column nr: 4

BEELDEN VAN TIJDGEEST, NOG STEEDS HEERLIJK BLADEREN IN EEN MAGAZINE?!

Ja, daar is hij dan de Kampioen van de ANWB. Net als de ochtendkrant: je hoeft niet met je neus op de telefoon te kijken. Je kunt gewoon lekker bladeren. In de trein is het geblader van kranten een beter geluid dan het zicht op mensen die in hun digitale wereld niet meer op het idee komen de omgeving in zich op te nemen. Er is absoluut op de telefoon wat te beleven, maar in een magazine snel kunnen bladeren voor een indruk, daarvan gaat een telefoon het niet winnen.

Het eerste beeld van de huidige tijdgeest hebben we te pakken, de technologie die voor vele mensen op hol is geslagen en die zij niet (meer) ‘kunnen’ volgen. We zorgen – als vaststelling – slecht voor deze mensen. Niet alleen technologie brengt verandering met zich mee. Omgeving en samenleving veranderen sowieso voortdurend, zodat mens en organisatie móeten meebewegen. Die spanning is voor de mensen die niet wíllen veranderen – dat is geen uitzondering – teveel.

Met het gedrag van de niet-willers hebben we dan een tweede beeld van de tijdgeest te pakken: ‘mensen willen het beeld van de werkelijkheid omkeren oftewel willen niet geloven in verandering’. Je kent wel de uitspraak (ook door management hoor!): ‘Dit is al de zoveelste reorganisatie die ik meemaak, er verandert toch niets, dus ze doen maar. Het zal mijn tijd wel duren’. Ik kom straks, met nog twee beelden van de tijdgeest, op deze neofobie (= angst voor het nieuwe) nog terug.

De spanning tussen de onvermijdelijke technologie en het willen kunnen blijven genieten van een magazine of krant in de handen, maakt uitstekend duidelijk dat we er niet aan moeten willen een lijfelijke beleving bij het verwerken van informatie uit te bannen. Hoe goed is de verwerking van de te leren stof door met een pen te schrijven op school en ook het dikke pret hebben met een gezinsspel aan tafel.

In de lach schieten door verwondering over gedateerde tijdgeest

Met ons hele lijf onthouden we niet voor niets beter. Bladerend door de Kampioen van september schiet ik in de lach bij het artikel ‘100 jaar radio luisteren, lekker meezingen achter het stuur. Wij kunnen ons geen autorit meer zónder voorstellen’. Op 6 November 1919 was namelijk het begin van de radio-uitzending. Als ik de foto zie met iemand die een singletje in de auto-miniplatenspeler doet (niet handsfree dus) is mijn gevoel die van bijzonderheid. Verwondering over iets dat we niet normaal vinden, hoe leuk is dat!

De eerste keer kleurentelevisie kunnen kijken en cassettebandjes met zelf opgenomen muziek in je auto als een aanleiding om blij te kunnen zijn met iets nieuws! Natuurlijk was er een keerzijde. Want ja, het fun beleven aan een grammofoonplaat in de auto, met plaatjes wisselen – wat de aandacht van het verkeer afleidde – en een naald die bij een hobbel in de weg van de grammofoonplaat raakt, is nu een echt héél geestig idee als je dat vergelijkt met onze digitale luxe.

Goed, globaal gezegd zijn we in 50 jaar tijd geschoven van verwondering over technologie naar technologie gewoon vinden.

KLIK

Nog twee beelden van de tijdgeest

In 2016 schreef ik als auteur over beelden van de tijdgeest. Deze zijn van belang bij het werken in en aan een organisatie, voor het bewust zijn van hoe fundamenteel het begrijpen van de tijdgeest voor het bestaan is. Met de technologie is onze informatievoorziening immens toegenomen, waardoor we bij goed gebruik daarvan kunnen inzien in wat voor tijd we leven.

Dat mensen, bij het genoemde tweede beeld van de tijdgeest, niet aan de verandering wíllen, kan te maken hebben met het teweegbrengen van de stemmingen angst, nostalgie en melancholie. Deze emotionele weersverwachting (die ik al neofobie noemde) zorgt ervoor dat nieuwsgierigheid naar het werkelijke (tijds)beeld wordt gedoofd.

Naast de vernieuwingen en verandering die we meemaken zijn er als derde beeld heden te dage veel ‘impacts’ die onbetwistbaar een reactie opleveren en ons raken, zoals aanslagen, vloedgolven (een tsunami) en ontwrichtingen (verdrinkende vluchtelingen of plasticsoep). Te denken valt hier dus aan in beeld gezette journalistieke rapportages als beelden van onontkoombare veranderingen.

Een vierde beeld betreft bewegingen en benaderingswijzen in de maatschappij die zo zijn ‘ingesleten’ dat we vernieuwing enerzijds niet willen erkennen of anderzijds niet bij machte lijken er wat aan te veranderen. Denk bijvoorbeeld aan ‘meten is weten’ waar onze onderwijsboeken nog steeds bol van staan en naar een concert gaan dat ‘in is’ maar dat de nostalgie even lekker inwrijft en daarmee verandering uitstelt. Ik zal niet op tenen gaan staan met voorbeelden, maar geef je verbeelding de ruimte.

Nog even en …

Duidelijk is dat de tijdgeest historische dimensies heeft. Met de eerste autoradio’s in 1928, de eerste platenspeler voor in de auto in 1959, ANWB-verkeersberichten via de autoradio in 1964 en niet te vergeten ambachtelijke reclameposter is het met je gedachten en emoties alsof je een 20V-draad beetpakt. Met een transistor radio kon je mensen nog blij maken met de actuele voetbalstand van Ajax-Feijenoord, nu zou je verdwaasd worden aangekeken. We hoeven ons niet meer met de benen te verplaatsen om nieuws te brengen of PR-kaartjes niet meer als een welgestelde met de koets afgeven bij een andere welgestelde. Nog even en we doen boodschappen met een drone en zweeft informatie sneller dan ooit om ons heen.

Ik hoop op een vijfde beeld van de tijdgeest, namelijk het sámen bladeren in een (al of niet digitaal) magazine! …

Wil je de publicatie lezen die voortkwam uit deze column klik dan HIER!

Reageren? ... Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]

⊗——het einde ——⊗

◄ klik voor Publicatieschema columnisten

voorliggende column is tot nu toe gelezen door: 296 lezers

 

André Bruijn

André Bruijn

André Bruijn | Columnist periode 09-2019 tm 05-2023 | Bruijn Management & Ontwikkeling | Organisatieadviseur | Integriteitscoach | Auteur | Gitarist | (Levens)kunstliefhebber