Column(478): Framing, censuur en andere illusies

Jij vertelt niet alles aan je partner, jouw ouders, jouw BBF. Daar is geen beginnen aan. Ook houd jij soms bewust informatie weg bij hen. Of je vertelt een verhaal vanuit een persoonlijke invalshoek die jou het best uitkomt.

Het kan zijn dat het jou beter uitkomt dat die anderen het op jouw manier verteld te weten komen. Soms is dat omdat het jou beter laat uitkomen of om een ander er minder goed uit te laten komen omdat dat laatste weer in jouw voordeel is. Dan vertel jij ook nog wel eens dingen om afkeuring over een derde te scoren. Kortom: afhankelijk van jouw behoefte kleur jij de plaatjes van jouw verhaal, bewust of onbewust.

Eén troost: iedereen doet het.

Zelfs als men spreekt van een boodschap die objectief moet worden verteld. Dat lukt niet, omdat er altijd details achterwege blijven die niet al jouw toehoorders of lezers kennen. Zij zitten dan met vraagtekens als ze echt opletten. Die antwoorden gaf jij niet in jouw verhaal omdat het alleen maar verder zou oprekken tot in het oneindige. Dus wat doe jij? Je bepaalt wat jij een goed kader vindt voor jouw verhaal.

Nu vertaalt ‘kader’ zich in het Engels naar ‘frame’ en zo ontdek jij dat je ‘framing’ toepast. Snappen de meeste toehoorders het wél helemaal, dacht jij? Dat kun je nooit vaststellen, want je weet niet in welke mate hun referentiekader afwijkt van die van jou…

Als je een verhaal niet vertelt, achtergrond er niet bij meegeeft of de vitale onderdelen weglaat dan censureer jij… in de oren of ogen van anderen die meer weten over dat verhaal. En dan heb je weer een oneindige discussie daarover.

Meesters in framing en self censoring vind je in de politiek. De een heeft geen actieve herinnering aan een onderwerp, de ander heeft het memo nooit gelezen. Ook horen we nog al eens: dat neem ik mee, ik kom erop terug. Bij dat laatste is meestal op dat latere moment de scherpte van het oorspronkelijke spel eraf en komt een politicus ermee weg. En deze blijft daarom in het zadel.

Hoe je het ook wendt of keert: het is bijna ondoenlijk om te weten of iemand je een verhaal 100% heeft verteld. Gelukkig is niet elk verhaal van vitaal belang, maar als je echt oplet, zul jij merken dat je bij elk verhaal met vragen blijft zitten. Als verantwoordelijken aan de top het laten gebeuren, dan moet je extra opletten, want dan is er vaak een verborgen agenda die meespeelt.

Ik zou er geen slapeloze nachten voor over hebben, maar jij misschien wel. Mijn advies: niet doen. Morgen is er weer een dag. Veelal kun je terugkomen voor nadere uitleg of een ‘double check”. Tenzij het voor jou levensbedreigend is. In dat geval ga je het beste direct vol in de aanval totdat jij alle antwoorden hebt.