‘Struikelstenen’ herinneren aan weggevoerde Joodse Maassluizers

© Marten Erikastad – Stolpersteine in Tromsø Norwegen 17.06. Familie Caplan

Burgemeester Koos Karssen onthult op vrijdag 31 oktober 2014 in de binnenstad van Maassluis vijf zogeheten Stolpersteine, oftewel ‘struikelstenen’. De Stolpersteine zijn een tastbare herinnering aan vijf Maassluizers van de Joodse families Coltof en Van Gelderen die in de oorlog door de nazi’s zijn vermoord.

De vijf stenen worden gelegd door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, de bedenker van dit Europese project. Ze komen te liggen pal voor de woningen waar de vijf Maassluizers woonden. Het gaat om de Markt 1, waar slager Jozeph van Gelderen leefde met zijn echtgenote Jetje van Gelderen-Hamburg en hun 20-jarige dochter Bertha (Beppie), en om de Noordvliet 69. Daar woonden fotograaf Abraham Coltof en zijn echtgenote Rosa Coltof-Kan.

De Maassluizers zijn op zondag 18 oktober 1942 gearresteerd. Een dag later zijn ze overgebracht naar de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam. Van daaruit zijn ze op donderdag 22 oktober 1942 naar Westerbork vervoerd. Lang zijn ze daar niet gebleven: al de volgende dag werden ze op transport gesteld naar Auschwitz. Meteen bij aankomst, op maandag 26 oktober, werden Jetje en Beppie van Gelderen en Abraham en Rosa Coltof vergast.

Jozeph van Gelderen is twee maanden later gestorven. Hij overleed niet in Auschwitz, zoals werd gedacht, maar in het werkkamp Königshütte. Dat blijkt uit onderzoek van Maassluizer Gertjan van de Velden die vorig jaar namens de Culturele Raad Maassluis aandacht vroeg voor het Stolpersteine-project. In het archief van het Rode Kruis ontdekte Van de Velden dat Van Gelderen tijdens het transport naar Auschwitz bij het plaatsje Cosel uit de trein moest stappen waar hij geselecteerd werd om voor de Duitsers te werken. Uiteindelijk is hij op dinsdag 29 december 1942 overleden; de officiële doodsoorzaak luidt ‘longontsteking’.

Zijn naam en die van de andere vier Joodse Maassluizers worden aangebracht op de vijf Stolpersteine. Het zijn steentjes van 10 bij 10 centimeter met een messing plaatje. Inmiddels liggen er in heel Europa zo’n 45.000 Stolpersteine. Het is de bedoeling dat voorbijgangers met hun hoofd en hart over de gedenksteentjes ‘struikelen’.

Meer informatie over de Maassluise Stolpersteine is te vinden op: facebook.com/stolpersteinemaassluis