O P I N I E
Een opiniestuk is een artikel waarin voornamelijk de mening van de auteur over een bepaald onderwerp weergegeven wordt. Met een goed geschreven opiniestuk stuurt de auteur de lezer in een bepaalde denkrichting. De rubriek opinie biedt op uitnodiging van de redactie ruimte aan inwoners die een duidelijke visie, een afgewogen mening of diepgaand idee helder kunnen uitdragen.
Net als heel Nederland denk ik al dagen aan het Vlaardingse meisje. Het pleegkind van tien jaar oud dat ondervoed met een kaalgeschoren hoofd en diverse botbreuken zwaargewond in het ziekenhuis ligt. Artsen vechten voor haar leventje. Niemand durft te zeggen of ze in leven blijft. De vraag die beantwoord moet worden is waarom greep niemand in toen diverse partijen alarm sloegen? Het antwoord is simpel. Het toezicht op uit huis geplaatste kinderen en op voogdijkinderen is in Nederland niet goed geregeld. De rechtsbescherming voor deze kinderen ontbreekt volledig.

Kindermishandeling, geweld en misbruik in (gesloten)jeugdzorg-instellingen, pleeggezinnen en gezinshuizen zijn al meer dan 75 jaar aan de orde van dag. Dat zuig ik niet uit mijn duim.
Deze visie wordt ondersteund door het rapport “Omringd door zorg en toch niet beschermd” van de Commissie Samson https://www.jeugdzorgnederland.nl/wp-content/uploads/2021/04/Omringd-door-zorg-toch-niet-veilig-commissie-Samson.pdf (2012).
Deze commissie deed over de periode 1945-2010 onderzoek naar seksueel misbruik in de jeugdzorg. Eén van de schokkende conclusies uit dat rapport luidde destijds: De overheid is gedurende de gehele onderzochte periode bekend geweest met het seksueel misbruik van door haar uit huis geplaatste kinderen. Van de gevolgen voor het kind heeft ze, net als de rest van de samenleving, jaren lang vrijwel geen weet, evenmin als van de mate waarin het voorkomt. Er zijn weinig zaken in het strafrechtelijk terecht gekomen. Waar dat wel is gebeurd is ‘begrijpelijk’ gereageerd. Met de in 1990 door de haarzelf geuite wens inzicht te krijgen in aard en omvang van seksueel misbruik in instellingen voor jeugdhulpverlening is door de overheid 20 jaar niets gedaan. Het ministerie van VWS heeft de ontwikkeling van beleid te veel overgelaten aan de sector; het ministerie van V en J heeft wel een sturende rol vervuld. De aanbevelingen uit dit rapport zijn nooit opgevolgd en uitgevoerd.
In 2019 schreef de Commissie De Winter in haar rapport “Onvoldoende beschermd, geweld in de Nederlandse jeugdzorg van 1945 tot heden“: Dat een aanzienlijk percentage van de kinderen die van 1945 tot heden (2019) in jeugdzorginstellingen en pleeggezinnen verbleven onvoldoende beschermd tegen fysiek, psychisch en seksueel geweld. De meeste van de ondervraagde ex-pupillen beschouwden hun bejegening als liefdeloos en zeer hard. Het psychisch geweld bleek in hun latere leven van grote invloed op hun functioneren. De ex pupillen konden het geweld vrijwel nergens melden en als dat wel kon werden ze niet geloofd. Behalve erkenning van de slachtoffers die met een fooi van €5.000 werden afgescheept, zijn de in het rapport genoemde aanbevelingen zoals het veiliger maken van de jeugdzorg heden ten dagen nog niet uitgevoerd.
█ https://www.jeugdzorgnederland.nl/wp-content/uploads/2019/07/121512_Eindrapport-Geweld-Deel1_TG2_tcm18-393482.pdf
In oktober 2023 zond de VPRO de documentaire uit over Benito Walker, die jarenlang ernstig en stelselmatig werd mishandeld door de gezinshuisouder(s) van het gezinshuis waar hij verbleef.
In maart 2024, presenteerde Jason Bhugwandss het rapport “Eenzaam gesloten”. Daarin beschreef Jason het psychisch geweld, de mishandelingen en het misbruik dat tientallen jongeren en hijzelf in de gesloten jeugdzorg hebben moeten doorstaan. Ik schreef daar al eerder over
█ https://www.maassluis.nu/nieuws/steek-geen-euro-meer-in-de-gesloten-jeugdhulp/
De conclusie die hieruit getrokken kan worden, is dat de overheid het geweld in de Nederlandse jeugdzorg niet heeft weten te stoppen. Bij uithuisplaatsingen in Nederland handelt men vanuit een veiligheidsutopie. Men wil niet het risico lopen dat deze jongeren zichzelf of anderen wat aandoen. Men denkt nog te veel dat de samenleving maakbaarder wordt als je deze jongeren opsluit in instellingen en plaatst in pleeggezinnen en gezinshuizen.
De medische begrippen als je twijfelt, niet doen en niet ingrijpen als dat schade oplevert kent men in de jeugdzorg niet.
Het uitgangspunt is dat het kind gered moet worden ook als we weten dat voor dat redden geen enkel wetenschappelijk bewijs bestaat en kinderen nog meer beschadigd en getraumatiseerd raken. Excessen zoals met het meisje in Vlaardingen neemt men hierbij op de koop toe.
