Column(96): Mister Fatbike

Het is laat in de middag als ik oversteek naar mijn auto. Van rechts zie ik op redelijke afstand een fatbike aankomen. Ruimte genoeg, denk ik nog. Als hij me achterlangs passeert – ik sta al met mijn sleutel te rommelen in het portier – toetert hij en roept wat obsceniteiten naar me.

Nu wil het toeval dat ik dezelfde kant op moet met mijn auto, waardoor we in een onhandige situatie belanden: hij rijdt slingerend midden op de weg, recht voor mijn auto. Ik toeter, stiekem hopend dat hij minstens een halve meter de lucht in vliegt van schrik. Niet dat mijn toeter zo indrukwekkend is, maar zeker luider dan de zijne. Helaas, het mag niet zo zijn. Hij gaat aan de kant, onder begeleiding van een middelvinger en wat verwensingen mijn kant op. Tenminste, ik kan niet goed liplezen, maar z’n mimiek gaf me die indruk. Hij kijkt niet blij. Mijn radio overstemt hem gelukkig.

Al slingerend komt hij naast mijn auto rijden, roepend en gebarend. Ik vraag me oprecht af waar het misgaat met dat ventje van zo’n 13 jaar. Zouden zijn ouders doorhebben wat voor gedrag hun engeltje buitenshuis laat zien? En als ze dat al doorhebben, zouden ze ook bereid zijn om in te grijpen? Heeft het onderwijs het al gesignaleerd en tevergeefs geprobeerd een traject op te starten voor kind en gezin? Waar zou hij over vijf jaar zijn?

De bocht afsnijdend scheurt hij tussen twee auto’s door, de stoep aan de overkant op, uit zicht.

Waarden en normen
In de loop der jaren is er een misverstand ontstaan: onze samenleving is misschien los van ideologie, maar zeker niet los van idealen, waarden en normen. Een prachtig geheel van werkethos, solidariteit met de hulpbehoevende medemens, eerlijkheid én verantwoordelijkheid voor eigen keuzes en gedrag. Hoewel we stevig geïndividualiseerd zijn, bestaat een samenleving alleen dankzij samenwerkende en samenlevende mensen. Al die vrijheden waar we zo blij mee zijn, worden wel degelijk begrensd door collectieve belangen.

Fatsoenlijk omgaan met elkaar is onderdeel van burgerschap. Je spreekt een ander normaal aan. Je gaat even aan de kant als iemand erlangs wil. Je houdt je aan de verkeersregels – ook op je fatbike. Je bent niet ‘vrij om te rijden waar jij wilt’. Dat besef, je gedraagt je als deel van de samenleving, is te sterk afgebrokkeld, waardoor mensen nu geen verantwoordelijkheid meer lijken te willen nemen richting een ander.

Van waarden en normen naar daden
Zijn er kant-en-klare oplossingen? Vast niet. Maar ik heb er wel op zitten broeden. Vraagt u het mij, dan zie ik kansen in het loskoppelen van zorgsystemen en rechten. Mensen die zich niets aantrekken van waarden zoals verantwoordelijkheid nemen, solidariteit (óók buiten je familie) of eerlijkheid, mogen wat mij betreft worden losgekoppeld van steun of deelname.

Wanneer een medebewoner de samenleving overlast bezorgt en niet meewerkt, zou dat een scherpere reactie mogen krijgen.

Jij niet solidair? Wij niet solidair. Jij geen respect? Wij geen respect.

Een voorbeeld van doorpakken: scholen hebben nu een zorgplicht. Misdraagt een kind zich (en dan heb ik het niet over een incident, maar over structureel onaangepast gedrag), dan is er weinig mogelijk. Zeker als ouders ‘niet mee willen werken’, is het dweilen met de kraan open. Als we het belang van de klas (het geheel) vooropstellen, dan zou een ontheffing van de zorgplicht voor scholen mogelijk gemaakt moeten worden.

In Rotterdam heeft Eric van ’t Zelfde de gang naar de rechter gemaakt om een stel onaangepaste leerlingen te kunnen verwijderen. Dat was succesvol. Het leidde tot grote verbeteringen in veiligheid en resultaten van de klas en school als geheel. Maar het kostte wél een rechtsgang en leverde bedreigingen op voor Van ’t Zelfde. Dat moet toch soepeler kunnen?

We zijn als samenleving te veel aan het pappen en nathouden. Er wordt wel aangesproken, maar nauwelijks doorgepakt. De lat ligt te laag, waardoor mensen te veel ruimte voelen om zich te misdragen.

Asociaal gedrag op je fatbike als 13-jarig guppie? Een rijverbod van tien jaar in elk gemotoriseerd voertuig. Jij geen respect voor de medemens en de regels, dan verlies je het recht om op een brommer, fatbike, scooter of in een auto te rijden. Ga je rijbewijs maar wat later halen; misschien leer je intussen iets over fatsoen. De fatbike mogen je ouders verkopen. Daar kunnen ze de flinke boete mee betalen.

Een scherpere reactie, een daadkrachtigere aanpak. Misschien daalt er dan iets van besef in, dat er wel degelijk eisen worden gesteld aan leven in Nederland.

Laten we er voorlopig maar troost uit halen dat er (nog) genoeg goede mensen zijn, die hard werken, klaarstaan voor een ander, een ander netjes aanspreken en niet te beroerd zijn om even aan de kant te gaan voor een tegenligger.

Columnisten schrijven eigen visie op persoonlijke titel.

Klik voor de definitie van een column

  Een column is géén nieuwsartikel. Wat is het wel? Onderstaande maakt duidelijk dat je een column moet begrijpen door niet alleen de woorden tot je te nemen, maar door te bedenken welke  boodschap de columnist – mogelijk tussen de regels door –  aan de lezers geeft. Begrijp je de boodschap? Zie je wat de schrijver bedoelt? Daar kan ieder individu wat van vinden. Als het een eigen pijnplek is, kan de lezer de aanvechting hebben om helemaal erin mee te gaan of er volledig tegenin te gaan. Het is goed dat je als lezer weet wat (de waarde en betekenis van) een column is.

• De aard van de journalistieke vorm van columns is dat deze informatief, leerzaam. onderhoudend maar ook kritisch, humoristisch (parodie, ironisch, sarcastisch, satirisch) en prikkelend kunnen zijn binnen een maatschappelijke context.
• Waar de columnist dat zelf nodig acht, kunnen links in de tekst staan die naar achtergrondinformatie doorverwijzen
• Wat voor de één een leuke of rake column is, is voor een ander onzin, een belediging of niet acceptabel. Youp van ’t Hek die met alles en iedereen de vloer aanveegt in zijn columns in het NRC wordt niet door iedereen gewaardeerd. Hetzelfde geldt voor Theo Holman in Het Parool en diverse andere columnisten.
• Aan columnisten wordt door de Nederlandse rechter een grote mate van vrijheid toegekend in hun columns. Deze vrijheid kan zich ook uitstrekken tot teksten die, als ze buiten een column geschreven zouden zijn, als kwetsend of beledigend gekenmerkt worden.

Zie ook bijgaande definitie van wikipedia:  

© wikipedia