Column (228): Bestaanszekerheid

In de grondwet staat het duidelijk omschreven: ‘De bestaanszekerheid der bevolking en de spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid’. Bestaanszekerheid is de zekerheid dat men de beschikking heeft over middelen om zijn levenspatroon en levensonderhoud te waarborgen volgens de geldende normen van welvaart en welzijn. Het gaat over het verdelen van welvaart. Normaal lijkt het me logisch dat dat van boven naar beneden doorsijpelt. Toch lijken wij nu te maken te hebben met een omgekeerde zwaartekracht. De verdeling van geld gaat niet van boven naar beneden, maar de stroming gaat juist andersom.

Iedereen aan een Tesla
Hoe anders kun je verklaren dat wij de hoogste prijs voor gas TER WERELD betalen door de hoge belastingen en er tegelijkertijd, op zijn hoogtepunt, €73.120,- korting gegeven werd op een Tesla bij een leasecontract van vijf jaar. Niet iedere Jan Boerenlul kan een Tesla veroorloven. Maar diezelfde Jan moet wel zijn huisje warm zien te krijgen. Als diezelfde subsidie was gebruikt om alle huizen te isoleren waren we een stuk verder gekomen. De spotjes op de radio en tv over dat de kachel op 19 graden moet, zijn daarbij een lachertje. Want ook die 19 graden is onbetaalbaar. Nog losstaand van het feit dat het denigrerend overkomt. Alsof mensen met een lager inkomen schijt hebben aan alles en de hele dag het hele huis op standje sauna verwarmen. Toegegeven, we hebben nu een prijsplafond. Maar ook dat geld moet ergens vandaan komen. Mede daardoor is de belasting op gas fors verhoogd. Zo bedroeg de belasting op gas in 1996 4 cent per kuub en nu, middenin de energiecrisis is dat 49 cent per kuub. Het moet ergens van betaald worden. En geloof mij, bedrijven als een Shell en de Nam zijn echt niet bereidt hun megawinsten te verkleinen om het “klootjesvolk” te helpen.

Alles voor het klimaat
De hoge belastingen op energie hebben alles te maken met het klimaatbeleid. Het CBS was dan ook meer dan blij toen bleek dat het gasverbruik in 2022 het laagste was in vijftig jaar. Enige nadeel was dat er niet gekeken werd of mensen hun huis nog wel konden verwarmen. De mensen die het beleid maken leven namelijk in een totaal andere wereld dan de mensen die nu het hardst getroffen worden. Want waar voor de beleidsmakers een huis verwarmen tot 19 graden een opoffering is, is dat voor mensen die in energiearmoede leven niet meer dan een droom. Zij zitten onder dekentjes en durven de kachel niet hoger dan een graad of 16 te zetten. Zelfs een rapport van TNO bevestigde dat vooral de belangen van grote bedrijven gediend werden bij het klimaatakkoord dan de burger.

De Belgen zijn zo dom nog niet
Dan hebben de Belgen het toch beter aangepakt. Die betalen namelijk een fractie voor ons Nederlandse gas. Zo betaal je daar 88 cent voor een kuub gas met 6 procent belasting. Dit terwijl wij in Nederland 21 procent mogen betalen. België heeft een paar cent accijns, wij 49 cent. En over die 49 cent wordt ook nog eens btw geheven. Zij hoeven geen prijsplafond te financieren maar pakken het aan bij de bron. Waarom moeten de subsidiemakers hier dan de meest ingewikkelde plannetjes bedenken?

Vanachter een bureau
En zo gaat het vaak. Plannen worden gemaakt vanachter een mooi bureau, in een verwarmd kantoor. Gemaakt door mensen die geen idee hebben hoe het er werkelijk aan toegaat. Vanuit een soort ivoren toren wordt ernaar beneden gekeken en beredeneerd wat zou helpen. Maar zolang er geen ervaringsdeskundige, mensen die het dagelijks moeten ondergaan,  aan tafel komen, staan die plannen te ver weg van de werkelijkheid. En zo komt het dat bestaanszekerheid en klimaat door de beleidsmakers volledig losgekoppeld zijn van elkaar. Terwijl in werkelijkheid Jan Boerenlul zijn bestaanszekerheid steeds meer in het gedrang ziet komen.