Als life coach krijg ik de meest wonderlijke verhalen voorgeschoteld. Van mensen die hun hond meer vertrouwen dan hun echtgenoot, tot vrouwen die hun innerlijke godin kwijt zijn geraakt tussen de wasmand en het Excel-bestand. Maar laatst had ik een cliënte, laten we haar even ‘Lena’ noemen, die met een verhaal kwam dat me – ik overdrijf niet – even achteruit deed deinzen.
“Cobi,” zei ze, terwijl ze haar jas nog niet eens had uitgedaan, “ik denk dat mijn vriend ADHD heeft.”
“Ah,” zei ik, “denk je dat, of weet je dat?”
Ze zuchtte diep. “Nou, volgens mij weet ik het wel zeker. Maar hijzelf zegt van niet. Hij vindt dat ik overdrijf. En trouwens, zegt hij, ik ben degene met controleproblemen.”
Ik knikte begrijpend. In de wereld van de ontkenning is projectie het nationale volkslied.
Lena vertelde me hoe haar vriend – laten we hem ‘Bram’ noemen – met de flair van een vlinder door het leven dartelt. Vanochtend nog had hij in zijn pyjama geprobeerd een drone in elkaar te zetten op het aanrecht, terwijl hij een pannenkoek bakte en zijn belastingaangifte wilde doen. Spoiler: de drone vloog niet, de pannenkoek belandde op de kat, en de Belastingdienst kreeg een leeg formulier en een selfie van zijn duim.
“Hij is creatief, charmant, en soms ontzettend lief,” verzuchtte Lena, “maar ik loop op mijn tenen. Alles wat planning, afspraken of verantwoordelijkheid heet, vindt hij beklemmend.”
“En hoe is dat voor jou?” vroeg ik, wetende dat dát de kernvraag is.
“Vermoeiend. Het voelt alsof ik in een achtbaan zit zonder beugel. En als ik zeg dat ik uit wil stappen, doet hij alsof ik de kar ontspoor.”
En zo ontstond het verhaal van Lena en haar zelfverklaarde ‘vrije geest’, die de term verantwoordelijkheid waarschijnlijk met een hoofdletter V in de foute betekenis schreef: Vluchten.
De situatie escaleerde pas echt toen Lena voorzichtig opperde of Bram zich eens wilde laten testen bij de GGZ. “Voor de duidelijkheid. Voor ons allebei,” zei ze. Bram reageerde alsof ze had voorgesteld zijn hersenen bij het grofvuil te zetten.
“Met míj is niks mis,” riep hij, “jij bent gewoon een controlfreak!”
En daarmee werd het gesprek – zoals veel gesprekken tussen hen – afgesloten met een boze deur, een verdwenen man op een scooter, en Lena die naar een muur zat te praten.
Tot overmaat van ramp vond ook zijn familie het ‘onzin’. “ADHD? Nee joh, dat zit niet in onze familie. Wij zijn gewoon een beetje temperamentvol. En bovendien: vroeger had je daar geen label voor nodig!”
Ik haalde mijn schouders op. “Vroeger had je ook geen gordels in de auto. Maar dat maakte het niet veiliger.”
Het moeilijke aan deze situatie is niet alleen de ontkenning, maar ook de ongrijpbaarheid. ADHD is geen karakterfout. Het is ook geen modetrend of een smoesje voor rondslingerende sokken. Het is een neurobiologische aandoening die serieuze impact heeft op relaties. Maar als er geen erkenning is, geen gesprek, en zeker geen diagnose, dan wordt het een dans op drijfzand.
Wat moest Lena doen?
In coaching stel ik geen diagnoses. Ik ben geen psycholoog en ik laat mijn cliënten ook niet op een bed liggen terwijl ik “hmm” mompel. Wat ik wél doe, is helderheid scheppen in de mist van twijfel. En dus gingen we kijken naar haar grenzen. Want laten we eerlijk zijn: je kunt niet iemand anders veranderen, maar je kunt wel bepalen waar jouw grens ligt tussen liefde en zelfverloochening.
We maakten een lijst van wat Lena nodig had in een relatie. Niet: wat ze hoopte dat Bram ooit zou gaan bieden als hij ineens een innerlijke metamorfose doormaakt, maar wat ze nu nodig had. Stabiliteit. Gelijkwaardigheid. Emotionele veiligheid. Ruimte om zelf ook te ademen.
En toen kwam het moment van de waarheid:
“Wat als hij nooit verandert, Cobi?” vroeg ze.
“Dan is dit het,” zei ik zacht. “Dan blijft de achtbaan zonder beugel. En dan moet jij beslissen of je blijft zitten… of uitstapt.”
Ze was even stil. En toen, met een klein glimlachje: “Misschien moet ik hem eens laten zien hoe een stabiele relatie eruitziet… door het voor mezelf te doen.”
Dus, beste lezer, mocht je je herkennen in Lena – of misschien in Bram – dan is hier mijn serieuze afsluiter, ondanks mijn neiging tot relativering:
Liefde is geen therapie.
Als jij voortdurend de verantwoordelijkheid draagt voor de ander, voor het huishouden, voor de communicatie, voor de stabiliteit én voor het geduld… dan ben je geen partner, maar een mantelzorger met romantische gevoelens. En dat is op termijn niet houdbaar.
Je mag grenzen trekken. Je mag duidelijkheid vragen. Je mag zelfs – en dit zeg ik als coach én als vrouw van 66 met levenservaring in overvloed – besluiten dat liefde niet genoeg is als er geen wederzijds bewustzijn is.
En als dat betekent dat je uit de achtbaan stapt? Dan doe je dat niet omdat je opgeeft, maar omdat je jezelf eindelijk serieus neemt.
PS
Ik neem altijd een reservebeugel mee. Voor de zekerheid.
Ontdek meer van MAASSLUIS.NU
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Houd u svp aan Onze omgangsvormen
Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Degene zonder 'voornaam + achternaam' worden geweigerd.
Geen Reactie