Tot slot geef ik u het volgende mee:
█ Het #jeugdstelsel disfunctioneert al jaren ondanks de zeer betrokken en hardwerkende jeugdbeschermers en jeugdhulpverleners.
█ Al voor de invoering van de wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen en de invoering van de Jeugdwet werden de knelpunten in rechtsbescherming beschreven:
Slechte rechtsbescherming bij #uithuisplaatsing , omdat er:
a. geen gespecialiseerd jeugdrechtadvocaat werd toegevoegd;
b. ouders door ultrakorte termijnen niet in staat worden gesteld gedegen verweer te voeren;
c. er een zogenaamde vrije bewijslast geldt voor de overheid bij ingrijpen in het gezin (het Europese hof [EHRM] legt juist een strenge bewijslast op). ‘ernstige zorgen’ zijn genoeg om als uitgangspunt te nemen; (geen goed feitenonderzoek)
d. Er is geen goed handhavingsmechanisme voor het borgen van het contact tussen ouders en kinderen na #uithuisplaatsing. De mogelijkheden van het pleeggezin en de begeleiding van #pleegzorg zijn leidend.
e. De wet kent de kinderrechter geen mogelijkheden toe de #Gecertificeerde Instelling (#GI) te dwingen op straffe van een dwangsom bijvoorbeeld om contact te herstellen, binnen een bepaalde termijn daadwerkelijk de #jeugdhulpplicht te realiseren. Proceskostenveroordeling of schadevergoeding is ook niet (nauwelijks) mogelijk.
f. De toename van het beroep op #jeugdzorg heeft ook te maken met het marktmechanisme dat alles bepalend is onder de figuur van de #jeugdwet . De #zorgcowboys verdienen goed over de ruggen van ouders, kinderen en burgers die de hoge kosten moeten opbrengen.
De gemeente is onmachtig adequaat sturing te geven aan #jeugdhulp in het vrijwillig kader; tekorten lopen op en de vraag blijft stijgen, hetgeen dan toch weer goed nieuws is voor de zorgcowboys (zouden die de vraag misschien in stand houden?);
g. De #spoeduithuisplaatsing door een enkel telefoontje, waarna pas na 2 weken een 1e mogelijkheid tot wederhoor plaats heeft, laat zien waar doorgeschoten #reddersmentaliteit toe kan leiden: Die #rechtsbescherming loopt volledig uit de pas met die van (minderjarige) verdachten of psychiatrisch patiënten.
h. Helaas (vanwege de treurigheid ervan) blijkt ook het toezicht op voogdijkinderen nu in the picture. Daarom dus is de beëindiging gezag een maatregel die juist toezicht en bescherming van kwetsbare kinderen vermindert. Het buitenwerking laten van de jaarlijkse rapportageverplichting van een voogdijinstelling ex 1:305a BW (toezicht Raad voor de #Kinderbescherming) is exemplarisch.
Het jeugdstelsel lijdt aan een te groot en ongefundeerd vertrouwen in het eigen oplossend vermogen, terwijl het wantrouwen in ouders blijkt uit de slechte #rechtsbescherming die de wet hen biedt. Niet alleen, omdat de Wet die mogelijkheden niet biedt, maar veelal ook, omdat het oordeel over de wenselijkheid van veel contact en betrokkenheid tussen ouders en kind wordt weersproken.
Echte oplossingen zijn voorhanden, maar deze zullen alleen werken als er ooit een andere #bestuurscultuur binnen deze verkokerde sector komt.
Stoppen met uithuisplaatsen
Uithuisplaatsing is een ultimum remedium. Bij een uithuisplaatsing grijpt de overheid diep in in het gezinsleven. Een uithuisplaatsing mag alleen ingezet worden als alle andere hulp aantoonbaar is mislukt. Als de overheid ingrijpt in het gezinsleven dient zij echter wel te garanderen dat de aan haar toevertrouwde kinderen in (gesloten) instellingen, pleeggezinnen en gezinshuizen veiliger zijn dan in de onveilige thuissituatie. Meermaals hebben wetenschappelijke rapporten aangetoond dat de overheid de veiligheid van uit huis geplaatste kinderen niet kan waarborgen. Ook na de rapporten van de Commissies Samson en de Winter, de documentaire van Benito Walker en het rapport van Jason Bhugwandass is de veiligheid van uit huis geplaatste kinderen niet verbeterd. Daarom is het beter om uithuisplaatsingen per direct te stoppen. De angst dat dan meer kinderen dood zullen gaan is ongegrond. Het maakbaarheidsdenken van de overheid rondom uithuisplaatsingen heeft – zo leerde het verleden en het heden ons- niet kunnen voorkomen dat kinderen onder verantwoording van de overheid mishandeld, misbruikt, getraumatiseerd werden of dood gingen.

Met vriendelijke groet,
Desiree van Doremalen
1 Reactie
Er zijn te veel laagjes en houden zich strikt aan de regeltjes, iedereen wijst naar een ander, of geen tijd, geen budget en dat is al jaren. Heb het hier in de buurt gezien, ook “experts” zijn mensen controle is geen wantrouwen. En vergeet niet dat money makes the world go round. Denk ook aan toeslagenaffaire. te triest voor woorden. Het zijn kinderen