Column(11): De stille kracht van cultuur in Maassluis

[redactie ] Art woont sinds kort weer in Maassluis, waar hij met verwondering kijkt naar de rol van cultuur in het dagelijks leven.

Op een regenachtige donderdagavond loop ik langs Theater Koningshof. Er brandt licht. Een paar mensen staan voor de ingang te praten; hun stemmen klinken opgewonden. Binnen zingt iemand, live. Het klinkt onwennig en breekbaar, maar ook echt. Je voelt: hier gebeurt iets wat verder gaat dan vermaak. Iets dat ons raakt op een plek die geen taal of wiskunde kent. Ik ben afgestudeerd in filosofie, en ik ben gefascineerd door wat ons ‘mens’ maakt. Cultuur is daar een kernonderdeel van. Zeker hier, in een stad als Maassluis.

We leven in een tijd waarin de meetbaarheid van dingen ons denken bepaalt. Efficiëntie, resultaat, cijfers. In die wereld is cultuur lastig te plaatsen. Wat weegt een dansvoorstelling? Hoeveel draagt een dichtersavond bij aan het BNP? Hoe druk was het bij het jazzfestival? Toch voel je instinctief: zonder cultuur wordt een stad hol. We kunnen het niet meten, maar we merken het als het er niet is.

Wat doet cultuur met een mens?

Laten we het persoonlijk maken. Ik was zestien toen ik voor het eerst bij een lokale toneeluitvoering zat. Geen professionele acteurs, gewoon buurtgenoten. Toch raakte een scène me zo diep, dat ik mijn eigen wereld even losliet. Dat is de kracht van toneel: het spiegelen van onszelf, zonder oordeel. Cabaret doet iets vergelijkbaars, maar via de lach. Goede cabaretiers tillen alledaagse worstelingen op tot iets lichts, waardoor we onze zorgen even kunnen dragen.

Dans spreekt het lichaam aan, maar tegelijk de ziel. Een choreografie kan zonder woorden vertellen over liefde, verlies, hoop. In een tijd waarin alles snel en digitaal is, herinnert dans ons eraan dat we ook fysieke, voelende wezens zijn.

Het dichterscafé in Maassluis – hoe klein ook – is een plek van verstilling. Waar mensen het lef hebben om iets van hun binnenwereld uit te spreken, vaak breekbaar, zoekend. Het is de menselijke stem zonder masker.

Schilderkunst tenslotte: in kleur, lijn en textuur vertelt een schilder iets wat woorden nooit helemaal kunnen vangen. Een expositie kan je even uit je denken halen en in een andere tijd of stemming plaatsen. Je kijkt naar een doek, maar eigenlijk kijk je naar jezelf, of naar wat je vergeten was.

En muziek – ach, muziek. De meest universele taal. Of het nu gaat om het mannenkoor Orpheus, een jonge rapper uit de Vliethof of een vioolstudent die op zondag oefent: muziek overstijgt grenzen. Het troost, verbindt, roept herinneringen op. Het is een tijdmachine en therapie tegelijk.

Waarom het telt – juist in Maassluis

Maassluis is een kleine stad, met een groot verleden en een nuchter karakter. Mensen werken hard, helpen elkaar, houden van overzicht. Maar dat betekent niet dat er geen honger is naar verdieping. Integendeel. Juist in een stad waar het leven overzichtelijk lijkt, is cultuur de plek waar men even vrij mag denken, voelen, verbeelden.

Cultuur creëert sociale binding. Mensen ontmoeten elkaar bij een voorstelling of workshop, praten na over wat ze zagen. Jongeren ontdekken wie ze zijn door toneel of muziek, ouderen herkennen zichzelf in poëzie of schilderijen. De stad leeft als haar cultuur leeft.

En laten we ook het belang van cultuur voor mentale gezondheid niet onderschatten. In een tijd van prestatiedruk, sociale media en isolatie biedt cultuur uitlaatkleppen. Een podium. Een stem. Voor wie zich anders niet gehoord voelt.

Waar laat de gemeente steken vallen?

Het is niet zo dat Maassluis cultuur negeert. Er zijn mooie initiatieven: het theater, kunstuitleen, muziekscholen, festivals. Maar het ontbreekt aan samenhang. Er is geen overkoepelende visie die cultuur als structurele waarde ziet in plaats van incidentele activiteit.

