Wie houdt toezicht op de financiering van de jeugdbescherming?

MAASSLUIS | Het dossier ‘Jeugdzorg” loopt al vanaf 2015 en de gemeente worstelt om het hoofd boven water te krijgen. Dat vraag een open geest en een luisterend oor van de gemeenteraad. Het probleem is dat we al twee raadstermijnen verder zijn en er binnenkort alweer een nieuwe termijn voor de deur staat in maart a.s.

Desiree van Dormalen is enerzijds ervaringsdeskundige vanuit het veld, anderzijds weet zijn veel van de juridische aspecten op dit terrein. Dit is wellicht hét moment om pas op de plaats te maken en onderstaande door te laten dringen, voordat er grote foute beslissingen worden genomen,

In november 2021 stelde Forum voor Maassluis een aantal artikel 51 vragen omdat de raadsfractie wil weten of er in Maassluis ouders waren die hun kinderen als gevolg van de toeslagaffaire uithuisgeplaatst zagen worden. De antwoorden op deze vragen zijn op 14 januari 2022 gepubliceerd:

[link: Beantwoording vragen FvM]

Deze antwoorden zijn ronduit teleurstellend te noemen. Kort gezegd wordt er nagenoeg niets geregistreerd en weet dus niemand waaraan belastinggeld bestemd voor jeugdbescherming wordt uitgegeven.

Het onderzoek van Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer waar in de beantwoording naar wordt verwezen is reeds achterhaald. Kinderrechtenorganisatie Defencse for Children maakte op 14 januari 2022 een onderzoek openbaar wat ronduit schokkend is. Uit dat onderzoek samengevat in het rapport Terug naar huis 14-01-2022 DFC rapport-terug-naar-huis.pdf  [link: Rapport – Terug naar huis (pdf / 127 BLz) ] blijkt dat:

  • De juiste zorg en ondersteuning voor kinderen en ouders uitblijft wanneer een uithuisplaatsing dreigt of daadwerkelijk plaatsvindt.
  • De GI (jeugdbescherming) hoewel deze verplichting volgt uit de jeugdwet en het kinderrechtenverdrag niet actief werkt aan terugplaatsing van het kind
  • kinderen tijdens de eerste fase van hun uithuisplaatsing vaak geen contact met hun ouders mogen hebben. Ze worden bewust onthecht van hun biologische ouders en dat is traumatisch voor kinderen
  • De fundamentele discussie over vragen als: wanneer is ouderschap goed genoeg wordt steeds uit de weg gegaan

De bottom-line van het rapport is dat de Nederlandse jeugdbescherming of wel de Gecertificeerde Instellingen (GI) niet alleen falen in het bieden van passende en tijdige zorg en ondersteuning aan kinderen en gezinnen waarbij een uithuisplaatsing dreigt of waarbij uithuisgeplaatst wordt, met alle gevolgen van dien. Maar ook weigeren om actief te werken aan terugplaatsing van kinderen bij hun biologische ouders Dit alles is in strijd met kinderrechten.

De uitzending van Argos-radio op 15 januari 2022, die u hier terug kunt luisteren, was nog schokkender dan het rapport van kinderrechtenorganisatie Defence For Children.

NPO1 Uitzending Argos

Argos deed journalistiek onderzoek naar uithuisplaatsingen in Nederland. Argos kwam tot de conclusie dat geen enkele Gecertificeerde Instelling dus ook Jeugdbescherming Regio Rotterdam (JBRR) registreert:

  • hoeveel uithuisgeplaatste kinderen er zijn
  • welke hulpverlening er voor en tijdens de uithuisplaatsing is ingezet en of deze effectief is geweest.

Argos ging met een aantal vooraanstaande deskundigen ook in op de schendingen van de kinderrechten bij uithuisplaatsingen en op de perverse prikkels die dit systeem in stand houden.

De marktwerking zit een snelle terugplaatsing van het kind in de weg. Het is thans zo georganiseerd dat een zorgaanbieder geen financiering krijgt voor een plaats die niet wordt bezet. Dit maakt dat de zorgaanbieder als er sprake is van terugplaatsing van een kind in een aantal gevallen eerder het belang van de zijn portemonnee dan het belang van het kind voorop zal stellen. Het is vanzelfsprekend dat het handelen van de zorgaanbieder niet alleen pervers is maar ook in strijd met het kinderrechtenverdrag.

