O P I N I E
Een opiniestuk is een artikel waarin voornamelijk de mening van de auteur over een bepaald onderwerp weergegeven wordt. Met een goed geschreven opiniestuk stuurt de auteur de lezer in een bepaalde denkrichting. De rubriek opinie biedt op uitnodiging van de redactie ruimte aan inwoners die een duidelijke visie, een afgewogen mening of diepgaand idee helder kunnen uitdragen.
Wat op lokaal niveau niet meer dan een rimpel lijkt, kan op landelijk niveau wel tot een aardverschuiving leiden. Hoe groot is de kans dan een toevallige ontmoeting leidt tot grote verschuivingen in het landelijke politieke landschap in Nederland? Het is een interessante vraag, maar gegeven de complexiteit en de weerbarstige realiteit om ons heen wel een zeer lastig te beantwoorden vraag.
Het is één van de thema’s waarmee ik mij van tijd tot tijd bezig houdt. Ik doe dat vanuit een beschouwende positie, want ik heb zelf geen ambities op dat terrein.
Een eeuw geleden was er sprake van geringe diversiteit in het politieke landschap. Dat blijkt uit het onderstaande overzicht van het politieke landschap in Nederland sinds 1900, ingedeeld naar periode en ideologie.
1900-1945: Verzuiling en Stabiliteit
Christelijk (confessioneel): ARP, CHU, RKSP
Socialistisch: SDAP
Liberaal: Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB), Liberale Staatspartij
Nationalistisch/rechts-radicaal: NSB (1931-1945)
Kenmerk: Sterke verzuiling, partijen gebaseerd op geloofsovertuiging of klasse.
1945-1970: Wederopbouw en Ontzuiling
Christelijk: KVP, ARP, CHU
Sociaal-democratisch: PvdA (opvolger SDAP)
Liberaal: VVD (opgericht 1948)
Communistisch: CPN
Progressief-links: D66 (opgericht 1966)
Radicaal-links: PSP, PPR
Rechts-nationalistisch: Boerenpartij
Kenmerk: Langdurige dominantie van christelijke partijen, opkomst van progressief-links en afnemende verzuiling.
1970-2000: Polarisatie, Ontzuiling en Partijenversplintering
Christelijk: CDA (fusie KVP, ARP, CHU in 1980)
Sociaal-democratisch: PvdA
Liberaal: VVD, D66
Groen/progressief: GroenLinks (fusie PSP, PPR, CPN en EVP in 1989)
Rechts-populistisch: CD (Centrumdemocraten)
Conservatief-rechts: SGP
Kenmerk: Ontzuiling, groei van progressieve en liberale stromingen, eerste rechts-populistische partijen.
2000-2020: Populisme en Politieke Fragmentatie
Christelijk: CDA, ChristenUnie, SGP
Sociaal-democratisch: PvdA, SP
Liberaal: VVD, D66
Groen/progressief: GroenLinks, PvdD
Rechts-populistisch: LPF (2002-2006), PVV (opgericht 2006), FvD (opgericht 2016)
Nationalistisch/conservatief: JA21, BBB
Kenmerk: Sterke opkomst van rechts-populisme, fragmentatie door meer partijen en issue-partijen (bv. PvdD, BBB).
2020-heden: Versnippering en Nieuwe Allianties
Christelijk: CDA, ChristenUnie, SGP
Sociaal-democratisch: PvdA-GroenLinks
Liberaal: VVD, D66
Groen/progressief: GroenLinks-PvdA, PvdD
Rechts-populistisch: PVV, FvD, JA21, BBB
Links-radicaal: SP, BIJ1
Conservatief-nationalistisch: BVNL, NSC
Kenmerk: Toename van versnippering, grotere rol van BBB en NSC, opkomst van brede linkse samenwerking (PvdA-GroenLinks), sterkere focus op identiteitspolitiek en polarisatie.
Uit dit overzicht blijkt hoe de politieke verhoudingen in Nederland verschoven zijn van verzuiling naar ontzuiling, polarisatie en uiteindelijk sterke fragmentatie met nieuwe bewegingen op links en rechts.
Toevallige onmoetingen met impact
De kans dat een toevallige ontmoeting leidt tot grote verschuivingen in het landelijke politieke landschap in Nederland is klein, maar niet uitgesloten. In de meeste gevallen zijn politieke verschuivingen het resultaat van langdurige processen, zoals veranderende maatschappelijke opvattingen, economische ontwikkelingen, of strategische samenwerkingen tussen partijen. Toch kunnen sommige ontmoetingen fungeren als katalysator voor zulke veranderingen.
