Column(571): De kracht van betrokkenheid – wat reacties ons écht vertellen

Wie wel eens een blik werpt op de reacties onder onze nieuwsberichten op de website of onder (foto) posts op de facebook pagina van onze lokale nieuwssite, ziet het meteen: meningen vliegen alle kanten op. Soms instemmend, soms kritisch, soms ronduit fel. Bij een foto van een kapotte verkeerspaal volgt een debat over verkeersveiligheid, verantwoordelijkheid en gemeentebeleid. Bij een bericht over een buurtfeest ontstaat een discussie over geluidsoverlast en saamhorigheid. En bij een incident met politie-inzet is de toon vaak nog scherper. Je zou kunnen denken dat dit tekenend is voor verdeeldheid. Maar wie beter kijkt, ziet vooral iets moois: betrokkenheid.

In een tijd waarin we overspoeld worden met nieuws uit alle hoeken van de wereld, is het opvallend dat juist lokaal nieuws zulke levendige reacties uitlokt. Het gaat om onze straat, onze buren, onze leefomgeving. We voelen ons aangesproken. Niet als anonieme consument, maar als medebewoner, als deelnemer aan onze gemeenschap. Dat is waardevol. Want betrokkenheid is de eerste stap naar verbinding en verandering.

Waarom reageren mensen?

Om te begrijpen wat al die reacties betekenen, is het goed om ons te verplaatsen in de gedachtewereld van de lezer. De meeste mensen reageren niet om te stoken of te sarren, maar omdat ze zich ergens zorgen over maken, iets onrechtvaardig vinden of zich ergens in herkennen. Een boze reactie komt vaak voort uit frustratie: een gevoel van niet gehoord worden, of van herhaaldelijke teleurstelling. Een cynische opmerking kan een uiting zijn van machteloosheid. Maar ook vrolijke, bemoedigende reacties hebben een functie: ze laten zien dat mensen zich verbonden voelen, trots zijn op hun wijk of dankbaar zijn voor vrijwilligers en hulpdiensten.

Wat opvalt, is dat vrijwel elke reactie, positief of negatief, voortkomt uit betrokkenheid. Mensen geven om wat er gebeurt. Ze nemen de moeite om hun mening te geven, soms zelfs om 23:00 uur ’s avonds, na een lange werkdag. Ze zijn geen onverschillige voorbijgangers, maar actieve deelnemers in het publieke debat. En ja, de vorm is niet altijd even fraai – sociale media nodigen nu eenmaal uit tot ongenuanceerde reacties – maar de onderliggende motivatie is vaak oprecht.

De rol van de nieuwssite

Onze lokale nieuwssite speelt hierin een sleutelrol. Wij zijn de brug tussen feiten en gevoel, tussen verslag en gesprek. Er gaat wel eens iets mis, wat aantoont dat ook wij maar gewone mensen zijn. Toch streven wij ernaar nieuwswaardige zaken zorgvuldig te brengen, met oog voor nuance én relevantie. Daarmee bieden wij al jaren een podium voor dialoog. En dat is precies wat een gemeenschap nodig heeft: ruimte om gehoord te worden, om van mening te verschillen, en toch samen te leven.

Zoals een buitenstaander onlangs tegen mij zei: “Het is bewonderenswaardig hoe jullie openstaan voor reacties, ook als die kritisch zijn. Dat vergt lef en vertrouwen in de kracht van het publiek. Het maakt duidelijk dat jullie nieuws niet als eindpunt zien, maar als startpunt van gesprek. En dat is een moderne, constructieve manier van journalistiek bedrijven!”

Een mooier compliment kun je ons niet geven.

Van mening naar invloed

Toch is er ook een valkuil. Want wie alleen maar reageert onder een post, zonder verder iets te doen, kan het gevoel krijgen dat zijn mening geen verschil maakt. Alsof je roept in de wind. Dat kan ontmoedigen, of leiden tot nog fellere reacties. Daarom is het belangrijk dat ook lezers hun betrokkenheid omzetten in iets dat werkelijk impact heeft.

Mijn advies aan de betrokken lezer is dan ook: gebruik je mening als vertrekpunt, niet als eindpunt. Wil je dat er iets verandert in je buurt? Dien een burgerinitiatief in. Wil je dat het nieuws anders wordt gebracht? Geef dat opbouwend aan bij de redactie. Zie je onrecht of problemen? Meld het bij de juiste instanties. En bovenal: wees bereid om ook naar andere meningen te luisteren. Want pas als we elkaar proberen te begrijpen, ontstaat echte vooruitgang.

De gulden middenweg

Dat betekent niet dat we het altijd eens moeten zijn. Integendeel: verschil van mening is gezond en nodig. Maar als we elkaars drijfveren erkennen – of het nu gaat om veiligheid, leefbaarheid, rechtvaardigheid of saamhorigheid – dan verandert de toon. Dan wordt een discussie geen woordenstrijd, maar een uitwisseling van perspectieven. Dan groeit er wederzijds respect, ook bij verschil van inzicht.

De diversiteit aan reacties onder onze lokale nieuwsberichten is dus geen teken van verdeeldheid, maar van een levendige, betrokken gemeenschap. We zijn geen toeschouwers, maar medespelers. En dat is precies wat een buurt, een dorp of een stad sterker maakt.

Dus blijf vooral reageren. Blijf je mening geven. Maar zie het als het begin van iets groters. Want jouw stem telt – zeker als je haar gebruikt om samen te bouwen aan een gemeenschap waar iedereen zich thuis kan voelen.

Columnisten schrijven eigen visie op persoonlijke titel.

Klik voor de definitie van een column

  Een column is géén nieuwsartikel. Wat is het wel? Onderstaande maakt duidelijk dat je een column moet begrijpen door niet alleen de woorden tot je te nemen, maar door te bedenken welke  boodschap de columnist – mogelijk tussen de regels door –  aan de lezers geeft. Begrijp je de boodschap? Zie je wat de schrijver bedoelt? Daar kan ieder individu wat van vinden. Als het een eigen pijnplek is, kan de lezer de aanvechting hebben om helemaal erin mee te gaan of er volledig tegenin te gaan. Het is goed dat je als lezer weet wat (de waarde en betekenis van) een column is.

• De aard van de journalistieke vorm van columns is dat deze informatief, leerzaam. onderhoudend maar ook kritisch, humoristisch (parodie, ironisch, sarcastisch, satirisch) en prikkelend kunnen zijn binnen een maatschappelijke context.
• Waar de columnist dat zelf nodig acht, kunnen links in de tekst staan die naar achtergrondinformatie doorverwijzen
• Wat voor de één een leuke of rake column is, is voor een ander onzin, een belediging of niet acceptabel. Youp van ’t Hek die met alles en iedereen de vloer aanveegt in zijn columns in het NRC wordt niet door iedereen gewaardeerd. Hetzelfde geldt voor Theo Holman in Het Parool en diverse andere columnisten.
• Aan columnisten wordt door de Nederlandse rechter een grote mate van vrijheid toegekend in hun columns. Deze vrijheid kan zich ook uitstrekken tot teksten die, als ze buiten een column geschreven zouden zijn, als kwetsend of beledigend gekenmerkt worden.

Zie ook bijgaande definitie van wikipedia:  

© wikipedia