MAASSLUIS | Een onderzoek van de NOS in samenwerking met de regionale omroepen heeft duidelijk gemaakt dat gemeenten in toenemende mate gebruik maken van slimme algoritmen en risicoprofilering. Zeker 25 gemeenten zetten voorspellende systemen en algoritmes in om bijvoorbeeld bijstandsfraude op te sporen, te voorspellen waar mogelijk ondermijnende criminaliteit plaatsvindt en om burgers met schulden op tijd te kunnen helpen. De ervaringen met de kindertoeslagaffaire maken duidelijk welke risico’s er zijn als risicoprofilering met behulp van algoritmen wordt ‘losgelaten’ op burgers.

Wat is een algoritme?
Een algoritme is een berekening, een reeks instructies met een uitkomst die door een computer snel wordt bepaald. Zulke instructies kunnen simpel zijn: als iemand 10 kilometer te hard rijdt, dan krijgt hij een boete van een bepaald bedrag. Maar ze kunnen ook ingewikkelder zijn en honderden feiten meewegen, om zo bijvoorbeeld voorspellingen te doen of schattingen te maken. Computers kunnen ingewikkelde patronen veel beter herkennen dan mensen.

‘Gemeenten zijn bij wet verplicht om te verantwoorden waarom ze een besluit hebben genomen, ook als dit gebeurt met de hulp van technologieën. Daarbij heeft het geen zin om de broncode te laten zien, het gaat erom dat ze in heldere taal inzichtelijk maken waarom keuzes zijn gemaakt. Inwoners moeten dus toegang hebben tot begrijpelijke en actuele informatie over hoe algoritmes invloed hebben op hun leven en op de besluiten van gemeenten.’

Is de gemeente zich bewust van de ethische aspecten en worden deze meegewogen in de keuze van de softwareleverancier?

bron: VNG

De fractie van VSP Maassluis maakt zich zorgen over dergelijke risico’s voor individuele inwoners bij het toepassen van risicoprofilering op lokaal niveau, met name als het gaat om inwoners met een bijstandsuitkering. Bij een aantal van de onderzochte gemeenten worden inwoners en gebieden ingedeeld op profielen om de kans dat ze fraude plegen, te bepalen.

Naar aanleiding hiervan heeft de fractie van VSP Maassluis de volgende vragen aan het college van B&W conform artikel 51 van het Reglement van Orde.

1. Kan het college aangeven bij welke beleidsonderdelen in Maassluis gebruikt wordt gemaakt van algoritmen en risicoprofilering.
2. Kan het college nader aangeven in hoeverre die effect kunnen hebben op individuele inwoners?
3. Deelt het college de mening van VSP Maassluis dat te allen tijde moet worden voorkomen dat inwoners nadelige invloed ondervinden van het gebruiken van algoritmen en risicoprofilering?
4. Is het college het met de fractie van VSP Maassluis eens dat dergelijke methoden nooit mogen worden gebruikt om kansen op bijstandsfraude te bepalen en is het college bereid te garanderen dat deze middelen ook niet voor dit doel zullen worden ingezet?