Column(158): Verward

Een wassen neus heb ik het van de week genoemd. Zeer regelmatig lees je de verhalen in de krant van mensen die in de war zijn geraakt, ziek zijn. Doordat er geen tijdige adequate hulp, wordt geboden, ontspoort iemand helemaal. Soms met ernstige gevolgen.

Heel vaak wordt er dan vrij snel achteraan geroepen dat de hulpverlening gefaald heeft, ze deden niets. Stonden erbij en keken ernaar. Familie is boos en teleurgesteld, “het” had voorkomen kunnen worden als er eerder hulp was gekomen.

Helaas is de Nederlandse wet zo opgesteld dat iemand heel lang zelfbeschikkingsrecht heeft. Zolang de inschatting gemaakt wordt dat iemand geen gevaar voor zichzelf of de omgeving is, kan men ook bijna niets doen, als iemand zelf niets wil en dat is vaak het geval.

Mensen hebben het recht om niet naar de dokter te willen gaan, mensen hebben het recht om geen medicijnen te willen nemen, mensen hebben het recht om zich op te sluiten in de woning en geen contact met familie en/of vrienden te willen hebben.

Je kunt niet “zomaar” iemand meenemen naar een ziekenhuis en op laten nemen. Je kunt niet “zomaar” iemand dwingen om pillen te slikken. Sterker nog: mensen hebben het recht om te proberen of ze zonder kunnen. Dat het niet verstandig is, ja, dat is helemaal waar, maar het recht bestaat en de meeste mensen willen niet hun hele leven afhankelijk van pillen zijn.

De afgelopen jaren heeft er, dankzij de kabinetten Rutte, een ware kaalslag plaatsgevonden in de zorg, alle zorg maar ook specifiek de zorg voor verwarde mensen. De wachtlijsten zijn enorm en de druk op het personeel al net zo. Jaren geleden kon je nog weleens aan de slag gaan, nog voordat er een verwijzing lag van de huisarts maar tegenwoordig is dat een regelrechte “NO GO”, geen verwijzing is geen hulp.

Dan zal je maar net een iemand hebben die geen huisarts heeft; dan is een nieuw probleem geboren. Geen enkele GGZ-instelling neemt de aanmelding aan, ook niet als je uitlegt dat mensen bang zijn, dat er geen huisarts is om de verwijzing te schrijven en dat er echt iets moet gebeuren. Meldingen bij de politie worden in eerste instantie afgedaan met de opmerking: “Tja, we kunnen pas wat doen als iemand een gevaar is voor zichzelf of voor anderen” … maar dat weet je toch alleen als je bent gaan kijken?
De crisisdienst neemt de melding niet aan want er is geen open dossier en je krijgt alleen een dossier met een verwijzing van de huisarts en zo zijn we dan weer terug bij af.

Een wassen neus, begrijpt u? Alles komt in een loop terecht, een cirkel, zonder begin- en eindpunt. Vanuit de rijksoverheid is er een mooie site waar duidelijk staat beschreven hoe te handelen als je je in je omgeving zorgen maakt over een persoon die in de war lijkt te zijn. Een GGZ-instelling gaf dat als tip! Goed bedoeld natuurlijk, ze proberen alleen maar mee te denken maar als je erover na gaat denken is het natuurlijk heel erg raar. Diezelfde melding zou dan vervolgens bij de gemeente terecht komen en zo eindigen we weer in dezelfde vicieuze cirkel.

We creëren een schijnveiligheid met zijn allen. U en ik denken dat we veilig zijn en dat er voor iedereen een hulpaanbod is als dat nodig mocht zijn. In de praktijk blijkt het een wassen neus. Voor steeds minder zaken is een adequate aanpak, ten gevolge van minder geld, minder investeringen en minder personeel en dat, dat is allemaal de oorzaak van keuzes die zijn gemaakt en worden gemaakt. Dat is allemaal niet erg zolang u zich ervan bewust bent dat deze keuzes gemaakt worden door de partijen waar u op stem. Indirect bent u het er dan dus mee eens. Maar wilt u dan ook alstublieft stoppen met roepen dat de hulpverlening heeft gefaald op het moment dat het weer eens mis gaat?