disorder. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 12(3), CD012880.)

Daarnaast hebben andere studies aangetoond dat de AA ook positieve effecten heeft op de geestelijke gezondheid, sociale ondersteuning en kwaliteit van leven van de deelnemers. (Bron: Kelly, J. F., & Yeterian, J. D. (2019). Empirically Supported 12-Step Programmes and Mutual Help Organizations: What We Know, What We Don’t Know, and Why It Matters. European Addiction Research, 25(3), 119–128.)

De huisarts

Jan Oosterhout: ”Het is opvallend dat de reguliere klinieken vaak worden aanbevolen door huisartsen, terwijl zelfhulpgroepen zoals AA te vaak over het hoofd worden gezien. Dat willen we veranderen. Dit terwijl zelfhulpgroepen niet alleen effectief zijn, maar ook bijna gratis. klinieken kosten nogal wat en zijn niet altijd even adequaat door hun in tijd afgebakend traject. Bovendien kan de focus op commerciële winst leiden tot perverse prikkels en verkeerde initiatieven, waardoor de kwaliteit van de zorg in het gedrang kan komen Het is daarom belangrijk dat huisartsen en andere zorgverleners zich meer bewust worden van de voordelen die zelfhulpgroepen zoals de AA kunnen bieden.”