Column (26): Juf, ik moet een betoog!

column nr: 26

Juf, ik moet weer een betoog!

Oh, YES! Juf zo blij als een rozijntje in de appeltaart. Dit gaat geweldig worden! We gaan helemaal los! Een dikke tien! Dat wordt het! Hoera!

Talent genoeg… ook genoeg stress

We slaan aan het brainstormen. Iets met de maatschappij wil ze graag. Want, zo zegt ze, ze heeft het gevoel dat iedereen op elkaar moet lijken. De groepsdruk ervaart ze als groot en ze heeft moeite haar identiteit te bewaren. Wow, dat is nogal een statement. Niet onverwacht, want ik ken haar. Een mooie meid, van binnen én buiten, die graag haar eigen gangetje gaat. Creatief denkend, schrijvend én tekenend. Dat wordt nog wel wat, later als ze groot is. Talent alom vertegenwoordigd. Zonde dus dat ze het gevoel heeft zich aan te moeten passen. Vooral niet doen, druk ik haar op het hart. Al weet ik zelf hoe moeilijk dat is! Vorig jaar ging ze bijna kopje onder door alle toetsen. De stress was teveel en we liepen samen achter de feiten aan. Gelukkig is dit jaar lekker opgestart met een paar achten en zevens en vooral: ze houdt het allemaal bij. Geen last minute-stress. Ik zie haar zelfvertrouwen per les toenemen. En hoop maar hard dat dit zo’n jaartje gaat worden: rustig, succesvol.

Ik laat haar een beroemd lift-experiment zien uit een ver verleden, waarin je ziet hoe makkelijk mensen zich conformeren aan een groep. Prachtig gezicht! Rondje naar rechts, nog een rondje en voilà, onder druk je hoed keurig afzetten (en weer opzetten). De mens is een groepsdier, zo zie je maar.

Vygotski, een beroemd pedagoog (filosoof?), stelde zelfs dat een mens juist leert door sociaal contact. Een kind leert door bij een ander te kijken, vragen te stellen, onder begeleiding te proberen. Het sociale netwerk, ouders, familie en later school, laten zien hoe het hoort. Ik ben wel een beetje fan van de man. Als er een kansje is om een samenwerkingsopdracht te doen ter verwerking van de lesstof, ben ik zeker voorstander. Bijvoorbeeld een discussieronde over de keuze van een personage in een boek. Heerlijk, hoe feller hoe beter. Ongeveer.

Betoogleerling heeft al gelezen over het beruchte Milgram-experiment, waarbij mensen onder druk werden gezet om een ander steeds zwaardere elektrische schokken toe te dienen. Wist juf dat wel? Hoe gehoorzaam mensen zijn? Ze blijken ver te gaan, hoor! Ik zie haar verontwaardiging. Elk mens blijkt een donkere kant te hebben. De eerste confrontatie met die gedachte is niet prettig. De tweede ook niet. Vraagt u zich al af wat u zou doen?

Vlak voor ze de deur uit wandelt, geeft leerlinglief me nog een kijktip. Dus. Ik kijk. Stiekem kan ik af en toe ineens volgzaam zijn.

“Einstein zei ooit (zeggen ze): iemand is geniaal. Maar als je een vis beoordeelt aan de wijze hoe hij een boom beklimt, denkt hij zijn hele leven dat hij niks kan.”

Dames en heren van de jury, vandaag staat voor u terecht het moderne schoolsysteem. Niet alleen laat hij de vissen geloven dat ze bomen moeten beklimmen, maar ook dat ze een marathon van 10 mijl moeten kunnen lopen. Ben je daar trots op, school? Miljoenen kinderen laten werken als robots? Weet jij hoeveel kinderen zich als die vis voelen, stroomopwaarts zwemmend in de klas, nooit hun talent ontdekkend, altijd denkend dat ze stom zijn? Nutteloos? Ik roep school ter verantwoording en beschuldig hem van het vernietigen van creativiteit, individualiteit. Hij is een stokoud systeem dat zijn langste tijd heeft gehad. Edelachtbare, hierbij sluit ik mijn openingsstatement en met uw permissie laat ik u bewijsstuk 1 zien om mijn stelling te onderbouwen.

Ziet u de telefoon van 100 jaar geleden? En de telefoon van nu? Groot verschil.

Ziet u de auto van 100 jaar geleden? En de auto van nu? Groot verschil.

Ziet u de klas van 100 jaar geleden? En de klas van nu? Niets is veranderd.

En inderdaad zie je op de video twee klassen met keurige rijen leerlingen.

Een vertaling van Prince AE, terug te vinden op youtube: ”Hatsekidee! Wat vinden we hiervan, dames en heren docent?

Tja…

Er is absoluut iets voor te zeggen, nietwaar? Er is niet altijd ruimte voor creativiteit en onderzoeken. Er moet ook gewoon volgens het rooster en de planning een bepaald onderwerp in gestampt worden. Een soort constante race tegen de klok. Een half uur spelling en daarna rekenen. Wat staat op het programma? We razen maar door. De toetsen vliegen je om de oren. Vorige week een leerling van me met zes toetsen in één schoolweek. Hopsakee, laat maar zien dat je het kunt! Hij werkt zich drie slagen in de rondte en het lukt. Net an. Wordt hij er enthousiaster van? Wil hij meer te weten komen over dat onderwerp? Welnee, hij is blij als hij de week weer overleefd heeft. Als de cijfers maar goed zijn. Ik kijk het aan met iets van medelijden. Man, wat een achtbaan. Inderdaad een soort robotje die de standaardtoetsen moet halen. Iedereen (ongeveer) hetzelfde resultaat. Afgerekend in percentages en grafiekjes. Hebben we daarmee een zelfdenkend, kritisch en creatief individu opgeleid?

Geen bureau????

Toch ben ik het er niet helemaal mee eens, die claim dat er niks veranderd is. De laatste 20 jaar is er enorm veel veranderd. In steeds meer lokalen zie ik ‘flexible seating’, dat wil zeggen verschillende manieren om leerlingen te laten zitten tijdens het leren. De u-vorm, groepjes, instructietafels en enkele ‘kantoortjes’ zelfs. In Amerika kom ik zelfs een paar docenten tegen met een bank en tuinstoelen in de klas. Zonder bureau. Ik herhaal: ZONDER BUREAU! Ik geloof niet dat ik daar nou zo wild van word. Het leren moet wel effectief blijven en de ruimte het best benut worden. En ik moet mijn rommel kwijt. Dat lijkt me met zulke organisatie toch wat lastig. In het onderwijs vliegt het budget voor innoveren ons niet bepaald om de oren, dus gekkigheid (lees: variatie) qua zitten staat zeker niet het hoogst op de lijst.

Heel wild

Het individuele leren wel. Als in: hoog in het vaandel én mij wild makend. Nou ja, dat klinkt ineens wel een beetje gek. Heel zedig bedoeld hoor, dat wilde. Individueel leren, dáár had ik het over. Kom, even concentreren. Dankzij de computer kan precies bijgehouden worden welke sommen of woorden de leerling zelf kan maken en waar eventueel uitleg bij nodig is. Sterker nog, de inspectie eist dat alles is vastgelegd. Poe, vermoeiend. Kan dat niet wat minder, meneer en mevrouw de inspecteur?

Intussen schrijft leerlinglief thuis verder aan haar betoog over het bewaren van eigen identiteit versus groepsdruk. Ik ben zó benieuwd naar het resultaat! U ook?