MAASSLUIS | De schrijfwedstrijd in het kader van de Week van de Cultuur 2019 werd georganiseerd door de Bibliotheek MM en had als thema “Onverwachte ontmoeting”. Ank Schonenberg  behaalde de tweede prijs. De jury bestond uit Trudie Werner (Bibliotheek MM), Onno Huiberts (Boekhandel Keizerrijk) en Jelle Ravestein (Stadsdichter). Zij waren plezierig verrast over de kwaliteit van de inzendingen. Het was dan ook een lastige taak om een winnaar te kiezen. De verhalen waren heel verschillend. Het oordeel van de jury over de nummer twee:

“Aanvankelijk dachten wij  dat het een lesje geschiedenis zou worden, maar toen het verhaal eenmaal bij de kern kwam was de herkenbaarheid van het verhaal groot met nostalgische elementen. Beeldend geschreven en wij konden ons helemaal verplaatsen in de gebeurtenis.”

Onderstaand haar verhaal dat wij graag integraal plaatsen.

 

ONVERWACHTE ONTMOETINGEN

 

In de Schakel las ik onlangs dat in het Westlands Museum een tentoonstelling over Buitenplaatsen in de Gouden Eeuw te bezichtigen viel. In  die tijd stonden er in het gebied ten zuiden van ’s-Gravenhage en Delft meer dan honderd! Dat sprak me aan en niet veel later ging ik met een vriendin op pad om dit fenomeen te ontdekken. Ik was weleens langs het Westlands Museum gekomen maar er nog nooit binnen geweest. Het bleek gevestigd in een oude boerderij waar, mede door de inzet van veel vrijwilligers, een goed beeld verschaft wordt van de ontwikkeling van het Westland vanaf heel vroeger tot nu.

De geschiedenis van het Westland omvat o.a. een bloeiperiode, waarin de rijke burgerij in de zomer liever de stinkende stad verliet en de frisse buitenlucht opzocht. Het Westland bleek niet alleen geliefd vanwege de frisse lucht, ook z’n strategische ligging was van belang. (Immers de Nieuwe Waterweg is pas van veel later tijd.) Dat hadden stadhouder Frederik Hendrik en z’n vrouw Amalia van Solms al begrepen. Die lieten ca. 1625 in Honselersdijk een prachtig jachtslot bouwen, dat in de loop der jaren steeds verder uitgebreid en verfraaid werd. In de volksmond heette hun slot al gauw Klein Versailles, verwijzend naar het weelderige paleis van de Franse koning  Lodewijk XIII.  Frederik Hendrik en z’n vrouw hielden er grootse feesten. Maar ook de burgerij liet zien hoe gefortuneerd ze was. De tentoonstelling bevat tekeningen van kapitale buitenhuizen, waarbij noch op het huis noch op de enorme tuin werd beknibbeld.

 

Achter het museum ligt een heemtuin, met veel liefde bijgehouden door vrijwilligers. Het gaf me een beetje een ‘schooltuintjes-idee’. Keurige plantenbedden met hedendaagse en al lang vergeten groentes, bloemen en kruiden. In het midden van de tuin loopt een watertje met een kleine waterval, die stromend gehouden wordt door een windmolentje, dat ouderwets knerpend zijn werk doet. Ook een ‘gemak’ ontbreekt niet, onder de deur daarvan zijn nog net een paar werkmansschoenen zichtbaar!

Verder staat er een schuur voor het gereedschap. Maar toen ik de schuurdeur  wat verder open duwde en m’n ogen gewend raakten aan het schemerige licht, kreeg ik een schok.  Daar en op dat moment vielen er 65 jaar weg en was ik weer terug in Harderwijk. De stad waar ik als stadsmeisje -samen met het hele gezin-  in vakanties vaak  bij mijn grootouders logeerde. Tegenover hun huisje (het is nu verbouwd tot bejaardenwoning!) stond de boerderij van de broers Jan en Johan van S. Het was geen grote boerderij maar wel een complete. Een bezoek aan de boerderij was ons kinderen min of meer verboden maar voor mij was het het ultieme avontuur toch het pad naar de deeldeur op te lopen en te proberen daar naar binnen te kijken. Als de deur half dicht was, kon je maar weinig zien. Wel was duidelijk te horen dat daar binnen koeien stonden. Had je echter geluk dan stond de deur wijd open. Een enkele keer als Mieke (de zus die de huishouding deed van Jan en Johan) daar toevallig bezig was, vroeg ze me verder te komen. Binnen waar het warm was en waar je ogen eerst moesten wennen aan het donker. De kleine, vuile stalraampjes lieten maar weinig licht door. En dan die speciale geur, die vergeet ik nooit meer. Een doordringende zware lucht, die overal introk ondanks het openstaan van de deur.  Waren je ogen eenmaal wat gewend dan zag je een hele rij koeienachterkanten met zwaaiende staarten, waar dikke zwarte vliegen met blauwige vleugels luid brommend omheen cirkelden. Je hoorde het gesmek van kauwende koeien, hun gestommel en af en toe het gehinnik van het paard  in de stal achter de boerderij.

In een hoek van de stal werd het gereedschap opgeborgen. Daar stonden dezelfde zaken als in de museumschuur. Vooral de grote kruiwagen zonder zijkanten vond ik als kind interessant. En precies zo’n oud exemplaar met lange gebogen handvatten stond daar weer voor me. Ik herkende het allemaal:  de zinken emmers, schoppen, bezems, blikken met van alles en nog wat, kluwen touw, het oliekannetje, klompen en een kapotte bijenkorf. Ik hoorde Mieke weer vragen of ik een koekje wilde. Aan het tafeltje op de deel dronk ze vaak koffie met haar broers en de koektrommel bleef staan. De koning te rijk met m’n koekje ging ik dan weer terug naar oma om het op de hoge stoep op te eten.

Als je daar zat, was het een feest als ze met het paard naar het bouwland gingen, dat een eind buiten de stad lag. Vol aandacht volgde ik alle handelingen om het paard voor de kar te spannen. Was dat gebeurd dan  liep hij traag met knikkend hoofd en klotsende hoeven naar je toe om pas op het laatste moment af te buigen en de weg op te draaien. Hij kwam dan wel heel dichtbij en daarom ging ik tijdig naar binnen om hem veilig door het raam te zien passeren.  Hadden ze de bocht genomen dan sprongen de boeren op de kar en verdween het span ratelend uit zicht.

 

De stem van m’n vriendin bracht me terug naar de werkelijkheid.  “Zullen we nu een kop koffie gaan drinken, daar ben ik intussen wel aan toe.”  Ze had helemaal gelijk. De koffie smaakte heerlijk


Ank Schonenberg

Redactie Kunst&Cultuur

Redactie Kunst&Cultuur

Cultuurredactie | Publiceert cultuur gerelateerde onderwerpen, zoals literatuur, optredens, voorstellingen, exposities en culturele evenementen.

3 Reacties

  1. Irma Moekestorm
    6 juli 2019 at 00:02

    Heel mooi!

  2. Anita
    5 juli 2019 at 20:56

    Top, Ank!
    Soepel te lezen, originele woordkeus, goede (spannings)opbouw, een plot.

  3. Carla Brouwer
    5 juli 2019 at 15:47

    Goed verhaal Ank!