Op organisatorisch vlak worden verenigingen vaak overgelaten aan de vrijwillige inzet van een handjevol mensen. Subsidies zijn beperkt en administratief ingewikkeld. Culturele ruimte wordt eerder als kostenpost dan als investering gezien.

En dan de communicatie. Veel inwoners weten eenvoudigweg niet wat er gebeurt in hun stad. De PR rond evenementen is versnipperd, met te weinig aansluiting bij de jongere doelgroep. Flyers in de bibliotheek bereiken geen pubers. Een goed Instagram-kanaal, gerund door jonge makers zelf, zou al wonderen doen. Waarom niet structureel jongeren betrekken bij de culturele programmering?

Wat we moeten koesteren

Koester de mensen die al jarenlang vrijwillig een korenfestival organiseren, of zich inzetten voor het dichterscafé. Ondersteun de muziekdocenten die tegen de klippen op hun passie overdragen. Geef ruimte aan jonge kunstenaars, aan nieuwe vormen – van spoken word tot beatbox en virtual reality-kunst.

Koester ook de culturele plekken zelf. Zorg dat het theater, de bibliotheek en de expositieruimtes levendig blijven. Niet door alleen subsidie te geven, maar door er als stad zichtbaar achter te staan. Door cultuur niet als luxe, maar als noodzaak te behandelen.

En vooral: koester de verbinding. Laat cultuur geen eiland zijn, maar een brug – tussen jong en oud, tussen traditie en experiment, tussen hoofd en hart.

Toekomstvisie – kunst als kompas

Wat zou ik de stad toewensen? Een cultuurraad van inwoners zelf, jong en oud, die adviseert over beleid. Een digitaal platform waarop alle culturele activiteiten samenkomen – met agenda, verhalen, video’s, interviews. Een basisschoolprogramma waarin elk kind jaarlijks naar toneel, dans én museum gaat. Structurele steun aan jonge makers met een idee. En een stadspas waarmee cultuur laagdrempelig wordt voor iedereen.

Laat cultuur de rode draad worden in de ontwikkeling van Maassluis. Niet als bijzaak, maar als bestaansvoorwaarde. Want wie geen ruimte biedt aan verbeelding, eindigt in verstarring. En wie alleen leeft voor efficiëntie, raakt zijn menselijkheid kwijt.

In fysica draait alles om krachten. Zwaartekracht, elektromagnetisme, impulsen. Maar de meest ongrijpbare kracht – de kracht die mensen echt beweegt – is cultuur. Kunst, muziek, verhalen: dat is de energie die we nodig hebben om verder te komen, samen.

En laten we eerlijk zijn: een stad zonder muziek is als een lichaam zonder hartslag.

Columnisten schrijven eigen visie op persoonlijke titel.

Klik voor de definitie van een column

  Een column is géén nieuwsartikel. Wat is het wel? Onderstaande maakt duidelijk dat je een column moet begrijpen door niet alleen de woorden tot je te nemen, maar door te bedenken welke  boodschap de columnist – mogelijk tussen de regels door –  aan de lezers geeft. Begrijp je de boodschap? Zie je wat de schrijver bedoelt? Daar kan ieder individu wat van vinden. Als het een eigen pijnplek is, kan de lezer de aanvechting hebben om helemaal erin mee te gaan of er volledig tegenin te gaan. Het is goed dat je als lezer weet wat (de waarde en betekenis van) een column is.

• De aard van de journalistieke vorm van columns is dat deze informatief, leerzaam. onderhoudend maar ook kritisch, humoristisch (parodie, ironisch, sarcastisch, satirisch) en prikkelend kunnen zijn binnen een maatschappelijke context.
• Waar de columnist dat zelf nodig acht, kunnen links in de tekst staan die naar achtergrondinformatie doorverwijzen
• Wat voor de één een leuke of rake column is, is voor een ander onzin, een belediging of niet acceptabel. Youp van ’t Hek die met alles en iedereen de vloer aanveegt in zijn columns in het NRC wordt niet door iedereen gewaardeerd. Hetzelfde geldt voor Theo Holman in Het Parool en diverse andere columnisten.
• Aan columnisten wordt door de Nederlandse rechter een grote mate van vrijheid toegekend in hun columns. Deze vrijheid kan zich ook uitstrekken tot teksten die, als ze buiten een column geschreven zouden zijn, als kwetsend of beledigend gekenmerkt worden.

Zie ook bijgaande definitie van wikipedia:  

© wikipedia