Column(304): Roald Dahl

Na alle commotie over jeugdschrijver en –dichter Pim Lammers (zie een vorige column van mij) is er nu weer commotie over een van de beroemdste kinderboekenschrijvers ter wereld Roald Dahl. In zijn boeken gebruikt deze in 1990 overleden Britse schrijver schreef boeken voor kinderen die grappig, vreemd, onvoorspelbaar, griezelig en af en toe enigszins sadistisch zijn.

█ Jarenlang werden zijn boeken bejubeld en geprezen en in vele honderdduizenden verkocht over de hele wereld. En juist vanwege zijn schrijfstijl en thematiek in zijn kinderboeken werd en wordt bejubeld. Denk aan Mathilde, de GVR, de Heksen, de Griezels en Sjakie en de chocoladefabriek. Kinderen smullen van de absurde en fantastische verhalen en ook heel veel volwassenen genieten van zijn (jeugd)boeken.

█ En nu werd bekend dat de Engelse uitgeverij met behulp van sensitivity lezers bekende personages in de kinderboeken van Roald Dahl gaan veranderen. De personages zijn in de nieuwste Britse editie niet langer dik, lelijk of stom. De enkele honderden wijzigingen in boeken leiden vooral tot een andere typering van de personages. Het moet de verhalen “bij de tijd” brengen en toegankelijk maken voor iedereen, zo zegt de uitgeverij.

Dat gaat ver, heel ver. Zo wordt bij de heksen die hun pruiken afzetten in het verhaal omdat ze feitelijk kaal zijn, een uitleg gegeven dat er veel vrouwen zijn die een pruik dragen en dat daar niks mis mee is. Volkomen onnodige toevoegingen en eerlijk gezegd grote flauwekul. Als je daar aan begint kun je wel bezig blijven. Zelfs de Oempa Loempa mannetjes worden in de nieuwe versie Oempa Loempa mensen.

Ik denk dat Roald Dahl zich in zijn graf zou omdraaien als hij weet zou hebben wat zijn uitgeverij in samenwerking met zijn erfgenamen (die kenden hem dan toch ook slecht) besloten hebben.

█ En ja in Nederland worden boeken ook wel eens aangepast, niet om politiek correct te willen zijn maar om ze aan de huidige tijd aan te passen. De schippers van de Kameleon, Jip en Janneke zijn er een paar van. Maar waarom? Als een verhaal goed is, als de schrijver het zo bedoeld heeft (en dat heeft Dahl, hij heeft ooit gezegd dat kinderen heel anders lezen en een heel andere belevingswereld hebben dan volwassenen), waarom er dan in gaan knoeien?

Een heel simpele reden: geld verdienen. De erven Dahl willen vooral niet dat hun boeken door politiek correcte lieden geboycot gaan worden (en waarom niet eigenlijk, ik denk dat het de verkoop ten goede zal komen, kijk naar de boeken van Pim Lammers) zodat ze hun inkomsten gaan missen. Of ze zijn zelf zo politiek correct, dat kan ook natuurlijk.

█ Gelukkig zijn er heel veel boeken van Roald Dahl in omloop en kun je, zelfs als de Nederlandse uitgeverij dit onzalige idee volgt, nog altijd genieten van de heerlijke absurde en fantasievolle taal van Dahl. En als dat op enig moment niet meer kan dan maar andere schrijvers gaan lezen, er zijn er genoeg!

Tot slot mijn persoonlijke tip: Oom Oswald, een volwassenen roman. Kan waarschijnlijk ook helemaal niet meer maar wat een geweldig boek en nog in de volledig ongeschonden verzie te verkrijgen.