We zien toch wel voorbeelden van impactvolle ontmoetingen in de recente geschiedenis van ons land:
- Nieuwe partijvorming of samenwerking
- Een toevallige ontmoeting tussen kritische leden van bestaande partijen kan leiden tot het oprichten van een nieuwe beweging. Denk aan Thierry Baudet, die Forum voor Democratie begon na onvrede binnen de gevestigde rechtse partijen.
- De fusie van GroenLinks en PvdA, deels gestimuleerd door ontmoetingen tussen prominente leden, verandert de politieke dynamiek op links.
- Een onverwachte coalitieonderhandeling
- Tijdens informele ontmoetingen in de wandelgangen of politieke bijeenkomsten kunnen verrassende coalities ontstaan. Bijvoorbeeld, de samenwerking tussen D66 en VVD in Rutte II was niet vanzelfsprekend, maar werd mede mogelijk door strategische gesprekken.
- Persoonlijke ontmoeting met een charismatisch figuur
- Soms kan een invloedrijke ontmoeting een politicus inspireren tot een nieuwe koers. Denk aan hoe Pim Fortuyn door discussies met andere intellectuelen en journalisten zijn rechtse populistische boodschap aanscherpte, wat uiteindelijk de Nederlandse politiek opschudde.
- Een cruciale ontmoeting in de media of een debat
- Soms kan een politiek debat of een interview tussen rivaliserende politici zo impactvol zijn dat het de publieke opinie kantelt. Een voorbeeld is de beruchte botsing tussen Mark Rutte en Geert Wilders in tv-debatten, die stemverschuivingen teweegbracht.
- Internationale ontmoetingen met invloed op de Nederlandse politiek
- Ontmoetingen tussen Nederlandse politici en buitenlandse leiders kunnen ook impact hebben. Denk aan hoe gesprekken tussen Nigel Farage en Thierry Baudet de euro sceptische beweging in Nederland versterkten.
Conclusies
Hoewel een toevallige ontmoeting op zichzelf zelden direct een politieke aardverschuiving veroorzaakt, kan deze wel het startpunt zijn van processen die uiteindelijk het politieke landschap veranderen.
De grote mate van individualisering in onze tijd zorgt ervoor dat er sneller op thema een afsplitsing optreedt, wat optisch voor diversiteit lijkt te zorgen, maar in feite de politiek dwingt langdurig te onderhandelen om samenwerkingsverbanden tot stand te brengen met veel partijen teneinde haalbare coalities te kunnen aangaan.
We hebben weinig geleerd van de geschiedenis. Door de eeuwen heen ontstonden pas grote wijzigingen als krachten gebundeld werden tot een geheel met een gezamenlijk koers. Er is een parallel te trekken met de kerkelijke historie in ons landje. Door ogenschijnlijk principiële geschilpunten ontstond een zeer divers (feitelijk versnipperd) landschap van kerkgenootschappen. Met de vorming van de PKN is er nu een tegengestelde beweging op gang gekomen: behoud van kritische massa door samengaan.
Als dat laatste doordringt tot de politiek kan er een kracht ontstaan die als een katalysator werkt voor veranderingen. Tot die tijd ploeteren we voort.
Art Chabot, part time redacteur bij maassluis.nu
Columnisten schrijven eigen visie op persoonlijke titel.
- De aard van de journalistieke vorm van columns is dat deze informatief, leerzaam. onderhoudend maar ook kritisch, humoristisch (parodie, ironisch, sarcastisch, satirisch) en prikkelend kunnen zijn binnen een maatschappelijke context.
- Waar de columnist dat zelf nodig acht, kunnen links in de tekst staan die naar achtergrondinformatie doorverwijzen
- Wat voor de één een leuke of rake column is, is voor een ander onzin, een belediging of niet acceptabel. Youp van ’t Hek die met alles en iedereen de vloer aanveegt in zijn columns in het NRC wordt niet door iedereen gewaardeerd. Hetzelfde geldt voor Theo Holman in Het Parool en diverse andere columnisten.
- Aan columnisten wordt door de Nederlandse rechter een grote mate van vrijheid toegekend in hun columns. Deze vrijheid kan zich ook uitstrekken tot teksten die, als ze buiten een column geschreven zouden zijn, als kwetsend of beledigend gekenmerkt worden.
© wikipedia
Reageren? … Blader naar beneden plaats jouw reactie direct onder artikel [binnen 30 dagen na publicatiedatum]
⊗——het einde ——⊗
voorliggende column is tot nu toe gelezen door: 151 lezers
Related Posts:
Houd u svp aan Onze omgangsvormen
Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Degene zonder 'voornaam + achternaam' worden geweigerd.
Geen Reactie