De oplossing is simpel: als gemeente zorg je ervoor dat een zorgaanbieder een toereikend tarief krijgt voor zijn diensten waarbij het niet uitmaakt of de plek wel of niet bezet is.

Van de gemeente Maassluis verwacht ik dat zij JBRR die betaald worden met belastinggeld actief gaan aansturen. Aansturen wil zeggen dwingend optreden dat begint met het registreren van data.

Van de gemeenteraad verwacht ik dat zij toezien op het volgende:

  • JBRR registreert per direct alle jeugdbeschermingsmaatregelen;
  • JBRR voert alle aanbevelingen uit die in het rapport Terug naar huis worden genoemd;
  • JBRR dwingen om aan waarheidsvinding/feitenonderzoek te doen en artikel 3.3 jeugdwet juist uit te voeren.

In het kader van art. 2.4 jeugdwet lid 2 kunnen gemeenten meer dan dat zij denken. De gemeente moet dan wel handelen. Zo hebben gemeenten het recht om bij zittingen waar de kinderrechter de OTS uitspreekt aanwezig te zijn. De gemeente is namelijk belanghebbende en in die zin moet zij kunnen sturen op kwaliteit.

Stuur op uitspraken van de kinderrechter

Een ondertoezichtstelling is pas een feit nadat de kinderechter positief heeft beslist op het verzoek van de Raad van Kinderbescherming om het kind (de kinderen) onder toezicht te stellen. De wetgever heeft bedacht dat er binnen 5 dagen nadat de OTS is uitgesproken een gezinsvoogd moet zijn en binnen zes weken een plan van aanpak. Bij een verzoek tot uithuisplaatsing heeft de wetgever bepaald dat er direct parallel aan het verzoek een zgn terugkeerplan wordt toegevoegd.

  • Is bij de gemeente Maassluis bekend hoe vaak het de afgelopen jaren voor is gekomen dat de GI niet binnen de wettelijke termijn een jeugdbeschermer levert;
  • Is bij de gemeente Maassluis bekend hoe vaak het de afgelopen jaren is voorgekomen dat het plan van aanpak niet binnen de wettelijke termijn van 6 weken is aangeleverd;
  • Is bij de gemeente Maassluis bekend hoe vaak het de afgelopen jaren is voorgekomen dat er bij een verzoek tot Uithuisplaatsing niet ook meteen het terugkeerplan is gevoegd;
  • Is bij de gemeente Maassluis bekend hoe vaak het de afgelopen jaren is voorgekomen dat uitspraken van de kinderrechter die de GI niet welgevallig zijn door die zelfde GI niet worden uitgevoerd?

Klachten

Sinds jaar en dag hebben GI’s onafhankelijke klachtencommissies waar ouders hun klachten over de GI kunnen neerleggen. Het is echter even zo lang bekend dat bestuurders nadat een klacht door de klachtencommissie gegrond is verklaard en het advies is gegeven werkwijze aan te passen dit vrolijk naast zich neer leggen. Dus de cliënt krijgt gelijk maar er verandert niets. In het kader van art. 2.4 jeugdwet lid 2 zou de gemeente Maassluis in beeld moeten krijgen:

  • hoe vaak er door inwoners geklaagd is bij de GI;
  • hoe vaak de klachten door de onafhankelijke klachtencommissie gegrond zijn verklaard;
  • hoe vaak de GI daadwerkelijk opvolging heeft gegeven aan de adviezen van de onafhankelijke klachtencommissie.

Aanvullende oplossingen

  • Richt binnen de gemeente een eigen (en niet het AKJ) meldpunt in waar mensen met specifieke klachten over de GI, VT en RVDK terecht kunnen;
  • Zorg dat er mensen van gemeente aanwezig zijn bij de behandeling van het verzoekschrift OTS UHP;
  • Zorg dat de rechten van ouders en jongeren worden gewaarborgd; Maak bijvoorbeeld een pilot waarbij iedere jeugdige die in het gedwongen kader komt ongeacht het inkomen van ouders standaard een gespecialiseerd jeugdrecht advocaat krijgt;

Als burger van Maassluis en belastingbetaler verwacht ik dat belastinggelden effectief worden besteed en niet in een bodemloze put worden gesmeten . De gemeenteraad dient hier op toe te zien.

Desiree van Doremalen

Desiree van Doremalen

Desiree van Doremalen | Juridisch adviseur | Ouderplatform Rijnmond | vaste columnist op woensdag 1x per maand (01-2015 tm 04-2016)