Richtlijn voor onderzoeksartikel
Het is jouw eerste taak als redacteur om de materie waarover een artikel gaat te begrijpen. De tweede taak die je hebt, is ervoor te zorgen dat je voldoende materiaal verzamelt voor een voldragen artikel. Afhankelijk van het onderwerp kan een artikelreeks nodig zijn.
Algemene eisen
- kies goede omvang; de omvang mag geen struikelblok zijn voor de lezer
- schrijf compacte zinnen in correct Nederlands
- gebruik correct en begrijpelijk taalgebruik standaard
- wees objectief – onderzoek beide / alle kanten van een onderwerp
- onderbouw met feiten, vermeld expliciet de niet-feiten
- verklaar specifiek (vak)termen
- Geef fotomateriaal (vrij van copyright) ter ondersteuning
- Pas bij lokale geschillen waar mogelijk ‘hoor en wederhoor’ toe
- vermeld onderzoeksbronnen waaruit wordt geput
- Citaten moeten mét notatie van de zegspersoon
Betrouwbaarheid van informatie
Onderstaande buttons brengen je bij actuele lijsten:
Valse nieuwssites satire websites Fake nieuwssites UvL – FactcheckersZie je een bericht op social media? Bijvoorbeeld op Facebook, Twitter of Instagram? Bedenk dat dit plekken zijn waar iedereen zelf nieuws kan maken en delen. En geen professioneel journalist hoeft te zijn. Wees dus kritisch op wat anderen delen en wat jij deelt. Kijk wie het bericht als eerste online zette. Mensen die nepnieuws willen verspreiden, doen dat vaak met nepaccounts. Check daarom altijd of het account echt is. De officiële profielen van beroemde personen, journalisten en mediabedrijven hebben vaak een blauw vinkje naast hun naam staan. Dat betekent dat zij het profiel zelf hebben gemaakt. Je kunt erop vertrouwen dat het profiel echt is. Nepnieuwsmakers laten hun bericht zoveel mogelijk op echt nieuws lijken. Let daarom goed op van welke website het bericht komt. En of dit een betrouwbare nieuwsbron is. Wil je weten of een website betrouwbaar is? Bestaat de afzender echt? Kijk dan op pagina’s waar je ‘disclaimer’ of ‘over ons’ ziet staan. Daarin kun je ook zien wie de schrijver van een stuk is. Bij nepnieuws is vaak niet duidelijk wie het geschreven heeft. In veel nepberichten staat ook waar het nieuws op is gebaseerd. Bijvoorbeeld een onderzoek of een ooggetuige. Soms zijn deze bronnen verzonnen. Check daarom altijd de originele bron. Gebruik een zoekmachine om die te vinden. En bekijk dan of de informatie inderdaad klopt. Is het moeilijk om te zien of een bericht klopt? Kijk dan op speciale websites die de feitjes uit het nieuws onderzoeken, bijvoorbeeld de factcheckers van Nieuwscheckers.nl. Ook sommige kranten en tv-zenders hebben zo’n rubriek. Zie je een nieuwsbericht alleen maar op social media? En niet bijvoorbeeld ook in (online) kranten of in een tv-journaal? Dan kun je jezelf afvragen of het bericht wel echt is. Misschien is het alleen even heel populair op social media. Kijk of je het bericht ook in andere media terugvindt. Nieuws verschijnt in Nederland op heel veel verschillende websites, in (online) kranten en (televisie)programma’s. Zoek hetzelfde bericht eens ergens anders op. En bekijk dan of er hetzelfde staat. Nepnieuws kan ook waarheden bevatten. Dat maakt het moeilijk te achterhalen of het om een echt bericht gaat of nepnieuws is. Hoe meer waarheid in een bericht zit, hoe overtuigender het lijkt. Heb je twijfels over een bericht? Probeer dan te achterhalen hoeveel waar is. Weet je zeker dat een gedeelte van het bericht klopt? Check dan ook de rest van het bericht. Gaat het om een onderzoek? Controleer dan wie het onderzoek gedaan heeft en hoe. Als er weinig mensen aan een onderzoek meedoen, is de kans klein dat hun meningen voor heel Nederland gelden. Een foto liegt niet? Soms wel! Met speciale computerprogramma’s kunnen mensen foto’s makkelijk bewerken. En soms zelfs nepvideo’s maken die je niet van echt kunt onderscheiden. Kijk daarom kritisch naar de beelden die je ziet. Kijk ook of je dezelfde foto ergens anders op het internet terugziet. Bijvoorbeeld door de foto bij een zoekprogramma te uploaden. En misschien hoort de foto eigenlijk bij een nieuwsbericht met een heel ander verhaal. Nepnieuwsmakers hebben technieken om te zorgen dat je hun verhaal sneller gelooft. Vraag je bijvoorbeeld af: Speelt de maker van dit nieuws in op mijn emoties? Bijvoorbeeld met heftige uitspraken en beelden? Of laat de schrijver expres informatie weg? Of citeert hij zogenaamd iemand die ergens verstand van heeft? BRON: RijksoverheidChecklist ‘Is die informatie echt?’
Check waar het bericht vandaan komt
Accounts checken
Websites checken
Check welke bron is gebruikt
Factcheckers op het internet
Check of je het bericht ergens anders ziet
Check het bericht helemaal
Check waar de foto’s en video’s vandaan komen
Check welke techniek is gebruikt
Interview voorbereiden en structureren
interviewtechnieken professioneel interviewAlgemene taal- en schrijftips
Deze tips vormen de basis voor een correcte, leesbare tekst
zie deze pagina schrijftips
Vaststellen waarde van informatie
BRON: Klik weg van de site en bekijk de site qua missie en contactgegevens
AUTEUR: Is deze geloofwaardig? Is het een natuurlijk persoon?
LEES VERDER: Een sensatiekop kan geschreven zijn voor veel clicks. Wat is dan het hele verhaal?
DATUM: Is ouder nieuws relevant voor actuele gebeurtenissen?
VOOROORDEEL: Denk na of jouw eigen overtuiging invloed heeft op je oordeel.
BRON REFERENTIE: Klik op de links en bepaal of die het gelezen bronartikel ondersteunt.
GRAP: Als het bizar is, kan het satire zijn. Onderzoek website en auteur.
EXPERTS: Doe navraag bij een bibliothecaris of een fact-checking website
Vragen die je helpen
Om jezelf (…) te bevragen of te stellen aan bronnen / geïnterviewden
deze pagina is tot nu toe gelezen door: 324 lezers