Column (252): Morele plicht

Ik las een artikel in het AD waarin stond dat één op de vijf het een morele plicht vindt dat ouderen hun gezinswoning verkopen en verhuizen naar een seniorenwoning zodra de leefsituatie dat toelaat. Onder de jongeren deelt zelfs 30 procent die mening.

Laat ik vooropstellen dat het een onderzoek betrof onder 1564 respondenten. Dus om steevast te stellen dat 1 op de 5 die mening deelt vind ik wat ver gaan. We leven immers met meer dan 17,5 miljoen mensen in dit kikkerlandje. En ondanks dat de meerderheid er dus anders over denkt, zegt het wel iets. Toch?

Jongeren komen moeilijk aan een woning, dat wisten we al. Maar zou dat probleem opgelost worden wanneer de doorstroom beter zou verlopen? Zijn er überhaupt voldoende seniorenwoningen? In 2022 was er namelijk al een tekort van 350.000 zogenaamde levensloopbestendige woningen. Met de vergrijzing loopt dat aantal alleen maar op. En als er wel genoeg seniorenwoningen zouden zijn, moeten ouderen dan huis en haard achter laten voor de komende generaties? Hun vertrouwde omgeving vaarwelzeggen zodat jongeren wel een kans hebben op een woning? Het is inderdaad een moreel dilemma. We gunnen de jongeren allemaal een eigen plek, maar begrijpen de ouderen ook die honkvast zijn.

Geld speelt ook een rol
En soms is het niet eens dat ze honkvast zijn, maar simpelweg dat ze niet anders kunnen. Want ook geld speelt in deze een belangrijke rol. Waarom zou iemand verhuizen naar een kleinere woning als ze daarvoor maandelijks veel meer moeten betalen? Wanneer je al jaren in dezelfde (sociale) huurwoning woont, is jouw huurprijs een stuk lager dan wanneer je er net komt wonen. Maar ga je dan verhuizen? Dan betaal je wel de hoofdprijs. En laten we eerlijk zijn, verhuizen zelf is ook niet bepaald gratis. Je betaalt vele malen meer voor minder vierkante meter. Dat alleen voelt al tegenstrijdig. Bij een koopwoning is dat niet anders. Je verkoopt jouw huis met fikse winst en van die overwaarde kun je dan kleiner gaan wonen. Maar een nieuwe hypotheek? Dat wordt al wat lastiger. En wat je terugkoopt is ook enorm in prijs gestegen. En wat denk je van de VVE kosten bij een gemiddeld appartementencomplex? Daar betaal je je scheel aan. Dus puntje bij paaltje ga je er financieel niet op vooruit, misschien maandelijks zelfs wel op achteruit EN je inlevert flink in op woonoppervlakte. Waarom zou je dat doen? Alleen om een nieuwe generatie aan een woning te helpen? Heb je zelf op jouw oude dag dan niet wat rust en zekerheid verdiend?

Volle zakken bij de woningstichting
Wat ik niet begrijp is dat woningstichtingen niet flexibeler hierin zijn. Waarom kunnen ouderen niet hun oude huurprijs behouden in hun nieuwe woning? Op die manier wordt het al wat aantrekkelijker om te verhuizen. De huurprijs van de oude woning wordt hoe dan ook flink verhoogd, dus zakken worden toch wel gevuld. Waarom zou het aan twee kanten tegen de plinten moeten klotsen? Geef ze daarbij nog een kleine verhuisvergoeding vanuit de overheid en de doorstroom zal aanzienlijk verbeteren. Het is niet dat ouderen niet willen verhuizen. Een groot huis moet je namelijk ook schoonhouden. En een lijf dat steeds strammer wordt wil niet elke dag die trappen op en af. Maar je gaat ook niet verhuizen wanneer dat betekent dat je er financieel en qua oppervlakte flink op achteruit gaat. Over het algemeen gezien dan.

Schuldvraag
Ik begrijp dat het voor jongeren frustrerend is dat ze niet aan een woning kunnen komen. Maar is dat de schuld van de oudere generatie? Hebben zij dit probleem gecreëerd en zouden zij het daarom op moeten lossen? Gaat de morele plicht zo ver? Of moeten we de verantwoordelijkheid leggen waar die hoort. Bij de mensen die dit land besturen. Die ervoor gezorgd hebben dat er een woningtekort is, ook bij senioren.